Адам физиологиясы
1 -с у р е т . М и д ы ң қы рты састы қ ұр ы л ы м дар ы н ы ң л и м б и я л ы қ
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1,2,3 - к о р у т ө м п е с ін ін (т а л а м у с ) я дрол ар ы ; 4 - с м із ік ш е д е н е ; 5 - т ө м п еа ст ы а й м ак
- 8 - и іс с е з у б а дан ы ; 9 - м и б а г а н ы ;1 0 - ги п п ок ам п ; 11 - іл г е к т ә р із д і катпар.
| 7 1 -с у р е т . М и д ы ң қы рты састы қ ұр ы л ы м дар ы н ы ң л и м б и я л ы қ
ж ү й е м е н б а й л ан ы стар ы (П е н ф и л д б о й ы н ш а ). 1,2,3 - к о р у т ө м п е с ін ін (т а л а м у с ) я дрол ар ы ; 4 - с м із ік ш е д е н е ; 5 - т ө м п еа ст ы а й м ак (г и п о т а л а м у с); 6 - и іс с е з у айм ағы ; 7 - б а д а м ш а т э р із д і ядро; 8 - и іс с е з у б а дан ы ; 9 - м и б а г а н ы ;1 0 - ги п п ок ам п ; 11 - іл г е к т ә р із д і катпар. Сонымен мінездің қалпы ми қыртысы мен кыртысасты құрылымдарының эртүрлі өзара әрекеті арқылы анықталады. Шартты рефлекстің өте күрделі жылжымалы қүрылымы болады, онда мидыц әрбір шегінде орналасқан көптеген қүрамалар орын алады. Қазіргі кездс уақытша байланыстың тұйықталу тетіктері туралы көптеген болжамдар кездеседі. 1. Олардың алгашкысы - үйірілістік (реверберациялык) болжам. Үлксн ми сыңарлары қыртысынын гистологиялық кұрылымы мен физиологиялық касисттсрін зерттеу негізінде, серпін толкындары үйіріліп нейрондардың тұйықталган шеңберінде айналма қозғалыста болатындыгы анықталды (Р. Лоренто де Но). Демек, серпіністің қайталаған айналысы нейрон тізбектерінен өткен сайын үнемі олардың қозгыштық күйін жаңғыртып отырады. 2. Келесі эрекеттік (функциялық) болжам бойынша. уақытша байланыс калыптасканда нсйрондардың ыңғайланған өзгерістері туады, олар белгілі бір синапстың тиімділігін арттырады (Дж.Экклз). Мэселен, тетанустық жиырылудан кейінгі синапстың пэрмендік нэтижесі салдарынан қозуды жылдам о т к і з г і і і і қасиеті жеңілденеді. 3. Шартты рефлскстік ісәрскеттің үйымдастырылуы жөніндегі нейроглияның қатысы туралы болжам туды. Бүгіндері глиялық тіндердің тірсктік жоне нәрлендіру эрекетінен басқа қызметін дэлелдейтін көптеен деректер табылды. Берік уақытша байланыс жасайтын глия жүйке талшығының синапска дейінгі «жалаң» ұштарын миелин кабыгымен орап, оларға серпін өткізуге мүмкіндік туғызады. 4. сонымен қатар уақытша байланыстың түйықтау себебін синапс қүрылымының өзгерістерімен байланыстыратын болжам да бар. Ми кыртысы нсйрондарының түйіспе өсінділері немесе «тікснск бүрлері» сиякты арнайы ерекшеліктері болады. Олардың ұлгаюы нсмссс кішіреюі козу жэне тсжсуді жүзегс асыруға әсерін тигізеді (С.А. Саркисов). Мэліметті түсіріп алу жэне сақтау үрдістері синапс құрылымында мембраналардың түр-сипатын, олардагы белоктардың кескін үйлесімін езгетеді. 5. Коптеген зергтеушілер жетскші түрткі ретінде белок кұрамысының өзгерісін есептейді. Расында. оны шартты рефлекс жасаганда бірлесіп козатын коптеген нейрондарда тітіркеніс сигналын кодиен белгілейтін рибонуклеин кышкылы (РНҚ) құрылрмы бейнелеп көрсетеді. Кейбір текссрулсрдс зерде іздерінің үзақ сақталуы дезоксирибонуклеин кышқылы (ДНҚ) молекуласыіиа бекітілетіндігі табылды. ДНҚ жэне РНҚ қасиеттсрінің өзгеруі белок түзілуінің мөлшсрлік жэнс сапалык озгсрістері аркылы жүзеіе асырылады. Шартты рефлекстің уакытша байланысы мидың арнайы белок заттары мен полипептид кешені аркылы нықталатындыгы аныкталды. 6. Баска болжамдар бонынша уақытша байланыстың калыптасуы туралы түсініктерде - фермент жүйелері жоне олардың тежегіш заттары ерекше орын алады. Сонгы жылдары уакытша байланысты нейронаралық қатынастың кешстік-уакыттьік үйымы. нейрохнмиялык дэлелдер арқылы нейрондар химизмшін әрекетпк топтарға одактасуы жэне нейроглия белсенділігін іріктелуі деген корьпъшды жасатды. Жалпы аитканла. уакьггша байланыстын қалыптасуы үш кезеңнен түрадь Ьіршдг. геэеңде үйіріліскен серпін таскындары түйісіп, бірнеше сикал: аланнк f-елсенліреді. Сөйтіп нейрондагы зат алмасуын реттеуші жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|