Абай облысы білім басқармасының «аягөз ауданы білім бөлімі» мм-нің ОҚУ-Ғылыми ұйымдастырушылық Әдістемелік
жүктеу/скачать 1,33 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бөліп шығару
| Биология
Нұсқаулық: Контекстті мұқият оқып, берілген тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Экожүйедегі энерия ағымы және заттар айналымы Энергия бір қоректік деңгейден басқасына өтіп отырғанда, термодинамиканың екінші заңы бойынша энергияның басым бөлігі жылу түрінде қоршаған ортаға таралып кетеді. Сөйтіп, келесі трофикалық деңгейге энергияның тек 10% ғана өтеді. Осыны негізінде қоректік деңгейлерді экологиялық пирамидалар түрінде көрсетуге болады. Экологиялық пирамиданың үш түрін ажыратады: сандық, биомассалар және энергиялық пирамидалар. Көптеген экожүйде энергия көзі болып не табылады? A) күн сәулесі B) минералы заттар C) қоректік обектілері D) оргаиналық заттар E) радиациядан 2. Бір қоректік тізбектен екіншіге қанша энергия өтеді? A) 1% B) 50% C) 10% D) 100% E) 26% 3. Қай ағзалар нағыз редуценттер? A) бактериялар және саңырауқұлақтар B) шөптер C) балдырлар D)жануарлар E) өсімдіктер 4. Органикалық қалдықтар минерализациясында негізгі роль неге тән? A) РедуценттергеB) 1 реттік консументтерге C) продуценттерге D) 2 реттік консументтерге E) 3 реттік консументтерге. Бөліп шығару Бүйректің негізгі құрылымдық және қызметтік бірлігі нефрон болып саналады. Әр бүйректе млн-нан астам нефрон бар. Нефрон бүйрек денешігі, иір өзекшелері және капилляр шумағы (капсуладан) тұрады. Зәрдің түзілуі: бүйректе қанмен келген заттардан зәр түзіледі. Бүйрек арқылы тәулігіне шамамен 1700 л қан ағып өтеді. Зәр түзілу үрдісі екі кезеінен өтеді. Бірінші реттік зәр түзілу- ультрасүзілу. Екінші реттік зәр түзілу- реабсорбция. Адамның барлық мүшелері сиякты бүйрек жұмысы жүйкелік –гумаральдық жолмен реттеледі. Зәр шығарудың орталық рефлексі жұлында орналасқан, ересек адамда бас миының сыңарларында орналасқан, ересек адамда бас миының сыңарларында орналасқан . Симпатикалық жүйке қан тамырларының диаметрін тарылтады, ал парасимпатикалық жүйке керісінше кеңейтеді. Бұл болса бірінші реттік зәрдің түзіуіне жән қайта сіңіру үдерісінің жылдамдығына әсер етеді. Реабсорция үдерісі гипофиздің вазопрессин гормоны әсерінен күшейеді? Бүйрек үсті безінің адреналин гормоны бүйрек қантамырлараның диаметрін кішірейту зәр түзілу үдерісін тежейді. Альдостерон гормоны натрий және калий тұздарының қайта сіңірілуін реттейді. Адамның зәрін қуықта ұстап қалу немесе зәр босату ерігіне байланысты. 1. Әр бүйректеп неше нефрон болады? А) 100В)1000С) 10 мыңD) 100 мыңЕ)1 млн 2. Екінші реттік зәр қай үдерістің нәтижесінде түзіледі? A)ФильтрацияB) реабсорбцияC) ас қорытуD) тыныс алу E) нәруыздардың ыдырауы 3. Адамда зәр шығару орталығы қан тамырларының диаметрінің тарылуы не себепті? A) сипматикалық жүйке жүйесіненB) парасипатикалық жүйке жүйесінен C)гуморальды реттелуіненD) нейро-гуморальды реттелуінен E) Альдостерон гормонынан 4. Зәрдің түзілуін қай гормон реттейді? A)вазопрессинB) глюкагонC) гонадропты гормонD) лактин E)инсулин Адамның көру мүшесі-көз. Ол арқылы адам қоршаған әлемне ақпарат алады. Кірпік, қас көзді шаң тозаңнан, терден қорғайды. Көз алмасы, негізінен үш қабаттан тұрады: сыртқы –ақ қабық, ортаңғы - тамырлы қабық, ішкі- торлы қабық. Торлы қабықта жарық сезгіш жасушалар – таяқшалар мен колбалар орналасады. Адамның көзінде 130 млн таяқша мен 7 млн колбалар болады. Таяқша тәрізді жасушалардың көмегімен адам түнде заттардың пішінін көріп ажыратады, бірақ заттардың түстерін ажырата алмайды. Ал колба тәрізділердің көмегімен адам күндіз заттарды анық көріп, оларды түгел ажырата алады. Бұл қабылдағыштардағы аралық нейрондармен жалғасқан жүйке талшықтары көз жүйкесін түзеді. Көз жүйкесінің көзден шығатын жерінде қабылдағыштар жоқ, сондықтан ол жарыққа сезімталдық қасиетінен айырылған. Бұл жерді соқыр дақ деп атайды. Қозу көз жүйкесі арқылы мидың шүйде бөлігіне бағытталады. Торлы қабықтың орталық бөлігінде колба тәрізді жасушалар жиынтығынан түзілген сары дақ болады. Жарықты ең жақсы сезетін орын сары дақ. 1. Сезім мүшелері нені қамтамасыз етеді? A) әр түрлі тітіркенулерді қабылдауB) қоршаған орта туралы түсінік береді C) сыртқы ортамен байланысD) дүниені тануE) барлығы 2. Көздің негізгі қабығына жатпайды? A) ақ қабықшаB) тамырлы қабықC) қасаң қабықD) тролы қабық E) барлығы жатады 3. Сары дақ неден тұрады? A) ТаяқшаларB) колба тәрізді жасушаларC) ешқандай жасуша болмайдыD) көз жүйкесіненE) шыны тәрізді дене 4. Таяқшалар қандай қызмет атқарады? A) жарықты қабылауB) заттың пішінін және түсін ажырату C)түнгі көруD) күндізгі көруді қамтамасыз етедіE) көзге түс береді. жүктеу/скачать 1,33 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|