Адам физиологиясы
Он екі елі ішсктегі ас қорытылу
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ¥йқы безінің солі
| Он екі елі ішсктегі ас қорытылу
Он екі елі ішекке келіп түсісімен асқа 3 түрлі сөл (ұйқы безінің, он екі елі ішсктің шырыны жэнс өт) эсер етеді. Бүлардың ішінде ең күрделісі ұйқы безінің сөлі: оның құрамында органикалық қорсктік заттарды (белок, май, көмірсу) ыдырататын ферменттер бар. Өгге ас корытатын ферменттер жоқ, бірак күрделі қоректік заттарды гидролиздеу үшін өт кажет. Онсыз ұйқы безі ферменттері эсер ете алмайды, етсе де өте элсіз болады, эсіресе май ыдырамай, майдың ішектен лимфага өтуі токтап қалады. Сондықтан өт ас қорыту сөлдері қатарына жаткызылған. Он екі елі ішектің шырышты қабығында бруннер бездері бар, олар өз сөлін шығарып отырады. Он екі елі ішек сөлі сэл сілтілі (pH - 7,2-8,0), құрамында пепсин ферменті бар. Ондағы пепсин химуска сіңген карын сөлі пепсинімен бірлесіп, ішекте біраз уақыт белоқтарды ыдыратуы мүмкін. Рсакциясы сілтілі ұйкы безі сөлі мен мол мөлшерде өт ксліп құйылысымен пепсиндердің эсері токтайды. Аскорытуда он екі елі ішек сөлінің айтарлықтай мәні жоқ, бірак науқастанған жағдайда, эсіресе қарын сөлінде тұз қышқылы көбейіп кетсе, пепсиндердің әсері күшейіп, үйқы безі ферменттерін ыдыратуы, мұның салдарынан ішекте ас қорытылуы нашарлап кетуі мүмкін. Он екі елі ішек сөлінің бөлінуі кезеген жүйке әсерінен күшейе түседі, бүл сөл шығуын қан арқылы эсер ететін заттар - секретин мен глюкогон де күшейтеді. ¥йқы безінің солі Ұйқы безі 2 түрлі тіннен: а) ас қорыту сөлін бөлетін ацинус; б) қанға гормондар бөліп шыгаратын а жэне р жасушаларынан кұрылган шашыранды Лангсрганс аралшыктарынан тұрады. Ацинус тінінің сөлі түтікше (өзек) арқылы 12 елі ішекке қүйылады. Бұл үйқы безінің сыртқы секрециялық қызметі. Лангерганс аралшыктарында түтік болмайды, ол сөлін канга қүяды, Демек ұйкы безі ішкі секрециялы без. Үйкы безі латынша панкреас деп, осыган орай оның ас қорыту сөлі панкреас сөлі (секреті) деп аталады. Бүл аса күрделі сөлдің ас қорытуда үлкен маңызы зор. жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|