7-дәріс Фукидид: тарих куәгердің куәлігі ретінде тарих ғылымының тарихы

элементі болып табылады. Эллиндік дәуірде тағдырдың ұғымы күрделене түседі. Ол әлемнің толыққанды 
билеушісі, сый тартушы , сот, адам істері жөніндегі көмекші, тәлімгер немесе сынақ көзі бола алады. 
Бірақ бастысы - тарихшының айтуынша, тағдыр әлемді үнемі жаңартып отырады және оқиғалардың 
барысын өзгертеді. 
Сонымен қатар, кейбір жағдайларда Полибий тағдырдың шешуші рөлін мойындамайды және себепті 

Кітап:
Дәріс:
Тарих ғылымының тарихы
Фукидид: тарих куәгердің куәлігі ретінде
6
адамдардың іс-әрекеттерінен іздейді. Римдіктер сәттілікке тағдырдың арқасында емес, табиғи түрде қол 
жеткізді . Оқырмандар олардың сәттілігіне тағдыр себепші болды деп қате ойламас үшін, олар римдіктер 
әдетте шайқаста не үшін жеңетінін білуі керек. Полибийдің пайымдауынша, тағдырдың саласына тек 
себептерін тану мүмкін емес немесе қиын құбылыстарды ғана жатқызуға болады. Себеп анық болғанда, 
бұл мәселеге көмектесу құралы халықтың қолында тұрады . Тарихты прагматикалық жазу міндеттері 
тұрғысынан Полибий үшін тағдыр ұғымы қолданылған түсініксіз құбылыстардың көлемін қысқарту, 
себеп-салдар әдісінің қолдану аясын барынша кеңейту маңызды мәселе болды.
Ұсынылған ресурстардың тізімі:
1. Барг, М. А. Эпохи и идеи : Становление историзма / М. А. Барг. — М., 1987. 
2. Барг, М. А. Категории и методы исторической науки / М. А. Барг. — М., 1984.
3. Бессмертный Ю. А. Метод // Человек в мире чувств : Очерки по истории частной жизни в Европе и 
некоторых странах Азии до начала нового времени / под ред. Ю. Л. Бессмертного. М., 2000. С. 23.
4. Биск, И. История исторической мысли в новое время / И. Биск. — Иваново, 1983. 
5. Блок М. Апология истории. М., 1983
6. Бычков, С. П. Введение в отечественную историографию XX в. / С. П. Бычков, В. П. Корзун. — 
Омск, 2001. 
7. Гутнова, Е. В. Историография истории средних веков / Е. В. Гутнова. — М., 1985.
8. Историография истории нового времени стран Европы и Америки / под ред. И. П. Дементьева. — 
М., 1990. 
9. Историография истории нового и новейшего времени стран Европы и Америки / под ред. И. П. 
Дементьева, А. И. Патрушева. — М., 2000. 
10. Историческая наука и историческое сознание / под ред. Б. Г. Могильницкого. — Томск, 2000. 
11. Ковальченко, И. Д. Методы исторического исследования / И. Д. Ковальченко. — М., 1987. 
12. Коллингвуд, Р. Дж. Идея истории ; Автобиография / Р. Дж. Коллингвуд. — М., 1980. 
13. Косминский, Е. А. Историография средних веков : V в. — середина XIX в. / Е. А. Косминский. — 
М., 1963. 
14. Кроче, Б. Теория и история историографии / Б. Кроче. — М., 1998. 
15. Lovejoy А. О. The Great Chain of Being : A Study of the History of an Idea. Cambridge (Mass.), 1936. 
16. Могильницкий, Б. Г. История исторической мысли XX в. Вып. I—II / Б. Г. Могильницкий. —Томск, 
2001—2003.
17. Насонов, А. Н. История русского летописания XI — начала XVIII в. / А. Н. Насонов. — М., 1969. 
18. Немировский, А. И. У истоков исторической мысли / А. И. Немировский. — Воронеж, 1979. 
19. Портреты историков : Время и судьбы. В 2 т. / под ред. Г. Н. Севостьянова, Л. Т. Мильской. — М., 
2000. 
20. Про, А. Двенадцать уроков по истории / А. Про. — М., 2000. 
21. Румянцева, М. Ф. Теория истории / М. Ф. Румянцева. — М., 2002. 
22. Савельева, И. М. История и время : В поисках утраченного / И. М. Савельева, А. В. Полетаев. — М., 
1997.
23. Тош, Дж. Стремление к истине : Как овладеть мастерством историка / Дж. Тош. — М., 2000.
24. Шапиро, А. Л. Историография с древнейших времен по XVIII в. / А. Л. Шапиро. — Л., 1982.
25. Хейзинг Й. Homo ludens : В тени завтрашнего дня. М., 1992. 
26. Февр Л. Бои за историю. М., 1991.