А. С. Пушкин "Ескерткіш"
жүктеу/скачать 16,52 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сатылай кешенді талдау. А.С.Пушкин "Ескерткіш"(Ғ.Орманов аудармасымен) 1.Авторы
- 3.Жанр түрі
- 5.Шумақ
- 8.Буын саны
- 11.Түсіндірме сөздік
- 12.Өлеңнің негізгі түйіні
- Өлеңнің негізгі тақырыбы
|
А.С.Пушкин "Ескерткіш" "Ескерткіш" өлеңі А.С.Пушкиннің өзіне орнатқан ескерткіші секілді дүние. Өлеңде ақын әр ақынның арманы - артында өшпейтін,тарихта қалатын сөз қалдыру екендігін айта келіп,өзініңде артына өшпес із қалдырғанын жырлаған."Өлеңнен ескерткіш орнаттым,енді менің рухым өлмейді,халқым мені ардақтап есіне алады,Славян халқы тіпті тұңғыс,қалмақтар да менің атымды айтып жүреді",-дейді өлеңінде."Халқыма ұзақ уақыт сүйікті болуымның себебі өлеңіммен олардың жүрегіне мейірім төктім, езгіге ұшыраған байғұс халқыма еркіндік жырын тарту еттім", - деп шабытпен жырлайды ақын. Ақын халқын өзі өмір сүрген дәуірдегі жәбірлеушілік, атаққұмарлық, мақтаныш, жала жабу секілді жағымсыз қылықтардан аулақ болуға шақырады. Сатылай кешенді талдау. А.С.Пушкин "Ескерткіш"(Ғ.Орманов аудармасымен) 1.Авторы- А.С.Пушкин – орыстың ұлы ақыны. Ол 1799 жылы дүниеге келген. 2.Тақырып - бұл өнер туындысының іргетасы. Бұл өлеңнің тақырыбы – адам баласының артына, келер ұрпаққа із қалдыруы. 3.Жанр түрі - өлең (поэзия) Өлең дегеніміз – белгілі бір өлшеммен қиыннан қиыстырып, үйлесімді ырғақпен ұйқасып келетін өрнекті сөз жүйесі . 4.Идея – автор тақырып арқылы шындық өмір көріністерін суреттегенде, оны өз көзқарасы, өз дүниетанымы тұрғысынан бейнелейді. Сол арқылы өз мақсат мүддесін, арманын білдіреді. 5.Шумақ-аяқталған синтаксистік бір тұтас ойды білдіреді. Бұл өлең бес шумақтан тұрады. 6.Тармақ – өлеңнің әр жолы. Бұл өлең 20 тармақтан тұрады. 7.Бунақ – белгілі бір дауыс ырғағымен бөлінуі. Әр тармақ 3 бунақтан тұрады. 8.Буын саны - он бір буынды 9.Ұйқас түрі - Қара өлең ұйқасы ( ааба) 10.Әдеби теориялық ұғымдар Эпитеттер: тар заман, жалпақ Россияға Синоним: дербес,оқшау 11.Түсіндірме сөздік. Александр мұнарасы – Мәскеудің көрнекті атақты жері. Дербес, оқшау- жеке, дара. Славьян – ұлт атауы. Тұңғыс,қалмақ – халық атауы. Пақыр – адам, пенде. Муза – шығарма туындысына тақырып етіп алу 12.Өлеңнің негізгі түйіні. Бұл өлеңде өзіне өлеңмен ескерткіш орнатқан .Әрбір ақынның арманы - артына өшпес із,өлмес сөз қалдыру. Ақын осы жайлы жырлайды, өзінің өлеңінің келер ғасырларға жететініне сенім білдіреді. «Мен өзіме ескерткіш қойдым...» ақынның қайғылы өлімінен бірнеше ай бұрын, 1836 жылы жазылған өлең. Өлең жарияланбады және оны Пушкиннің жақын достары да білмеді - ол қайтыс болғаннан кейін, олар Александр Сергеевич қалдырған қағаздарды бөлшектей бастағанда анықталды. «Ескерткіштің» жасалу тарихы күні бүгінге дейін жұмбақ күйінде қалып отыр. Кейбір зерттеушілер Пушкиннің поэмасы 18 ғасыр жазушылары (соның ішінде Пушкин соншалықты жоғары бағалаған Державин мен Ломоносовты қосқанда) көп жасаған ұқсас шығармаларға еліктеу екенін айтады. Басқалары - бұл пікірді ақынның достарының көпшілігі де бөлісті - ескерткіш туралы жолдар жазу арқылы Пушкин өзінің ауыр жағдайын мазақ етеді деп есептеді. Ақын көзі тірісінде мойындалғанына қарамастан, бұл оған байлық әкелмеді, ал Пушкин өз отбасын қаражатпен қамтамасыз ету үшін мүлікті үнемі кепілге қоюға және қайта кепілге қоюға мәжбүр болды. Бұл жағдайда «қолмен жасалмаған» - бұл өзін-өзі мақтау емес, нәзік ирония. Өлеңнің негізгі тақырыбы Біріншіден, «Мен өзіме ескерткішпін...» – өлең шығаратын тұлғаны дәріптейтін, оның бүкіл қоғам өміріндегі биік мәнін белгілейтін поэзияның гимні. Бұл жерде жұмыс жоғарыда аталған Ломоносов пен Державиннің өлеңдеріне біршама ұқсас. Өткен ғасырлардағы ақындармен салыстырғанда Пушкиннің элитарлылығы аз, лирикасы қалың бұқараға арналған, оны «Оған халық жолы аспас» деген жолында баса айтады. Оның шығармасындағы бүлікшіл, декабристке жақын элементтер де осында көрініс тапқан - Пушкин оның ғажайып ескерткіші 19 ғасырдың басындағы патша билігінің символы Александрия бағанасынан да «бүлікшілердің басына» көтерілгенін айтады Адамдардың поэзияға деген қызығушылығының артуы тақырыбы бүкіл поэмада өтеді - Пушкин оның өлеңдері тек қоғамның жоғарғы қабаттарында оқылатынын айтып, Ресей империясының аумағында тұратын кейбір ұлттарды тізеді. Ақынның назар аударатын тағы бір маңызды мәселесі – жаратушының тән өлімінен кейінгі шығармашылық мұрасының болуы, поэзияның өлместігі. «Жоқ, мен бәрібір өлмеймін», - дейді Пушкин, бұл мәселені біржола өзі шешеді. Орыстың ұлы жазушысы оның шығармашылығының ғасырлар бойы жаңғырып тұратынына сенімді болды - және ол дұрыс болды. Цензура мен реакция дәуірінде де айтылған бостандық мәселесі Пушкин үшін аса маңызды мейірімділік тақырыбымен іргелес жатыр. Бір жағынан ақын императордың декабристерге қатысты реакциялық саясаты мен шешімдерімен келіспейтіні анық болса, екінші жағынан өмірінің соңында ол христиандық, шынайы мейірімділіктен маңыздырақ деп санауға бейім болды. кез келген саяси және әлеуметтік көріністер. жүктеу/скачать 16,52 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|