Aбaй aтындaғы Қaзaқ ұлттық педaгогикaлық универcитеті
жүктеу/скачать 1,77 Mb. Pdf көрінісі
|
| two brothers to be in confinement for a period of time».
Енді ағайындылардың кішісі «poor Jack»-пен байланысты үшінші элементарлық сюжетті қарастыратын болсақ, бұл жоспарды талдау «сыйға тартушы кейіпкерді сынаққа алады» және «кейіпкерге болашақ сыйға тартушының іс-әрекеті әсер етеді» сценарийлерімен басталады. Бұл сценарийге қатысушылар «poor Jack» және « and old man». Сыйға тартушының мақсаты – кейіпкерді сынақ арқылы тексеру, кейіпкердің мақсаты – сынақтан өтіп, көмек алу: «At last he came to an old house, near a great forest, and there was an old man sitting out by the door, and his look was enough to frighten you or anyone else; and the old man said to him: «Good morning, my king's son». «Good morning to you, old gentleman» was the young prince's answer; frightened out of his wits though he was. he didn't like to give in. The old gentleman told him to dismount and to go in to have some refreshment, and to put his horse in the stable, such as it was. Jack soon felt much better after having something to eat, and began to ask the old gentleman how he knew he was a king’s son. «Oh dear!» said the old man, «I knew that you were a king's son, and I know what is your business better than what you do yourself. So you will have to stay here tonight; and when you are in bed you mustn't be frightened whatever you may hear. There will come all manner of frogs and snakes, and some will try to get into your eyes and your mouth, but mind, don’t stir the least bit or you will turn into one of those things yourself». Ағылшын және қазақ ертегілерінің үстіңгі құрылымдары сәйкес келгенімен, сценарий алгоритмдері өзгеше болып келеді. Қазақ ертегісінде бала бірнеше түрлі шарттарды орындап, сынаққа 93 алынса, ағылшын ертегісінде кейіпкер түс арқылы ғана сыналады. Алайда қазақ ертегісінде де «түс» ұғымы орын алады, бірақ ол «зиян келтіру» сценарийімен байланысты. В.Я.Пропптың айтуы бойынша: «Түс сынақтың ерекше формасы, ол өлілер мекеніне ену амалы болып саналады» [132, 173 б.]. Сынақтан өткен «poor Jack» сиқырлы шұмаққа ие болады. Терең құрылым деңгейінде бұл «кейіпкер иелігіне сиқырлы құрал алады» фреймі және ол «а ball of yarn» и «between the horse's two ears» слоттарынан тұрады (№14 қызмет): «After that out came a fresh horse for the young prince, and the old man gave him a ball of yarn, and he flung it between the horse's two cars». Келесі кейіпкер -ортаншы ағасы барады. Бұл фрейм «кейіпкер іздеп жатқан затының орнына келеді» (№15 қызмет) деп аталады, ал оның слоттары: «he», «as fast as the wind». Қазақ ертегісіндегідей, ертегі уақыты «ықшамдалып қысқарып», кейіпкер бір сәтте қажетті жеріне жеткізіледі. Одан кейін екінші сыйға тартушымен кездесуі орын алып, ол да терең құрылымның жұп сценарийімен айқындалады: «сыйға тартушы кейіпкерді сынаққа алады» және «кейіпкерге болашақ сыйға тартушының іс-әрекеті әсер етеді». Сценарийге қатысушылар – «poor Jack» және «an old man». Егер де қатысушылар бірінші сыйға тартушы жағдайындағыдай қалғанымен, бірақ сынақ сипаты өзгереді: «When he rode up tn the door he had the same salute as from the first old man, but this one was even uglier than the llrst one. He had long grey hair, and his teeth жүктеу/скачать 1,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|