водственного процесса. Исходя из возмож-
ных последствий невыполнения требований к
пористости сварных швов и применяемых
объёмов выборок, сформулированы реко-
мендованные для производства целевые
уровни качества.
нылған есебі, өндіріс процесінің мүмкіншілік-
терін және бас тарту салдарын сараптау
әдісіне негізделген. Дәнекерленген жіктердің
кеуектілігіне қойылатын талаптардың орын-
далмауы мүмкін салдарын және қолданыла-
тын таңдау көлемдерін басшылыққа ала
отырып, өндіріске ұсынылған сапаның мақ-
сатты деңгейлері құрастырылды.
of failures of the production process. Proceed-
ing from possible consequences of non-
fulfillment of the requirements to porosity of
weld joints and applied volumes of sampling,
there are formulated special purpose levels of
quality recommended for production.
УДК 621.620.18. МИНАКОВ А.С., ПИРУМОВ
А.Е., ШЕВЧЕНКО Н.В., МИНАКОВ С.Н., БАР-
ТЕНЕВ И.А.
Оценка возможности техни-
ческой диагностики сварных конструк-
ций магнитным методом.
Предложен
метод определения напряжений
в металлоконструкциях, в том числе сварных,
по параметрам перемагничивания в перемен-
ных полях. Напряженность поля намагничи-
вания меньше полей насыщения, что позво-
ляет выполнять сканирование конструкции с
целью выявления наиболее опасных участ-
ков. Экспериментально показано, что по-
грешность предлагаемого метода меньше,
чем у распространенного
метода коэрцитив-
ной силы. Доказана принципиальная воз-
можность использования параметров пере-
магничивания материала в слабых магнитных
полях для определения напряженного состо-
яния конструкции. Представлена расчетная
зависимость для определения параметра
перемагничивания при известном уровне
напряжений. Максимальная ошибка при
напряжениях выше 100 МПа не превышает
20%. Полученные зависимости коррелируют-
ся с аналогичными зависимостями, получен-
ными методом коэрцитивной силы.
ӘОЖ 621.620.18. МИНАКОВ А.С., ПИРУМОВ
А.Е., ШЕВЧЕНКО Н.В., МИНАКОВ С.Н., БАРТЕ-
НЕВ И.А.
Дәнекерлі құрылыстарды маг-
ниттік әдіспен техникалық диагности-
касы мүмкіндігін бағалау.
Айнымалы өрістерде қайта магниттеу пара-
метрлері бойынша металлконструкцияларда,
оның ішінде дәнекерленген түрінде кернеуді
анықтау әдісі ұсынылды. Магниттелу өрісінің
кернеулігі қанығу өрістерінен аз, бұл анағұр-
лым қауіпті учаскелерді анықтау мақсатында
конструкцияларды сканерлеуді орындауға
мүмкіндік береді. Экспериментті түрде, ұсы-
нылатын әдіс қателігі коэрцитивтік күштің
кең таралған әдісіне қарағанда аз екенін көр-
сетті. Конструкцияның кернеулі күйін анық-
тау үшін әлсіз магниттік өрістерде материал-
дың қайта магниттелу материалын пайдала-
нудың түбегейлі мүмкіндігі дәлелденді. Кер-
неудің белгілі деңгейі кезінде қайта магнит-
телу параметрін анықтау үшін есептік тәуел-
ділік берілген. 100 Мпа жоғары кернеу кезін-
де максимум қате 20% аспайды. Алынған
тәуелділіктер коэрцитивтік күштер әдісімен
алынған ұқсас тәуелділіктермен түзетіледі.
UDC 621.620.18. MINAKOV А.S., PIRUMOV
А.Ye., SHEVCHENKO N.V., MINAKOV S.N.,
BARTENEV I.А.
Assessment of Possibility of
Welded Structures Technical Diagnostics
by Magnetic Method.
There is proposed a method of determining
stresses in metal structures including the
welded ones by magnetic reversal parameters
in variation fields. The intensity of the field of
magnetization is less than the fields of satura-
tion that permits to carry out scanning of a
structure for the purpose of identifying the most
dangerous sites. It is experimentally shown that
the error of the proposed method is less than
that of the widespread method of coercive
force. There is proved the basic possibility of
using the parameters of magnetic reversal of
the material in weak magnetic fields for defining
stresses. Settlement dependence for determina-
tion of parameter of magnetic reversal at the
known level of tension is presented. The maxi-
mum error at stresses over 100 MPa does not
exceed 20%. The obtained dependences corre-
late with similar dependences obtained by the
method of coercive force.
