А. Р. Рустенов, Н. Ж. Елеугалиева генетика практикумы


 Үшгибридтік будандастыру



Pdf көрінісі
бет29/159
Дата23.10.2022
өлшемі4,96 Mb.
#45023
түріПрактикум
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   159
Байланысты:
Rystenov A.R., Eleygalieva N.J. Genetika praktikymy 2016 (1)

2.3. Үшгибридтік будандастыру 
Жұмыстың мақсаты: 
Жалпы үш жұп гендері бойынша ажыратылатын ата-ана формаларын 
будандастыруда алынатын ажыраулардың дигибридті будандастыруда 
байқалған ажырау принциптерінен аса көп айырмашылығы жоқтығын, тек ол 
біршама күрделене түсетінін түсіндіру.
Үшгибридтік деп әртүрлі хромосомаларда орналасқан гендері үш жұп 
альтернативті белгілері бойынша ерекшеленген ата-аналық дарақтарды 
будандасыруды айтады.
Есеп 2. 22. Бидайды алсақ – масақтың түсі, қылшықтылығы және иіліп 
түруы тәуелсіз тұқым қуалайды.  Масақтың қызыл түсі ақ түсіне доминантты, 
қылшықсыздығы – қылшықтылығана, иіліп түруы – иілмейтіндігіне.
Қызыл масақты, қылшықты иіліп түрушы бидай мен ақ масақты, 
қылшықсыз, иілмейтін сорттар будандастырылып F
1
135 өсімдіктер алынды
оларды өзара будандастырғанда F
2
896 гибридтер алынды.
1. 
Бастапқы ата-аналары қандай гаметаларды түзеді?
2. 
Қанша және қандай гаметаларды F
1
өсімдіктері шығарады?
3. 
F

қанша генотиптік класстар болуы мүмкін? 
4. 
F

өсімдіктерінің қаншасы үш гомозиготты, доминантты белгісіне ие болады? 


46 
5. 
F

өсімдіктерінің қаншасы үш гомозиготты рецессивті болып шығады? 
Шешімі: 
Бидай 
Масақтың түсі; 
Қылшығының болуы; 
Басының иіліп түруы. 
A – қызыл масақ; 
a – ақ масақ; 
B – қылшықсыз; 
b – қылшықты; 
С – иілген; 
с – иілмеген. 
F
1
 – 135 өсімдік. 
F
2
 – 896 өсімдік.  
қызыл қылшықты иілген ақ қылшықсыз иілмеген. 
P ♀ AAbbСС х  ♂ aaBBсс 

қызыл қылшықты иілген
F
1
AaBbСс 
Онда 4-ші кесте бойынша үшгибридтік будандастыруда 8 фенотиптік
класстар (2
3
), 27 генотиптік класстар (3
3
) және 64 генотип (4
3
) құрылады.
Фенотипі бойынша ажыраулар қатынастарының жалпы саны 27 (қызыл, 
қылшықсыз, иілген) : 9 (қызыл, қылшықсыз, иілмеген) : 9 (қызыл, қылшықты, 
иілген) : 9 (ақ, қылшықсыз,иілген) : 3 (қызыл, қылшықты, иілмеген) : 3 (ақ, 
қылшықсыз, иілмеген) : 3 (ақ, қылшықты, иілген) : 1 (ақ, қылшықты, иілмеген).
Генотиптік 
ажыраулар 
қатынастары 

(AABBCC) 
:
2 (AABBCc) : 2 (AABbCC) : 2 (AaBBCC) : 4 (AABbCc) : 4 (AaBBCc) : 
4 (AaBbCC) : 8 (AaBbCc) : 1 (AABBcc) : 2 (AABbcc) : 2 (AaBBcc) : 
4 (AaBbcc) : 1 (AAbbCC) : 2 (AAbbCc) : 2 (AabbCC) : 4 (AabbCc) : 
1 (aaBBCC) : 2 (aaBBCc) : 2 (aaBbCC) : 4 (aaBbCc) : 1 (AAbbcc) : 
2 (Aabbcc) : 1 (aaBBcc) : 2 (aaBbcc) : 1 (aabbCC) : 2 (aabbCc) : 1 (aabbcc). 
Бір бөлікке 14 өсімдіктерден келеді (896 өсімдіктер F
2
: 64 бөлік). 
Будандастырудың сызбасының негізінде есептің барлық сұрақтарына 
жауап береміз.
АbС
aBс


47 
1. 
Ата-аналық формалар келесі 1 типті гаметаларды береді: АbС және аВс. 
Кесте 4. Үшгибридтік будандастырудағы F
2
ұрпақтардың ажыраулары
Фенотиптік 
радикалдар 
Фенотиптік 
класс 
Генотиптік 
класс 
Гаметлар 
Генотиптердің 
кездесу 
жиіліктері
A_B_C_ 
Қызыл масақ, 
қылшықсыз, 
иілген
AABBCC 
AABBCc 
AABbCC 
AaBBCC 
AABbCc 
AaBBCc 
AaBbCC 
AaBbCc
АBC 
АBC ABc 
АBC AbC 
АBC aBc
АBC ABc AbC 
Abc 
АBC Abc aBC 
aBc 
АBC AbC aBC 
abC 
АBC ABc AbC 
aBC Abc aBc abC 
abc 








A_B_cc 
Қызыл масақ, 
қылшықсыз, 
иілмеген 
AABBcc 
AABbcc 
AaBBcc 
AaBbcc 
ABc 
ABc Abc 
ABc aBc 
ABc Abc aBC abc 



4 барлығы 9 
A_bbC_ 
Қызыл масақ, 
қылшықты, 
иілген 
AAbbCC 
AAbbCc 
AabbCC 
AabbCc 
AbC 
AbC Abc 
AbC abC
AbC Abc abC abc 



4 барлығы 9 
aaB_C_ 
Ақ масақ, 
қылшықсыз, 
иілген 
aaBBCC 
aaBBCc 
aaBbCC 
aaBbCc 
aBC 
aBC aBc 
aBC abC 
aBC aBc abC abc 



4 барлығы 9 
A_bbсс 
Қызыл масақ, 
қылшықты, 
иілмеген 
AAbbcc 
Aabbcc 
Abc 
Abc abc 

2
барлығы 3 
aaB_cc 
Ақ масақ, 
қылшықсыз, 
иілмеген 
aaBBcc 
aaBbcc 
aBc 
aBc abc 

2
барлығы 3 
aabbC_ 
Белый колос, 
қылшықты, 
иілген 
aabbCC 
aabbCc 
abC 
abC abc 

2 барлығы 3 
aabbcc
Ақ масақ, 
қылшықты, 
иілмеген 
aabbcc 
abc 
1
Барлығы 1 
2. Өсімдіктер F


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   159




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет