9 арман пв баспасы


III Тар ты лыс кү ші нің де не лер ара сын да ғы



Pdf көрінісі
бет116/300
Дата18.10.2023
өлшемі8,74 Mb.
#118494
түріКнига
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   300
Байланысты:
9 сынып физика

III Тар ты лыс кү ші нің де не лер ара сын да ғы
арақа шық тық қа тәу ел ді лі гі
Та­би­ғат­тың­ өзі­ Нью­тонға­ өз­ бол­жам­да­рын­
тек­се­ру­ге­ қо­лай­лы­ жағ­дай­лар­ жа­са­ды.­ Жер­
бе­тін­де­гі­де­не­лер­дің­ер­кін­тү­суі­нің­және­Ай­дың­
Кү ті ле тін нә ти же
Осы параграфты игергенде:
• бү кі лә лем дік тар ты лыс 
за ңын тұ жы рым дау ды 
жә не оны есеп тер 
шы ға ру да қол да ну ды 
меңгересіңдер.
ксперимент
Қа­ғаз­шар­ды­го­ри­зон­таль­
ба­ғыт­та­лақтырың­дар.­
Бас­тап­қы­жыл­дам­дық­ұшу­
қашықты­ғы­на­әсер­ете­ме?­
ар­дың­қоз­ға­лы­сын­ер­кін­
тү­су­деп­са­нау­ға­бо­ла­ма?­
Қан­дай­жағ­дай­да­шар­Жер­
бе­ті­не­құ­ла­май­ды?
Жауабы қандай?
1. Ай дың Жер ді ай на ла 
қоз ға луы ер кін тү су ге 
мы сал бо ла ала ма?
2. Не лік тен Ай Жер ге 
құ ла май ды?
3. Не лік тен ау ыр жә не 
жеңіл зат тар бір мез­
гіл де құ лай ды?
1-тапсырма 
Па­раг­рафтың­ ­бө­лі­мі­нің­
мә­лі­мет­те­рін­пай­да­ла­нып,­
Ай­дың­қоз­ға­лыс­үдеуін­анық­
таң­дар.­Алын­ған­нә­ти­же­ні­
9,8­
м
с
2
­ер­кін­тү­су­үдеуі­мен­
са­лыс­ты­рың­дар.­Ай­дың­
үдеуі­ша­ма­мен­3600­есе­
кі­ші­еке­ні­не­көз­жет­кі­зің­дер.
АРМАН
-
ПВ
 
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


103
Жер­ді­ай­на­ла­қоз­ға­луы­ның­се­бе­бін­Нью­тон­Жер­
дің­тар­ты­лыс­кү­ші­нің­әсе­рі­деп­тұ­жы­рым­да­ды.
Ай­­Жерді­шең­бер­бойы­мен­ай­на­ла­қоз­ға­ла­ды­
десек,­оның­үдеуін­есеп­теу­қи­ын­емес.
à
Ò
R
À
æ
=
4
2
2
p
,
мұн­да­ғы­
Т­
–­ Ай­дың­ Жер­ді­ ай­на­лу­ пе­ри­оды,­
Т­
=­27­тәу­лік­7­сағ­43­мин­=­2,4·10
6
­с,­
­ ­
алпыс­
Жер­ра­диусы­на­тең­Ай­ра­диусы,­
R
ж
­=­6,4·10

м
.
Ай­дың­ үдеуі­ Жер­дің­ бе­тін­де­гі­ ер­кін­ тү­су­
үдеу­інен­жу­ық­ша­ма­мен­3600­=­60

есе­кіші.­Бұл­
үдеу­дің­ ара­қа­шық­тық­тың­ квад­ра­ты­на­ ке­рі­ про­
пор­цио­нал­еке­нін­дәлел­дей­ді:
a
R
1
2
Нью­тон­ның­екін­ші­за­ңы­не­гі­зін­де­а­ ­
F
,­он­да:
F
R
1
2
Де­не­лер­дің­ өза­ра­ әре­кет­те­су­ кү­ші­ олар­дың­
ара­сын­да­ғы­ара­қа­шық­тық­қа­ке­рі­про­пор­ ио­нал.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   300




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет