40
IV Шең бер бойы мен бір қа лып ты қоз ға лыс
ке зін де гі бұ рыш тық жыл дам дық
жә не бұ рыш тық о рын ау ыс ты ру
Егерденешеңбербойыменқозғалаотырып,
A
нүктесінен
B
нүктесінеорынауыстырса,онда
бұлорынауыстыруды бұрышыменкөрсетуге
болады
( -сурет)
.
Қоз ға лыс та ғы де не ні шең бер дің цен-
т рі мен бай ла ныс ты ра тын ра диус тың бұ-
ры лу бұ ры шы бұ рыш тық орын ау ыс ты ру
деп атала ды.
Бұрыштық орын ауыстыру ХБЖда ради
анменөлшенеді:
=1
рад
.
Дененіңшеңбердіңцентріайналасындаайна
лушапшаңдығынбұрыштықжылдамдықсипат
тайды.
Бұ рыш тық жыл дам дық
– бұ рыш тық
орын ау ыс ты ру дың осы орын ау ыс ты ру ға
кет кен уа қыт қа қа ты на сы на тең фи зи ка-
лық ша ма.
ω
ϕ
=
t
,
мұндағы
–бұрыштықжылдамдық.
БұрыштықжылдамдықтыңХБЖдағыөлшем
бірлігі:
=1
рад
/
с
.
V Бұ рыш тық жыл дам дық тың пе ри од пен,
жиі лік пен жә не сы зық тық
жыл дам дық пен бай ла ны сы
Егерденетолықбірайналымжасаса,ондаоны
шеңберцентріменжалғастырыптұратынрадиус
=2 толықбұрыштысипаттайды.Бірайналым
жасауға жұмсалатын уақыт –
T
. Бұрыштық
2-тапсырма
1. Бұрыштықорынауыстыру
1
4
2
3,14рад
3
90 болатынжағ
дайларүшінрадиусы
1мшеңбердоғасының
ұзындығынанықтаңдар.
2. Дененіңдоғасының
ұзындығы6,28м,
радиусы2мшеңбер
бойыменбұрыштықорын
ауыстыруынанықтаңдар.
3-тапсырма
Сағаттыңсағаттықжәне
минуттықтілдерініңбұ
рыштықжылдамдықтарын
анықтаңдар
(46су рет)
.
Олардыңмәндерінешеесе
өзгеше?
Тілұштарыныңсызықтық
жылдамдықтарынешеесе
өзгеше? еліктенбұрыштық
жәнесызықтықжылдам
-
дықтардыңқатынастары
әртүрлі?
46-сурет.
3-тапсырмаға
Жауабы қандай?
1. Не себепті де не нің шең бер бойы мен қоз ға лы сын сип а ттау үшін бұ рыш тық ша ма
лар ды қол да ну ың ғай лы?
2. Неліктен шең бер бойы мен қоз ға лыс бір қа лып ты қоз ға лыс бо лып са нал майды?
Достарыңызбен бөлісу: