A қырғыз b жоңғар c қоқан d хиуа e ресей 202. Кенесары ханның шешуші шайқасы өткен жер a кекілік сеңгір
жүктеу/скачать 2,43 Mb.
|
Қазақстан тарихы апталық 26-30.09
| E) 1-B, 2-C, 3-D, 4-E, 5-A
«Қазақстанның оңтүстiгiнде қолөнершiлер тұрақтары бiздiң заманымызға дейiнгi бiрiншi мыңжылдықтың аяғынан-ақ пайда бола бастағандығы мәлiм. ......Ол кезде қала жайлы араб саяхатшысы әл-Макдиси «Тараз – iрi бекiнiстi қала, бақтары көп, халқы тығыз, қала сыртында терең ор қазылған, төрт қақпасы және төңiрегiнде елдi мекендерi бар. Қаланың орталық бөлiгiне кiрер қақпа алдында үлкен өзен ағады, өзеннiң арғы бетiнде де тұрғын үйлер, өзеннен өтер өткелдерi бар. Мешiт базарлар арасына салынған» деп жазған. Тараздың ең өркендеп өскен кезеңi Қарахан әулетi билiк жүргiзген Х–ХII ғасырлармен тұстас. Бұл кезде қала қайтадан салынып, өзiнiң зәулiм үйлерiмен, қыш төселген көшелерiмен, керуен сарайымен, теңге соққан ұстаханасымен, сауда-саттығымен, қолөнерiмен әлемге әйгiлi болған. Қала iшiнде су құбыры жүргiзiледi, моншалар салынады. Сәулет өнерiнiң тамаша туындылары бой түзейдi. Бұлардың iшiндегi аса көрнектiлерi – ежелгi Тараз рабадына (қолөнершiлер тұрағы) орналасқан Қарахан, қала сыртындағы Бабаджа-қатын, қазақ ұлттық сәулет өнерiнiң тамаша үлгiсi болып табылатын Айша-бибi күмбезi. 1938 жылы археолог-ғалым А. Н. Бернштам ашқан сарай моншасы -Қазақстан мен Орта Азиядағы тұңғыш халыққа тұрмыстық қызмет көрсету орындарының бiрi. ...Қаланың құлдырауы – ХV ғасырдан, яғни ежелгi Қазақстанның қалалары арқылы салынған көне Жiбек жолының ұлы географиялық жаңа жерлер ашылуына байланысты өз маңызын жойған кезеңнен басталады. Кезiнде әлемге әйгiлi үлкен қала орнында ХV–ХVII ғасырларда шағын ғана елдi мекен қалған. Ол ХVIII ғасырдан бастап Әулиеата деп атала бастайды. Қазiр мұнда ежелгi Тараз орнының, Х–ХIII ғасырлардың сәулет ескерткiштерi – Бабаджа-қатын, Айша-бибi, Қарахан, Шаh Мансұр күмбездерiнiң, соңғы дәуiрлерде салынған тұрғын үйлер, медресе, мешiт, монша тағы да басқа ғимараттардың негiзiнде мемлекеттiк қорық-мұражайы ұйымдастырылған». Бартольд В. В. Баласағұн туралы. Шығ., 3_т., М., 1965, 357_б. (Орыс тiлiнде). 91.Мәтіннен Тараз қаласының орналасқан аймағын анықтаңыз жүктеу/скачать 2,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|