А. К. Мусина, А. Д. Шайбек
жүктеу/скачать 2,88 Mb. Pdf көрінісі
|
| Қорытынды
Шу-Талас өзен алабындағы ағындының жылішілік үлестірілуі әркелкілігінің сипаттамала - ры кеңістіктік-уақыттық таралу заңдылықтарына ие. Ағындының алап бойынша кеңістіктік үлестірілуі жер бетілік факторларға, атап айтқанда, жер бедері ерекшеліктері, табиғи зоналардың ауысуы, алаптағы өзендердің су режимінің типтеріне тәуелді болса, уақыттық өзгерісі климаттық және антропогендік факторлардың әсер етуіне тікелей тәуелді. Алаптағы байқалған ағынды мөлшерінің төмендеуі көршілес және алап шегінде әрекет ететін су қоймалар мен тоғандар қазаншұңқырларын толтыруға және олардың бетінен булануға кететін шығындарға байла нысты. Шу-Талас өзен алабындағы ағындының жылішілік үлестірілуін есептеу және зерт - теу нәтижесінде өзен ағындысын бөлу туралы нақтыланған деректер алынды. Ағындының жылішілік үлестірілуінде анықталған өзгерістер климаттық және антропогендік факторларға тікелей тәуелді. Шу-Талас өзені алабы ағындысында шаруа- шылық жұмыстарды жүргізуде, түрлі құрылыс жұмыстарын жоспарлауда, елді мекендерді су - мен қамтамасыз етуде, алап шегіндегі су ре - сурстарын тиімді және ұтымды пайдалану мақсатында қолданылуы мүмкін. Әдебиеттер Arnell N. W. Climate change and global water resources // Glob. Environ. Change.. V. 9. Suppl. 1- 1999. P. 31–49 – https://doi. org/10.1007/s10584-019-02464-z Litvak, R.G., Nemaltseva, E.I. and Poddubnaya, I.V. Trends of Irrigation Development in the Kyrgyz Republic Within the Con - text of Climate Change. Kyrgyz Scientific & Research Institute of Irrigation. Bishkek. Kyrgyzstan. Climate Change and its Effects on Water Resources. NATO Science for Peace and Security Series C: Environmental Security – 2011. https://doi.org/10.1007/978- 94-007-1143-3_20 96 Шу-Талас өзені алабы шегіндегі соңғы онжылдықтардағы жылішілік ағындыны бағалау Siegfried. T.. Bernauer. T., Guiennet, R., Sellars, S., Robertson, A.W., Mankin, J., Bauer-Gottwein, P. and Yakovlev, A. Will climate change exacerbate water stress in Central Asia. Climatic Change, 2012 - 112: https://doi.org 10.1007/s10584-011-0253-z Chen, Y.N., Li, W., Xu, Ch. and Hao, X. Effects of climate change on water resources in Tarim River Basin. Northwest China. Journal of Environmental Sciences, 2007. – P. 488-4938. https://doi.org/10.1016 / s1001-0742 (07) 60082-5 Sahvaeva. E. P. Basin of Rivers Chu -Talas and Changing of Global Warming. Department of water resources and melioration of Kyrgyz Republic, 2012. 23. https://doi.org/10.1098/rsta.2016.0452 Алимкулов С.К., Турсунова А.А., Сапарова А.А., Загидуллина А.Р. Водные ресурсы речного стока южных регионов Казахстана: ретроспективное состояние, закономерности распределения. // Материалы международной научно-практической конференции «Водные ресурсы Центральной Азии и их использование», посвященной подведению итогов объявленного ООН десятилетия «Вода для жизни». – Алматы, 2016. – Книга 1. – С. 218-226. Достай Ж.Д. Природные воды Казахстана: ресурсы, режим, качество и прогноз. Водные ресурсы Казахстана: оценка, прогноз, управление (монография). – Алматы, 2012. – Т. 2. – 330 с. Достай Ж.Д., Кулебаев К.М., Камалиев А.М. Гидрологический мониторинг на реках Шу-Таласского бассейна и его развитие. // Гидрометеорология и экология. – 2018. – №1. – С. 84-91. Алимкулов С.К., Турсынова А.А., Давлетгалиев С.К., Сапарова А.А. Ресурсы речного стока Казахстана. // Гидрометеорология и экология. – 2018. – №3. – С. 80-94. Ресурсы речного стока Казахстана: кн. 2: Достай Ж. Д. Возобновляемые ресурсы поверхностных вод юга и юго-востока Казахстана / Достай Ж. Д., Алимкулов С. К., Сапарова А. А. – 360 с. Медеу А.Р., Мальковский И.М., Толеубаева Л.С. Водные ресурсы Казахстана: оценка, прогноз, управление (концепция). – Алматы, 2012. – 94 с. Рoждественский A.В., Чебoтaрев A.И. Стaтистические метoды в гидрологии. – Л.: Гидрoметеoиздaт, 1974. – 424 c. Гoсудaрственный вoдный кaдaстр. Ежегoдные дaнные o режиме и ресурсaх пoверхнoстных вoд суши. Бaссейны рек Шу и Тaлaс. // Выпуск 8., Aлмaты, 2015. – 82 с. Гoсудaрственный вoдный кaдaстр. Мнoгoлетние дaнные o режиме и ресурсaх пoверхнoстных вoд суши. Бaссейны рек Сырдaрьи, Шу и Тaлaс. // Выпуск 3. – Aлмaты, 2005. – 98 с. Ресурсы пoверхнoстных вoд СССР. Средняя Aзия. Бaссейны oз. Иссык-Куль, рек Чу, Тaлaс, Тaрим. Т14. Вып 2. – Л: Гидрoметеoиздaт, 1973. – 308 с. СНиП 2.01.14-83. Определение расчетных гидрологических характеристик. – М.: Стройиздат, 2003. – 203 с. Андреянов В.Г. Внутригодовое распределение речного стока. – Л.: Гидрометеоиздат, 1960. – 328 с. Методические рекомендации по определению расчетных гидрологических характеристик при наличии данных гидрометрических наблюдений // Федеральная служба России по гидрометеорологии и мониторингу окружающей среды. – Санкт-Петербург, 2005. – 123 c. Методические рекомендации по определению расчетных гидрологических характеристик при отсутсвии данных гидрометрических наблюдений// Федеральная служба России по гидрометеорологии и мониторингу окружающей среды. – Санкт-Петербург, 2009. – 193 c. Молдахметов М.М., Махмудова Л.К., Құрманғазы Е. Орталық Қазақстан өзендерінің жылдық ағынды үлестіріміне антропогендік фактордың тигізетін әсерін бағалау // Хабаршы. География сериясы. №2. – 2011. 38-47 бб. Чигринец А.Г. Внутригодовое распределение стока воды рек левобережья Ертисского водохозяйственного бассейна // Вестник КазНУ. Cерия географическая. 2015. – C. 47-52. Пшенчинова А.С., Джусупбеков Д.К. Есіл алабы өзендері ағындыларының жылішілік үлестірім і//Хабаршы. Географиясериясы. №3 (50), 2018. – 38-47 бб. Талипова Э.Қ., Исақан Г. Балқаш-Алакөл су шаруашылық алабы бойынша өзен ағындысының жылдық үлестірімін бағалау // Гидрометеорология и экология №1. – 2016. – 114-122 бб. жүктеу/скачать 2,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|