Әртүрлі аймақ топтарының шексіз тамақтануы

157
педагогтар, тәрбиешілер, ғылым, әдебиет, жазу, жоспарлау жұмыс-
керлері, диспетчерлер, хатшылар, іс жүргізушілер. Олардың жыны-
сына және жасына байланысты тәуліктік энергетикалық шығыны 
2200-2800 ккал құрайды. 
ІІ топ
– жеңіл еңбек түрімен айналысатын адамдар: қызмет көрсету 
саласының, радиоэлектроника және сағат өнеркәсібі, байланыс және 
телеграф жұмысшылары, тігіншілер, агрономдар, зоотехниктер, вете-
ринар жұмысшылар, өндіріс тауарларын сататын сатушылар, дене 
шынықтыру мұғалімдері, жаттықтырушылар. Олардың жынысына 
және жасына байланысты тәуліктік энергетикалық шығыны 2350-3000 
ккал құрайды. 
ІІІ топ
– орташа ауыр еңбек қызметкерлері: станокшылар, сле-
сарьлар, наладчиктер, хирургтер, химиктер, көлік жүргізушілері, 
тамақ және өнеркәсіп, тұрмыстық-коммуналдық қызмет көрсететін, 
қоғамдық тамақтандыру жұмыскерлері, өндіріс тауарларын сататын
сатушылар, сушылар, көліктік-көтергіш механизм машинистері, поли-
графистер. Олардың жынысына және жасына байланысты тәуліктік 
энергетикалық шығыны 2500-3200 ккал құрайды.
ІV топ
– ауыр дене еңбегі жұмыскерлер: құрылыс, ауыл-
шаруашылық жұмысшылары, механизаторлар, мұнай және газ 
жұмысшылары, металлургтар, еріткіштер, ағаш және құрылыс мате-
риалдарын өңдейтін өнеркәсіп жұмысшылары. Олардың жынысына 
және жасына байланысты тәуліктік энергетикалық шығыны 2900-3700 
ккал құрайды. 
V топ
– ерекше ауыр дене еңбегі жұмыскерлері: тау жұмысшылары, 
болатшылар, орман кесушілер, тас қалаушылар, бетоншылар, жер қазу-
шылар, жүк тиеушілер, механикаландырылмаған еңбектер. Олардың 
жынысына және жасына байланысты тәуліктік энергетикалық 
шығыны 3900-4300 ккал құрайды.
Тамақтанудың тәуліктік рационын құру қағидалары.
тамақтанудың тәуліктік режимі келесі қағидаларымен жүреді. 
Оның химиялық құрамы мен энергетикалық құндылығы организмнің 
тағамдық заттар мен энергия қажетсінуіне сәйкес болуы керек. Орга-
низмге барлық тағамдық заттарды анықталған қатынаста болуыкерек. 
жануар текті құрамында ақуызы бар өнімдерді күннің бірінші 
жартысында, ал сүт-өсімдіктерді екінші жартысында қабылдау қажет. 
жақсы сіңіру үшін тағам белгілі көлемде және температурада, 
тәбет ашатындайәдемі безендірілген болады. 

158
 
 

Таңғы ас
мәзірінде құрамында ет, балық, жарма, көкөністер, май-
лары бар әртүрлі тағам болуы қажет. Оны ұсақтауға болады (1-ші 
және 2-ші таңғы ас), мұндай кезде тағам жақсы сіңуі үшін тағамның 
көлемін азайтады. таңғы асқа міндетті түрде ыстық сусындар (шай, 
кофе, какао) қажет. Олар асқазан сөлі бездерін қоздырады. 
Түскі асқа
тәбет ашатын көкөніс немесе ащы басытқыларды, 
сорпадағы экстрактивті көжелер, әдемі безендірілген еттен, балықтан, 
көкөністен, жармадан, макарон бұйымдарынан іі тағамдарды пайда-
лану ұсынылады. түскі ас тәтті тағамдармен (кисель, компот, мусс, 
желе т.б.) аяқталады, олар ас қорыту сөлдерін азайтады.
Бесін асы мен кешкі асқа 
жеңіл қорытылатын сүт-өсімдік 
тағамдарын (ботқа, салаттар, пудинг, қуырма, ірімшік наны т.б.), 
сусындар (шай, сүт, сүт қышқылды өнімдер).
мәзірді құрастыруда тағамның әртүрлі болуы, сонымен бірге жыл 
уақытын, жаз және күз уақытындағы балғын көкөністер мен өнімдер 
ескеріледі.
11-кесте
тамақтану режимі
тағам ішу
ішу 
уақыты
Үш 
рет 
тамақ-
тану, 
%
төрт рет тамақтану, %
кәрі 
адамдар 
үшін 
бес рет 
тамақ-
тану, %
I нұсқа
II нұсқа
1-ші таңғы ас 
2- ші таңғы ас
түскі ас
бесіндегі ас
кешкі ас 
7-7.30
11-12
14-15
17-17.30
20-20.30 
30
-
45
-
25
20
10
45
-
25
25
-
40
10
25
20
10
35
10
25

жүктеу/скачать 5,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: