79. «Ақыл-ойдың бұзылуы» ұғымын ашыңыз
жүктеу/скачать 18,32 Kb.
|
1 2
| Олигофрения (грек тіл. ақылдың аздыгы) - психикалык қызметтің күрделі формаларының үрықтың қүрсақ ішіндегі дамуының эртүрлі кезеңдеріндегі немесе баланың ең алғашкы даму кезеңіндегі орталык жүйке жүйесінің зақымдануы нэтижесінде пайда болатын толық дамымаушылық. Кобінесе олигофренияның пайда болуына кұрсақ ішіндегі ісіп кызару процестері себеп болады.. Сырткы факторлардың ішінен анасының жүктілік кезінде немесе баланың өмірінің алғашқы жылдарында (тұмау, кызамык жэне т.б.) ауырған жұкпалы ауруларды айта кеткен жөн. Әдетте олигофрения кезінде біркатар анатомиялык өзгерістер пайда болады - мидың толык дамымауы жэне баска да аномалиялар. Көбінесе олигофрения барысында жогарғы жүйке кызметі, жүйке процестерінің козғалмалылығы бүзылыи, белсенді ішкі тежеу элсірейді.
Деменция (лат. ессіздік) - жарыместік, танымдык қызметтің тұракты элсіреуі, сыншылдык йен еске сактау кабілетіні'ң томендеуі, эмоциялардың дөрекіленуі. Бала шағында шизофрения, эпилепсия, мидын ісіп кызуы, мидык закымдануы кезінде мидың органикалык закымдалу нэтижесінде пайда болуы мүмкін. Олигофренияға Караганда, деменция кезінде ми кызметі баланың калыпты даму кезеңінен кейін бүзылады. Аурулардың халыкаралык топтастыруы (АХТ) - 10 мағлүматтары бойынша балалардағы зиятының бүзылуын төрт деңгейге белуге болады: - зиятының жеңіл бүзылуы (F70); - зиятының орта деңгейі (F71); - зиятының ауыр бүзылысы (F72); - зиятының терен бүзылысы (F73). Ақылы кем балалар психофизикалық дамуының бұзылу дәрежесіне қарай дэстүрлі түрде төрт топқа сәйкестендіретін болсак, келесідей сипатталады: 1. Жеңіл түрі (Ғ70) - ақылының кемдік дәрежесі мардымсыз балалар. Олар арнайы бағдарлама бойынша мектепте жүйелі түрде білім алуға кабілетті. Ең жоғарғы психикалык процестерінің: есте сақтау жэне назар аударудың ерікті процестерінің, талдау жэне жинақтау, ойлау, сөйлеудің талдап корытушы жэне реттеуші, себепті- салдарына байланыстарды анықтау процестерінің толык дамымағаны байқалады. 2. Орташа түрі (F71) - танымдык процестеріндегі, эмоциялык- ерік аясындағы бүзылыстардың салдарынан үзақ уақыт бойы өз бетінше мақсатты түрде жұмыс істеуге қабілеті аз, ақылының кемдік дэрежесі орташа балалар. ¥зақ уакыт бойы окытып, жүйелі түрде жаттығу жасаған жағдайда балалар оку техникасын, жазу дағдыларын меңгереді, өзіне-өзі қызмет көрсетудің қарапайым дағдыларын меңгеруге кабілетті. 3. Ауыр түрі (F72) - орташа түріне қарағанда акауы тереңірек, кейде олар сөйлей алмайды, басқалардың сөзін түсінбейді, өзіне өзі кызмет көрсету дағдыларын менгеруге кабілеті өте төмен, моторикасында ауыр бүзылыстары байқалады. 4. Терең түрі (F73) жалпы баланың жеке түлға ретінде бүзылуының ең ауыр дәрежесі. Өзін-өзі жеке түлға ретінде сезінбейді, тіпті шарты рефлекстерінің қалыптасуыда қиынға түседі. Көп жағдайда тұрып жүре алмайды, сөйлеуі мүлдем калыптаспайды, қарым-катынас тек күнделікті кажеттіліктерін канағаттандырумен шектеледі. Қазіргі кезде балалардын зиятындағы ауыткушылыкты диагностикалау үшін кейде акыл-ой дамуының коэффициенті колданылады (IQ). Зияты бүзылған балалардын жалпы санының 4/5 бөлігінде зиятының жеңіл бұзылысы кездеседі (IQ 50-70). Одан соң олигофренияның жеңіл деңгейі - дебилділік (debilitus - элсіз) сипатталады. Зиятынын орта бұзылысы - IQ 30-50. Ол имбецилдік атымен аталатын клиникалық белгіге сэйкес келеді. Ең соңғысы зиятының ауыр бүзылысы - IQ 20-40 мен зиятынын күрделі бүзылысы - IQ 20-дан төмен болып, ол накұрыстыкка шалдыккан балалар. жүктеу/скачать 18,32 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2