КӨРКЕМДІК ШЫНДЫҚ – өмір шындығының жазу шының ойеле гінен, шығар
ма шылық көрігінен өтіп, қоры тылып, әдеби шығармалар дағы баяндалған, көркем
суретке айналған қалпы.
КҮЙ АҢЫЗЫ – қазақ фольклорындағы өзгеше бітімді жанрлық түр. Күй аңызын
басқа аңыздардан ерекшелендіретін белгісі – оның тартылмақ күйге кіріспе ретінде
баяндалып, тек қана күймен қоса айтылатын синкретті сипатынан байқалады.
ЛИРИКАЛЫҚ ҚАҺАРМАН – ақын бейнесінің оның шы ғармаларынан жинақ
талған тұтас тұлға ретінде көрінуі.
ӨЛЕҢ ҚҰРЫЛЫСЫ – өлең сөзде қолданылатын өлшемөрнектердің жасалу жү
йесі, оның ырғағына, дыбыс үндес тігіне тән ерекшеліктерді белгілейтін негізгі шарт
тар мен заңдылықтар.
ПЕЙЗАЖ (франц. Рауз – ел, жер) – әдеби шығармадағы жаратылыстың, яки
таби ғаттың әсем көрінісі, көркем бейнесі.
ПОРТРЕТ (франц. роrtrаіt – бейнеленген) – әдеби кейіп кердің сырт көрінісін,
кескінкейпін, бойтұлғасын суреттеу.
ПРОТОТИП (грек. рrоtоtуроn – түп, төркін, бейне) – әде биет шы ғармасындағы
кейіпкердің бейнесін жасауға тірек, негіз болатын өмірде болған адам, яғни өмірде
бар бастапқы, түпкі тұлға.
ТАҚЫРЫП – әдеби шығармада сөз болатын басты мә селе, шығар ма мазмұнының
негізгі арқауы, айтылатын жайжағдайлардың бағытбағдары.
ТАРМАҚ – қазақ поэзиясында өлең ырғағының негізгі бөлшегі, буын саны
тұрақты келетін өлең жолы.
ТАРТЫС (конфликт латын. confliktus – қақтығыс) – көркем шы ғармадағы сюжет
желісіне арқау болатын, айрық ша шиеленіскен түрде көрініс беретін қақтығыс,
қайшылық, күрес.
ТРАГЕДИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙ – қоғамдық өмірдегі шиеле ніскен қай шылыққа
толы, кейіпкерлердің арасындағы ешбір ымыраға келмейтін қарамақарсылықты,
бітіспес күрестартыс, қақтығыстар.
ХАРАКТЕР (әдеби характер) – көркем шығармадағы кейіпкердің мінезбітімі,
ойсезімі дүниесіне тән психоло гиялық, моральдық сипатерекшеліктері.