УДК 535.37. АЙМАГАНБЕТОВА З.К., ШУНКЕЕВ
К.Ш., GRINBERG M., МАКСИМОВА С.Я.
Оцен-
ка длины свободного пробега эксито-
нов в кристалле KI-Tl при низкотемпе-
ратурной деформации.
В кристалле KI-Tl по регистрации спектров
рентгенолюминесценции установлено воз-
действие низкотемпературной одноосной
деформации на длину свободного пробега
экситона до автолокализации.
Анализ соот-
ношения интенсивности свечения таллиевого
(2,85 эВ) и автолокализованного экситона
(π-; 3,3 эВ) в зависимости от степени низко-
температурной деформации показывает, что
в кристалле KI-Tl (3·10
–3
моль%) длина
свободного пробега экситона до автолокали-
зации соизмерима с межталлиевым расстоя-
нием (20÷27)a при деформации ε=2%, а c
ростом степени сжатия ε≥2÷5% уменьшает-
ся до (27÷5,35)a. Таким образом, установле-
но, что с ростом величины относительной
деформации в кристаллах KI-Tl происходит
уменьшение интенсивности Tl+-свечения при
одновременном росте на такую же величину
интенсивности люминесценции собственного
АЛЭ (σ- и π-), который излучает в регулярных
узлах решетки. Эти экспериментальные ре-
зультаты четко показывают, что из-за сокра-
щения длины свободного пробега экситонов
с ростом степени относительной деформации
резко увеличивается их вероятность автоло-
кализации при 90 К в регулярных узлах ре-
шетки с излучательной аннигиляцией.
ӘОЖ 535.37. АЙМАГАНБЕТОВА З.К., ШУНКЕЕВ
К.Ш., GRINBERG M., МАКСИМОВА С.Я.
Төмен
температурадағы деформация кезіндегі
KI-Tl кристалындағы экситондардың
бос жүріп өткен жолының ұзындығын
бағалау.
Рентген-нолюминесценция спектрін тіркеу
бойынша KI-Tl кристалында автооқшаулауға
дейін экситонның бос жүріп өткен жолының
ұзындығына төмен температуралы бір білікті
деформацияның әсері орнатылған. Төмен тем-
пературалы деформация деңгейіне байланыс-
ты (π-; 3,3 эВ) автооқшауланған экситон мен
(2,85 эВ) таллий жарқырауының өзара қаты-
нас қарқындылығының талдау көрсеткендей,
KI-Tl (3·10
–3
моль%) кристалында автооқшау-
лауға дейін экситонның бос жүріп өткен жо-
лының ұзындығы (20÷27) таллий аралық ара-
қашықтыққа шамалас, ал ε=2% деформация-
сы кезінде ε≥2÷5% қысу деңгейінің өсуімен a
(27÷5,35) дейін азаяды. Осылайша, KI-Tl
(3·10-3 моль%) кристалында жүйелі тор түйін-
дерінде шығаратын, меншікті АЛЭ (s- және π-),
люминесценциясының қарқындылығының ша-
масы сияқты бірмезгілде артуы кезіндегі Tl+
жарқырауы қарқындылығының төмендеуі бо-
лады. Бұл тәжірибелік нәтижелер экситон-
дардың жүріп өткен жолының ұзындығының
қысқаруынан деформацияға қатысты деңгей-
інің өсуі аннигиляцияның сәуле шығарғышты-
ғымен жүйелі тор түйіндерінде олардың 90К
кезіндегі автооқшаулау ықтималдығының бір-
ден артқанын нақты көрсетеді.
UDC 535.37. AYMAGANBETOVA Z.K., SHUNK-
EYEV K.Sh., GRINBERG M., MAKSIMOVA S.Ya.
Assessment of Exiton Free Run Length in
KI-Tl Crystal at Low-temperature Defor-
mation.
In a KI-Tl crystal by registration of X-ray lumi-
nescence ranges there is established an impact
of low-temperature monoaxial deformation on
the length of the exiton free run before autolo-
calization. The analysis of the ratio of intensity
of luminescence of thallic (2.85 eV) and an
autolocalized exciton (π-; 3.3 eV) depending on
the extent of low-temperature deformation
shows that in a KI-Tl crystal (3·10
–3
mol%) the
length of the exiton free run before autolocali-
zation is commensurable with interthallic dis-
tance (20÷27)a at deformation ε=2%, and with
growing the extent of compression ε≥2÷5%
decreases to (27÷5,35)a. Thus, it is established
that with growing the value of relative defor-
mation in KI-Tl crystals there takes place
reduction of intensity of Tl+-luminescence with
simultaneous growth by the same value of
luminescence intensity of the own ALE (σ- and
π-), which radiates at regular lattice sites. These
experimental results accurately show that owing
to reduction of the exitons free run length with
growing the extent of relative deformation there
is sharply increases the probability of their
autolocalization at 90 K in regular lattice sites
with radiating annihilation.
УДК 622.271. ТОЛЕУБЕКОВА Ж.З., ӘБКЕН
Р.Н., КУДЕРИНОВА Н.А., ОСПАНОВА Б.М.
Наблюдение за процессами сдвижения
откосов уступов, бортов карьера и
отвалов на рудниках «Тур».
Рассмотрены проблемы и решения за наблю-
дением процессами сдвижения откосов
уступов, бортов карьера и отвалов на рудни-
ках «ТУР». Выявлены задачи предотвраще-
ния опасного развития деформаций бортов и
отвалов путем установления при проектиро-
вании карьеров допустимых по инженерно-
геологическим условиям углов наклона
бортов и углов разгона ярусов отвалов, а
ӘОЖ 622.271. ТОЛЕУБЕКОВА Ж.З., ӘБКЕН
Р.Н., КУДЕРИНОВА Н.А., ОСПАНОВА Б.М.
«Тур» кеніштеріндегі үйінділердің және
карьер беткейлерінің, кертпештердегі
қиябеттердің жылжу процесін бақылау.
«Тур» кеніштеріндегі үйінділердің және карьер
ернеулерінің, кертпештердегі қиябеттердің
жылжу процесін бақылаудың шешімдері мен
мәселелері қарастырылған. Беткей мен үйінді-
лер деформациясының қауіпті дамуының ал-
дын алудың міндеттерінің айқындалуы үйінді
қабаттарын екпіндету бұрыштары мен беткей-
лердің көлбеу бұрыштарының инженерлік-
геологиялық жағдайлары бойынша рұқсат
UDC 622.271. ТОLEUBEKOVA Zh.Z., ABKEN
R.N., KUDERINOVA N.A., OSPANOVA B.M.
Supervision over Processes of Slopes of
Ledges, Boards of Pits and Dumps Dis-
placement at Tur Mines.
There are considered the problems and deci-
sions in supervision over the processes of
displacement of slopes of ledges, boards of a pit
and dumps at TUR mines. There are revealed
the problems of preventing dangerous devel-
opment of deformations of boards and dumps
by means of establishing in design of pits the
tilt angles of boards and angles of dispersal of
dumps circles, as well as organization and
1
2016
155
также путем
организации и проведения
постоянных инструментальных маркшейдер-
ских наблюдений за деформациями откосов в
период строительства и эксплуатации карье-
ров. Особое внимание уделяется практиче-
скому применению программы в различных
сферах геологии, геодезии и картографии. С
помощью программы GeoStab можно опреде-
лить положение поверхности скольжения с
минимальным коэффициентом устойчивости,
а также с минимальным коэффициентом
устойчивости и максимальным объемом.
Программа позволяет, определять оползне-
вое давление на предполагаемую огражда-
ющую конструкцию по
методу Шахунянца
или расчет по гипотезе разрывных блоков.
При
расчетах устойчивости склона или
оползневого давления призма скольжения
делится вертикальными линиями на ряд
отсеков.
етілетін карьерлерді жобалау кезінде орнату
жолымен, сондай-ақ, карьерлердің құрылысы
және оны пайдалану кезеңінде қиябеттердің
деформацияларының тұрақты аспаптық марк-
шейдерлік бақылауларын өткізу және ұйым-
дастыру арқылы қол жеткізіледі. Сондай-ақ,
бұл мақалада геологияның, геодезияның жә-
не картографияның әртүрлі салаларында бағ-
дарламаларды практикалық қолдануға аса кө-
ңіл бөлінеді. GeoStab бағдарламасының көме-
гімен тұрақтылықтың минимум коэффициенті
бар беттік сырғанаудың жағдайын, сондай-ақ,
тұрақтылықтың минимум коэффициентімен
және максимум көлемімен анықтауға болады.
