ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №3, 2019 246
3
1 - меристемалық жасушалар (обх10); 2 - морфогенсіз каллустың жасушалары (обх10); 3 - морфогенді каллустың жасушалары (обх10) Сурет 4 - Рetunia hybrida L. каллустық ҧлпаларының цитологиялық сипаттамасы. Белгілі болғандай, іn vitro жағдайларында биомассаны жинақталуына, ҿсімдік ұлпасын
культивирлеу ҽдісі кҿп ҽсер етеді.
Petunia hybrida L. жасуша ұлпаларының ҿсу процестеріне культивирлеу ҽдістерінің ҽсер
етуін анықтау үшін, қоректік ортада ұлпаларды кезеңдер бойынша, сумен шаю арқылы,
агарлы жҽне инертті тасымалдағыштарда жоғарғы беттік культивирлеу кезінде ҿсу
динамикасы зерттелді.
Petunia
hybrida
L.
ұлпаларын ҿсіру үшін инертті тасымалдағыш ретінде
пенополиуретанды таңдап алу. Осы материалдың нақты шамадағы артықшылықтарына
негізделген.
Бұл оның арзан болуы, ҿзгертуге қолайлы жҽне кҿп рет қолданатын тасымалдағыш
болып келеді. Бұл материалдық саңлаулылығы ортаның қоректік заттарының жасушаларға
жақсы жеткізілуіне негізделеді.
5-суретте пенополиуретан табаншаларында жҽне агарда культивирлеу кезінде Petunia
hybrida L. каллусты ұлпаларының ҿсу динамикасы келтірілген.
Пенополиуретандағы каллусты ұлпа құрылысы бойынша агарда алынатын каллусты
ұлпадан ерекшеленбейді.
Пенополиуретанда агарға қарағанда ҿсудің қарқынды жүруі байқалады жҽне
пенолполиуретанда каллусты ұлпаның массасы, агармен салыстырғанда культивирлеудің 12-
ші тҽулігінен бастап 2 есеге артады.
Пенополиуретанда алынған каллусты ұлпаның массасы культивирлеудің 30-шы
тҽулігінде 11 г/л-ді құрайды, ал агарда каллус массасы культивирлеудің сол кезеңінде 7 г/л-
ге жетеді.
Пенополиуретанды пластинкаларды химиялық бейтарап негізін құраушы ретінде
қарастыруға болады, ол процесті арзан ету үшін агарды қолданбауға мүмкіндік береді.
Ауыр металдарға тҿзімді петуния гибридті алудың биотехнологияның тҽсілін зерттеу
мақсатында кадмий, мырыш, қорғасын иондарының улылық ҽсері зерттелген.
