Дұрыс тамақтанудың екінші үрдісі – негізгі қоректік

104
 
 
                                                                                          
бірқалыпты  мақсаттар  үшін,  яғни  клеткалық  және  субклеткалық 
құрылымдардың үнемі болып отыратын жаңару үдерісі үшін қажетті 
материал да болып табылады.
Қаңқаның  бұлшық  еттері  мен  жүйке  жүйесі  клеткаларының  өз 
жұмысы  үшін  энергия  көзі  ретінде  көбінесе  көмірсулар  құрамына 
кіретін  глюкозаның  пайдаланылатыны  белгілі,  ал  жүрек  бұлшық 
етінің  жұмыс  істеуі  үшін  едәуір  мөлшерде  май  қышқылдары  керек, 
ал  бұлар  –  майлардың  құрамдас  бөлігі.  ақуыздарды  энергиялық 
материал  ретінде  пайдалану  организм  үшін  өте  тиімсіз,  біріншіден, 
ақуыздар  –  аса  тапшы  және  бағалы  қоректік  заттар,  екіншіден, 
ақуыздар  энергия  бөліп  шығарып,  қышқылданған  кезде,  едәуір  улы 
әсері бар заттар түзіледі.
Қазіргі  уақытта  іс  жүзінде  дені  сау  адамның  рационында  ақуыз-
дардың,  майлар  мен  көмірсулар  арақатынасының  шамамен  1:1,2:4 
болуы  барынша  қолайлы  екені  анықталды.  бүл  арақатынас  –  адам 
организмінің  бірқалыпты  қажеттіліктерін  де,  энергиялық  қажет-
тіліктерін  де  толық  қанағаттандыру  үшін  ең  қолайлы  арақатынас. 
көпшілік  жағдайда  жалпы  калориялылықтың  ақуыздар  12  проценті, 
майлар  30-35  проценті  болуға  тиіс.  ілгеріде  айтқанымыздай,  1  г 
майдың  жанғандағы  жылуы  ақуыздардың  немесе  көмірсулардың 
сол  мөлшерінің  жанғандағы  жылуынан  едәуір  көп.  Дене  еңбегінің 
үлесі  және  знергияға  деген  қажеттілік  едәуір  артқан  жағдайда 
ғана  рациондағы  ақуыздың  мөлшерін  рационның  жалпы  калория-
лылығының  11  процентіне  (калория  беруші  ретінде  майлар  мен 
көмірсулардың үлесін арттыра отырып) дейін төмендетуге болады.
жеңіл-желпі  дене  еңбегімен  шұғылданатын  ересек  адам,  шамамен 
алғанда,  энергиялық  тұрғыдан  бағалы  тамақтың  тәулігіне  2750-2800 
килокалориясын,  80-90  грамм  ақуызды,  100-105  грамм  май,  360-400 
грамм көмірсу қажет етеді.
төменде  18-29  жас  арасындағы  ересек  адамның  негізгі  қоректік 
заттар  мен  энергияны  қажет  етуінің  орта  есеппен  алынған  деректері 
келтірілген (орташа қажеттіліктер – еркек пен әйелдің қажеттіліктері 
арасындағы орташа арифметикалық шама).
сонымен,  біз  адамга  белоктардың,  майлар  мен  углеводтардың 
қанша  және  қандай  арақатынаста  керек  екенін  білдік.  алайда 
белоктардың,  майлар  мен  углеводтардың  өзіндік  алғанда  құрамдары 
әртүрлі  болады.  енді  белоктардың,  майлар  мен  углеводтарының 
қандайқосылыстар  және  қандай  мөлшерде  керек  екенін  қарастырып 
көрейік.

105
6-кесте
18-29 жас арасындағы ересек адамның негізгі 
қоректік заттар мен энергияны қажет етуінің орташа есебі
негізгі қоректік
заттар
ересек 
адамның (18-29 
жас) тәуліктік
қажеттері
негізгі қоректік
заттар
ересек 
адамның (18-29 
жас) тәуліктік
қажеттері
белоктар, г.
85
Витаминдер
майлар, г.
102
Ві (тиамин), мг
1,7
сіңімді углевод-
тар, г.
Вг (рибофлавин), 
мг
2
соның ішінде 
моно- және ди-
сахаридтер
382
РР (ниацин) мг 
В
6
, мг
19
минералды заттар
Вп (кобаламин), 
мкг
2
кальций, мг
50-100
В
9
 (фолацин), мкг
3
Фосфор, мг
800
с (аскорбин 
қышқылы), мг
200
магний, мг
1200
темір, мг
400
а (ретионолдық 
эквивалентке 
шаққанда), мкг
70
е (токоферол) мг
14
Энергиялық 
құндылығы, ккал
1000-2775
Д, мкг
10*2,5''

жүктеу/скачать 5,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: