А. М. Сма но ва Кө ке баева Г. К

лік тің, қо ғам ның жә не ин ди вид тің өза ра қа ты на сын рет теу ді 

бе кі те тін не гіз гі мем ле кет тік заң. «Конс ти ту ция» тү сі ні гі екі 

ма ғы на да  қол да ны луы  мүм кін:  фор мальды  конс ти ту ция  жә-

не ма те ри ал дық. Фор маль ды конс ти ту ция ма ғы на сын да бел-

гі лі бір тәр тіп не гі зін де қа был да на тын, өз гер ті ле тін жә не өз ге 

нор ма тив тік ак ті лер мен са лыс тыр ған да жо ға ры заң дық күш ке 

ие  заң дар  тү сін ді рі ле ді.  Ма те ри ал дық  конс ти ту ция  ма ғы на-

сын да  нор ма лар  жиын ты ғы  тү сін ді рі ле ді,  олар дың  рет теу ші 

пә ні не гі зі нен мем ле кет тік би лік тің ұйым дас ты ры луы бо лып 

та бы ла ды  (мұн дай  жағ дайда  бір  не ме се  бір не ше  ак ті лер де 

нор ма лар дың пай да бо луы жә не олар дың маз мұ ны ма ңыз ды 

емес).  Кей де  ма те ри ал дық  конс ти ту ция  ре тін де  мем ле кет тік 

би лік тің құ қық тық тәр ті бі нің шы найы жү зе ге асы ры луы тү-

сі ні ле ді, ол фор мальды конс ти ту цияда қа лып тас қан тәр тіп пен 

сәй кес ке луі де, кел меуі де мүм кін (фор мальды конс ти ту ция 

ма ғы на сын да  заң дық  конс ти ту циялар  –  мем ле кет тің  не гіз гі 

за ңы, ал ма те ри ал дық конс ти ту ция ма ғы на сын да нақ ты конс-

ти ту ция  –  мем ле кет тік  би лік тің  жү зе ге  асы рылуын ың  шы-

найы тәр ті бі тү сін ді рі ле ді).

да ғы се ку ля ри за ция про це сі не (үде рі сі не), со ның ішін де Ре-

фор ма ция  қоз ға лы сы на  реак циясы.  Ре фор ма циямен  ті ке лей 

кү рес тен бас қа (со ның ішін де иезуит тер ор де нін, Әулие инк-

ви зи ция қыз ме тін құ ру), Конт рре фор ма ция «ка то лик тік жа ңа-

ру» үде рі сі нің кү шейтіл уін  де тү сін ді ре ді.  Осы ған бай ла ныс-

ты 1545-1563 жыл да ры Все ле нс кий Три де нтс кий со бо рын да 

қа был дан ған қаулы ма ңыз ды орын ала ды Биб лия (Ін жіл, Тау-

рат) жә не Қа сиет ті жаз ба лар дың ді ни се нім нің де рек те рі ре-

тін де  тең ді гі нің  рас та луы  (құп та луы),  мес са ның  құп та луы, 

тәубе ге ке лу, не ке ден бе зу ші, әулие лер ге та бы ну тәр ті бі, ал-

ғаш қы кү нә, се нім мен ақ тау ту ра лы дог мат тың құп та луы, же-

ті құ пия ту ра лы дог мат тың құп та луы, се ми на рия құ ру ту ра-

лы қаулы, ин дуль генция (ке ші ру, рұқ сат бе ру) са ту ды тоқ та ту, 

18

шы дам ды лы ғын бай қау ту ра лы дог мат тың бе кі ті луі, дін ба сы-

ла ры ның ді ни тәр ті бін қал пы на кел ті ру, шір кеу қыз мет ші сі нің 

мін де тін ат қа ру ту ра лы жар лық, не ке нің қа сиеті ту ра лы дек рет.

Конт ри бу ция  –  со ғыс та  же ңіл ген  ел дің  же ңім паз  ел ге  бе ре тін 

қар жы лай не ме се зат тай тө ле мі. 

Кон фес сия – бел гі лі бір дін нің ше гін де гі се нім жүйесі. 

Кон цес сия – 1) мем ле кет тің кә сі по рын дар ды не ме се ши кі зат көз-

де рін же ке кә сіп кер лер ге не ме се ше тел фир ма ла ры на уа қыт-

ша пай да ла ну ға бе ру ту ра лы жа са ған ке лі сі мі; 2) осын дай ке-

лі сім не гі зін де құ рыл ған кә сі по рын.

Коопе ра ция – 1) көп адам ның өза ра бай ла ныс ты ең бек үр діс те-

рі не қа тыс уын  қам та ма сыз ете тін ең бек ті ұйым дас ты ру тү рі;  

2) коопе ра тив мү ше ле рі нің топ тық мен ші гі не не гіз дел ген өн-

ді ріс тү рі.

Кор руп ция  –  қо ғам дық  жә не  саяси  қай рат кер лер дің  әкім ші лік 

қызмет кер ле рін па ра бе ріп, са тып алу.

жүктеу/скачать 1,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: