Ацетилсалицил қышқылының қауіпсіз дозасы тәулігіне 4г. Шамадан тыс қабылдау бүйректің,мидың,өкпенің,бауырдың ауыр патологиясына алып келеді.Медицина тарихшылары ацетилсалицил қышқылдың шамадан тыс қолданылуы (10-30 г) 1918 жылдағы пандемия тұмауы кезінде өлім деңгейі жоғарылап кеткенін тұжырымдайды.
Сонымен қатар , құлақ шулауы,есту қабілетінің төмендеуі,терілік және аллергиялық реакциялар мен ангижүйкелік қабыну пайда болуы мүмкін.
Ацетилсалицил қышқылының әсерінен антикоагулянттардың(кумарин,гепарин туындылары) әрекетінің жоғарылауы ,асқазандық қан кетуі байқалып,фуросемид,спиронолактон заттардың әсері төмендейді.
Жанама әсерлері
Аспиринді сублимацияланған салицил қышқылын сірке ангидридімен ацетилдеу арқылы алады:
Өндірісте алынуы:
Ацетилдену. Араластырғышпен және бу қаптамасымен жабдықталған алюминийден немесе тот баспайтын болаттан жасалған ацетилаторға сірке ангидриді 45-50°-қа дейін қыздырылған өлшеуіштен құйылады, ал араластырғыш қосулы кезде салицил қышқылын құяды. Люк. Реакция экзотермиялық, температура 21/2-3 сағат ішінде 70°-қа дейін көтеріледі. Ацетилдену 65-70° температурада, ал кристалдану 18-20° жоғары емес температурада аяқталады.
Жоғары температурада ацетилдену жанама өнімдердің пайда болуына әкеледі. Температуралық режимді мұқият сақтай отырып, процесс 7-8 сағат ішінде аяқталады.Ол колориметриялық жолмен бақыланады: аппараттан алынған сынама темір хлориді бар бос салицил қышқылына сыналады (сипатты күлгін түсті). Қажет болса, доацетилдеу жүргізіледі және салицил қышқылына сынама қайтадан алынады. Ацетилдену бос салицил қышқылының эталондық мазмұнына жеткенде аяқталады. Араластырғыштың жұмысын жеңілдету және кристалдану ортасын жасау үшін реакциялық массаға алдыңғы жүктемедегі аналық ерітінді қосылады. Аналық сұйықтық болмаған жағдайда, реакция массасына мұздық сірке қышқылының белгілі бір мөлшері қосылады. Аспириннің кристалдануы сол аппаратта оны баяу салқындату арқылы жүзеге асырылады.
Аппараттан шыққан реакциялық масса сығылған азотпен вакуумдық сүзгіге сығымдалады, ал вакуумдық сүзгіден алынған аналық ерітінді оқшауланған алюминий құбыр арқылы коллекторға түседі, онда сақталады және келесі жүктемеде қолданылады. Алдын алу үшін жинақ
Аналық ерітінділер реакцияның жанама өнімдерімен біртіндеп байытылады.
Коллектор ондағы кристалдануды болдырмау үшін қыздырылады. Вакуумдық сүзгідегі аспиринді аналық ерітіндіден мұқият сығып, центрифугаға жібереді, онда оны аз мөлшерде сірке қышқылымен, содан кейін мерниктен қыздырылған дистилденген сумен жуады. Алынған аспирин құрамында бос салицил қышқылының бар-жоғын тексереді және стандарттан жоғары емес бояуға рұқсат етіледі. Аспириннің шығымдылығы шамамен 90% құрайды. Сығылған аспиринді 60-65° температурада 46-48 сағат кептіреді.Содан кейін құрғақ аспирин електен өткізу үшін дірілдеген мыс немесе жібек елеуішке беріледі. Кесектер орамдарда ұнтақталған. Скринингтер (0,5% мөлшерінде) өңдеуге жіберіледі. Дайын өнімдер қораптарға құйылады. Талдау жүргізілгеннен кейін Мемлекеттік фармакопея талаптарына сәйкес келетін препарат 5 кг қапшықтарға салынады.
Соңғы жылдары аспирин өндірісі жеңілдетілген схема бойынша игерілді:
PCI,+3CH,COOH+3C,H,OHCOOH
3C,H,OCOCH,COOH + H,PO, + 3HC1
А.П.Сколдинов, Н.В.Смирнов және Д.Д.Смолин салицил қышқылын кетенмен ацилдеу әдісін жасады. Мәскеу салицил зауытының мәліметтері бойынша аспиринді кептіру зауытта жұмыс істейтін салол кептіргіш түріне ұқсас айналмалы барабанда кептіргіште жүзеге асырылуы ұсынылады.
Инкапсуляция (латынша capsula – қорап) – қатты дененің ұсақ бөлшектерінің, олардың агрегаттарының (түйіршіктерінің) немесе сұйық тамшылардың жұқа, жеткілікті күшті қабықшадағы немесе матрицадағы әртүрлі көрсетілген қасиеттері – өткізгіштігі, балқу температурасы, қабілеті әр түрлі орталарда ерітеді немесе ерімейді және т.б. Фармацевтика өнеркәсібінде үлкен өлшемді (0,5–1,5 см) желатинді капсулаларда инкапсуляция және 10–1– көлеміндегі капсулаларды алуға мүмкіндік беретін микрокапсуляция процестері жүреді. 10–4 см.
