А. К. Мамырбекова
жүктеу/скачать 0,51 Mb. Pdf көрінісі
|
| 0
10 20 30 40 50 60 0,1 0,2 0,3 0,4 кал л усо ген ез, % қорғасын нитратының концентрациясы, мг/л ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №3, 2019 245 Алынған ҿсімдік түрі қорғасынға жоғары толерантты болды. Бұл ҿсімдіктегі кадмийдің ҿсімдікті қорғасынның жиналуына бҿгет болуынан болуы мүмкін. Сонымен қатар қорғасынға тҿзімді ҿсімдіктерді алу технологиясы зерттелді, ол үшін селекция пайдаланылды. Бізден алынған шыдамды ҿсімдіктер ауыр металдардың метаболикалық маңызды органдарға ҿтіп кетуіне бҿгет болады, артық иондардың белсенділігін тҿмендетеді, оларды физиологиялық инертті формаларға айналдырады. Сонымен, дақылды қысқа мерзімде ҿсіріп жҽне ҽрбір егілген кезде бірнеше токсиканттарды қоса отырып, олардың концентрациясын ҽрбір регенерация кезеңінде кҿтере отырып жҽне тамырландырып, біздер тҿзімді ҿсімдік түрлерін алдық. Сондықтан ұсынылып отырған технологияны ауыр металдарға тҿзімді ҿсімдік түрлерін шығару үшін пайдалануға болады. Бұл технология арқылы тҿзімді ҿсімдік түрлерін 2 жылда алуға болады, алынған регенеранттардың декоративтік сапалылығы жоғары, қаланы кҿгалдандыруға пайдалануға болады. Жарық оптикалық зерттеулер жүргізу кезінде морфогенді жҽне морфогенсіз каллусты ұлпалары ҿзара жасуша морфологиясы бойынша ажыратылады (4-сурет). Цитологиялық талдау, Рetunia hybrida L. морфогенді ұлпалары құрамында негізінен дҿңгелек, дҿңгелек-овал пішінді паренхималық жасушалар болатынын кҿрсетті. Сонымен қатар жасушаның ортасында жҽне шет жақтарынан цитоплазманың аздаған мҿлшері орналасқан, ірі ядролы, майда, біркелкі меристемалық жасушалардың жинақталуын бақыладық. Меристемалық жасушалар белсенді түрде бҿлініп отырды. Одан бҿлек ірі ядролы, дҿңгелек овал пішінді, ірі жасушалар да кездесті, бұл жасушалардағы цитоплазма қабырғалық жағдайда болды, сонымен қатар майда ядролы ірі жасушалар да кездесті. Бұдан бҿлек сабақтардан алынған картоптың каллусты ұлпаларында тамырлы шоғырлар түріндегі трахеидальды элементтер де кездесті. Морфогенді каллустарда белсенді түрде бҿлінетін ірі ядролы майда біркелкі меристемалық жасушалар құрылатындығы анықталды. Морфогенсіз каллустарды түрлі жасушалар кездесті, олар ҿзара бірлескен түрде болады жҽне кішкентай ядролы бұрыс пішінді ірі жасушалар да кездеседі. 1 2 |