Түзілген молекуланың ішінде ортақ электрон жұбының орналасу симметриясына байланысты ковалентті байланыстың екі түрі: полярлы (полюсті) және полярсыз (полюссіз), яғни таза ковалентті байланыс болады
Түзілген молекуланың ішінде ортақ электрон жұбының орналасу симметриясына байланысты ковалентті байланыстың екі түрі: полярлы (полюсті) және полярсыз (полюссіз), яғни таза ковалентті байланыс болады.
Полярсыз молекулаларда электрон жұптары ядролар арасында симметриялы орналасады: Н:Н, СІ:СІ
Ал полярлы молекулаларда ядроаралық электрондық тығыздық электртерістігі жоғарырақ атомға қарай ығысады:
Н :СІ, Н :О: Н.
Ковалентті байланыстың жіктелуі:
Ковалентті байланыстың қанығуын элемент атомындағы жұптаспаған электрондардың болуымен түсіндіреді. Атомдағы жұптаспаған электрондар санымен не қозған кезде пайда болған жұптаспаған электрондар санымен анықталған валенттілікті спинваленттілік деп атайды. Сонымен, валенттілік – элементтің химиялық байланыс түзе алу қабілеті. Паули принципі бойынша АО-да тек екі электрон ғана бола алады, ал химиялық байланыс түзілгенде электрондар жұптасады, яғни бір ұяшықта тек 2 электрон болады (қанығады).
Ковалентті байланыстың қанығуын элемент атомындағы жұптаспаған электрондардың болуымен түсіндіреді. Атомдағы жұптаспаған электрондар санымен не қозған кезде пайда болған жұптаспаған электрондар санымен анықталған валенттілікті спинваленттілік деп атайды. Сонымен, валенттілік – элементтің химиялық байланыс түзе алу қабілеті. Паули принципі бойынша АО-да тек екі электрон ғана бола алады, ал химиялық байланыс түзілгенде электрондар жұптасады, яғни бір ұяшықта тек 2 электрон болады (қанығады).
Молекула ішіндегі атомдардың химиялық байланыстарының бағытталуы – қосылушы атомдардың валенттілік электрондар бұлттарының (орбитальдары) тұйықтасып бірін-бірі қаптау бағыттары. Электрон бұлттарының пішіні әр түрлі болатындықтан, олардың өзара қауышуы әр түрлі әдістермен іске асады. Қауышу әдістеріне байланысты s-, p-, d- байланыстар болады.
Молекула ішіндегі атомдардың химиялық байланыстарының бағытталуы – қосылушы атомдардың валенттілік электрондар бұлттарының (орбитальдары) тұйықтасып бірін-бірі қаптау бағыттары. Электрон бұлттарының пішіні әр түрлі болатындықтан, олардың өзара қауышуы әр түрлі әдістермен іске асады. Қауышу әдістеріне байланысты s-, p-, d- байланыстар болады.
Сигма байланыста (σ-) атомдар қосылатын сызық бойымен электрон бұлттары қауышады. Пи байланыс (π-) атомдар қосылатын сызықтың екі жағынан электрон бұлттары қауышса, түзіледі. Дельта байланыс (δ-) параллель жазықтықта орналасқан d- электрон бұлттарының барлық төрт қалқаншаларының қауышуымен түзіледі. Сонымен, s- орбитальдар тек σ- байланыс, р- электрондар σ- және π- байланыстар, ал d- орбитальдар σ-, π-, δ - байланыстар түзеді.