Бағдарлама жарылғыш беткейлердің гипоте-
засы бойынша есеп немесе Шахунянца әдісі
бойынша болжалды қоршағыш конструкция-
сындағы жылжымалы қысымды анықтайды.
Еңістің немесе жылжымалы қысымның тұрақ-
тылы есебі кезінде жылжу призмасы бөлік қа-
тарларына вертикаль сызықтармен бөлінеді.
carrying out continuous tool surveying supervi-
sion over deformations of slopes during con-
struction and operation of pits. In this article
there is also paid special attention to practical
application of the program in various spheres of
geology, geodesy and cartography. With the
help of the GeoStab program it is possible to
define the provision of the sliding surface with a
minimum coefficient of stability, as well as with
a minimum coefficient of stability and the
maximum volume. The program permits to
determine the landslide pressure upon the
estimated protecting design by Shakhun-
yants'method or calculation by the hypothesis of
explosive blocks. When calculating stability of of
a slope or landslide pressure the prism of sliding
is divided by vertical lines into a number of
compartments.
УДК 378.16:006.022. ЖАРКЕВИЧ О.М., БИ-
СЕМБІ А.Б.
Внедрение механизма само-
оценки для совершенствования дея-
тельности испытательной лаборатории
инженерного профиля «Комплексное
освоение ресурсов минерального сы-
рья».
Рассмотрены рекомендации по совершен-
ствованию деятельности испытательной
лаборатории инженерного профиля «Ком-
плексное освоение ресурсов минерального
сырья». Представлены политика и цели
лаборатории. Обоснованы рекомендации по
внедрению механизма самооценки и гармо-
низации отечественных требований и крите-
риев с международными стандартами. Рас-
смотрены
особенности
международной
аккредитации лаборатории. Показана мето-
дика самооценки, позволяющая оценивать
деятельность испытательной лаборатории,
направленная на повышение результативно-
сти процессов системы менеджмента каче-
ства испытаний. На базе разработанных
критериев впервые предложена модель
самооценки испытательной лаборатории,
включающая систему классификации несоот-
ветствий, предусматривающую учет потен-
циальных несоответствий. Освещена разра-
ботанная методика самооценки, позволяю-
щая оценивать деятельность испытательной
лаборатории.
ӘОЖ 378.16:006.022. ЖАРКЕВИЧ О.М., БИ-
СЕМБІ А.Б.
«Минералдық шикізат ре-
сурстарын кешенді игеру» инженерлік
бейінді сынау зертханасының қызметін
жетілдіру үшін өзін-өзі бағалау меха-
низмін енгізу.
Мақалада «Минералдық шикізат ресурстарын
кешенді игеру» инженерлік бейінді сынау
зертханасының қызметін жетілдіру бойынша
ұсыныстар қарастырылған. Зертхананың сая-
саты мен мақсаты көрсетілген. Өзін-өзі баға-
лау механизмін енгізу және отандық талап-
тарды үйлестіру және де халықаралық стан-
дарттардың өлшемі бойынша ұсыныстары
негізделген. Зертханаларды халықаралық
аккредиттеу ерекшеліктері қарастырылған.
Сынаудың сапа менеджмент жүйесі процесі-
нің нәтижелілігін жоғарылатуға бағытталған,
сынау зертханасының қызметін бағалауға кө-
мектесетін, өзін-өзі бағалау әдістемесі көрсе-
тілген. Жетілдірілген өлшемдер негізінде
алғашқы рет сәйкессіздіктерді топтастыру
жүйесін қосатын және ықтимал сәйкессіздік-
терді қарастыратын сынау зертханасының
өзін-өзі бағалау үлгісі ұсынылған. Сынау
зертханасының қызметін бағалауға көмекте-
сетін, өңделген өзін-өзі бағалау әдістемесі
баяндалды.
UDC 378.16:006.022. ZHARKEVICH O.M., BI-
SEMBI A.B.
Introducing Self-assessment
Mechanism to Improve Activity of Testing
Laboratory of Engineering Profile «Inte-
grated Development of Mineral Re-
sources».
