балары санатындағы «Посольство къ зюнгарскому хунъ-тайчжи
Цэванъ Рабтану капитана отъ артилеріи Ивана Унковскаго и пу
тевой журналъ его за 1722-1724 годы» атты тарихи материалынан
оқуға болады: «Русскіе пленные завели разныя ремесла: Штыкъ
юнкеръ Ренотъ вылилъ Контайше 6 пушечекъ медныхъ, да три
мартирца, а какихъ калибровъ, о том неизвестно» 380 Жалпы ка
зак халқында отты қарудың жезайыр, білте мылтық, қара мыл-
тық, орама мылтық, қырлы мылтық сияқты түрлері пайдаланыл-
ған381 XIX ғасырда қазақтар шиті мылтық қолданысқа ене баста-
ған. Оның оқ-дэрілері қорғасыннан арнайы қалыптарға құйылып
дайындалған. Мұндай оқ-дәрілер салынатын қүтыларды оқшан-
тай деп атаған. Мұнан өзге заман агымына сай қазақ даласына
аталған кезеңде тапанша бүгінде «пистолет» деген атпен кеңінен
танымал қару түрі ене бастаған. Бұл, эрине, шекаралас мемлекет-
термен терең байланыстың нәтижесі екендігі сөзсіз.
Осының барлығын ескере келе, қазақ халқының кару тур-
лер! жэне олардың қолданыс ерекшеліктерінің тарихы тереңде
екендігіне жэне олардың жасалу технологиясының да заман та-
лабы на сай жоғары дәрежеде жетілдіріліп отырғандығына көз
жеткіземіз.
1 4 2
3-ТАРАУ. Батырдың ер қорғаны ретіндегі жауынгерлік кызметі
3.2. Соғыс жүргізу тәсілдері
Қазақтар ұрыс салганда әскер сапы азиялық ондық жүйесі бо-
йынша, яғни ондық, жүздік, мыңдық, түмен болып бөлінді. Көш-
пелілердің соғыс тэсілдерінің осыған ұқсас тағы бір ерекшелік-
тері эскери бөлімдерді орталық, оң жэне сол қанат, авангард (ал-
дыңғы бөлім) жэне тосқауыл деп жіктеді.
Алдыңғы бөлім басты күш болып табылып, негізінен садақ,
найзамен қаруланған жасақтардан тұрды. Алдыңғы қатарлы бө-
Достарыңызбен бөлісу: 