The article discusses recommendations for
improving the activity of the testing laboratory
of engineering profile «Integrated development
of mineral resources.» There is presented policy
and objectives of the laboratory. There are
justified recommendations for implementing the
mechanism of self-assessmentn and harmoniza-
tion of domestic requirements and criteria with
international standards. There are considered
features of the international laboratory accredi-
tation. There is shown the technique of self-
assessment that permits to evaluate the activity
of the testing laboratory, aimed at improving
the effectiveness of quality management system
processes of tests. On the basis of the criteria
developed for the first time, there is proposed a
model of self-assessment of the testing labora-
tory which includes a system of classifying the
potential inconsistencies. There is presented a
technique of self-assessment that permits to
assess the performance of the testing laborato-
ry.
УДК 622.276. ДУНЕНОВА А.А.
Особенности
механизма извлечения нефти при реа-
лизации водогазового воздействия.
Рассматриваются
вопросы к применению
технологии водогазового воздействия на
нефтяные пласты с целью повышения неф-
теотдачи. Описаны основные технологии
водогазового воздействия. Проведен сравни-
тельный
анализ процесса вытеснения нефти
из пласта при закачке воды, газа и водогазо-
вой смеси. Суть метода заключается в зака-
чивании определенных объемов газа и воды
попеременно или одновременно. Данный
метод позволяет достичь более высокой
конечной нефтеотдачи, чем при заводнении.
Предложен механизм вытеснения нефти
водогазовыми смесями.
ӘОЖ 622.276. ДУНЕНОВА А.Ә.
Су – газбен
әсер ету әдісі бойынша мұнай өндіру
механизмінің ерекшеліктері.
Мақалада мұнай бергіштікті арттыру мақса-
тында қабатқа су – газбен әсер ету техноло-
гиясын пайдалану қарастырылды. Су – газ-
бен әсер етудің негізгі технологиялары жа-
зылған. Қабатқа су, газ және су – газ қоспа-
сын айдау арқылы мұнайды ығыстыру про-
цесінің салыстырмалы талдаулары жүргізілді.
Бұл әдістің негізі – қабатқа кезекпен немесе
бір мезгілде белгілі көлемдегі газ және суды
айдау болып табылады. Су айдау әдісімен
салыстырғанда, бұл әдіс соңғы мұнай бергіш-
тікті арттыруға мүмкіндік береді. Су – газ қос-
пасымен мұнайды ығыстыру механизмі ұсы-
нылды.
UDC 622.276. DUNENOVA A.A.
Features of Oil
Recovery Mechanism when Implementing
Water-and-Gas Effect.
There are considered the issues of using the
technology of water-gas impact on oil layers for
the purpose of oil recovery increase. The main
technologies of water-gas effect are described.
There is carried out the comparative analysis of
the process of replacing oil from the layer when
pumping water, gas and water gas mix. The
essence of the method consists in pumping
certain volumes of gas and water alternately or
at the same time. This method permits to reach
a higher final oil recovery than when flooding.
There is proposed the oil replacement mecha-
nism by water gas mixes.
УДК 622.23.05. БРЕЙДО И.В., ДРИЖД Н.А.,
МАРКВАРДТ Р.В.
Методы обеспыливания
в комбайновом проходческом забое.
Проходческий комбайн в угольных шахтах
является особо опасным объектом, т.к. его
работа сопровождается значительным уров-
нем пылевыделения. Эта пыль является
причиной ряда тяжелых профессиональных
заболеваний. Кроме этого, при работе ком-
байна могут происходить внезапные выброса
угля, породы и газа. Одним из методов
борьбы с внезапными выбросами является
внедрение систем дистанционного управле-
ӘОЖ 622.23.05. БРЕЙДО И.В., ДРИЖД Н.А.,
МАРКВАРДТ Р.В.
Комбайндық қазу кенжа-
рындағы шаңсыздандыру тәсілдері.
Көмір шахталарындағы қазба жүргізгіш ком-
байны аса қауіпті нысан болып табылады, се-
бебі оның жұмысы біршама шаң бөліну дең-
гейімен сипатталады. Бұл шаң ауыр кәсіби
аурулардың туындауына себептеседі. Соны-
мен қатар, комбайн жұмысы кезінде көмірдің,
тау жынысы мен газдың кенеттен лақтырысы
орын алуы мүмкін. Кенеттен лақтырыспен
күресудің бір тәсілі – қазба жүргізгіш ком-
байнын қашықтықтан басқару жүйесін енгізу.
UDC 622.23.05. BREYDO I.V., DRIZHD N.A.,
MARKVARDT R.V.
Degassing Methods in
Достарыңызбен бөлісу: