Адам физиологиясы

-к е с т е . М и сы ң ар л ар ы н ы ң к өр у т ү й с іг ін аж ы ратуы

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Pdf көрінісі

бет	314/373
Дата	14.11.2022
өлшемі	28,52 Mb.
	#49953
түрі	Оқулық

1 ... 310 311 312 313 314 315 316 317 ... 373

О н м и сы нары Ж ақ сы таны латы н т іт ір к ен іс С ө зд ік О ң а й аж ы раты латы н Т аны с С ө з д ік е м е с
Қ и ы н аж ы раты латы н Т а н ы с е м е с Ж ақсы қ абы л дан аты н тап сы р м алар У ак ы тты қ қаты насты б а ға л а у
Ұ қ састь и ын табы Т іт ір к е н іс т е р д ің аттары б о й ы н ш а с э й к е с т іг ін т а б у С ө з арқы лы т а ң б а л а у
К е ң іс т ік т ік қаты насты б а ғ а л а у А й ы р м аш ы л ы ғы н т а б у Т іт ір к е н іс т е р д ің қ аси сттер і
Ж ік теп қ абы л дау Д ә й е к т і қ абы л дау Д е р е к с із , ж ал п ы л ай , эр н ұсқ ал ы к т ан у

16 -к е с т е . М и сы ң ар л ар ы н ы ң к өр у т ү й с іг ін аж ы ратуы
К ө р у т ү й с іг ін ің
си п аттам асы
С о л м и сы ңары
О н м и сы нары
Ж ақ сы таны латы н
т іт ір к ен іс
С ө зд ік
О ң а й аж ы раты латы н
Т аны с
С ө з д ік е м е с
Қ и ы н аж ы раты латы н
Т а н ы с е м е с
Ж ақсы қ абы л дан аты н
тап сы р м алар
У ак ы тты қ қаты насты
б а ға л а у
Ұ қ састь и ын табы
Т іт ір к е н іс т е р д ің аттары
б о й ы н ш а с э й к е с т іг ін т а б у
С ө з арқы лы т а ң б а л а у
К е ң іс т ік т ік қаты насты
б а ғ а л а у
А й ы р м аш ы л ы ғы н т а б у
Т іт ір к е н іс т е р д ің қ аси сттер і
б о й ы н ш а с э й к е с т іг ін т а б у
К е ң іс т ік т і к ө р у аркылы
т а л д а у
Т ү й с ік т ің
ер ек ш ел ік тер і
Ж ік теп қ абы л дау
Д ә й е к т і қ абы л дау
Д е р е к с із , ж ал п ы л ай , эр
н ұсқ ал ы к т ан у
Т ұ т а с к а б ы л д а у (геш т а л ь т )
Б ір м е з г іл д е т ү й с ін у
Н ақ ты лы т а н у
Ж о р а м а л д ы ң
кұр ы л ы м ды қ
айы рм аш ы лы ғы
Қ ар ап ай ы м ә р е к е т т е р д ің
б е к іт іл г е н ө к іл ет т іл іг і
Ш аш ы рацқы ө к іл ет т іл іг і
Сөйлеу орталығы сол ми сыңарында орналасады. Ол оң қолдың қимыл
белсенділігінен қалыптасады. Солақай адамдардың да 70%-де сөйлеу ор-
талыгы, оңқай адамдардағыдай сол ми сыңарында, солақай адамдардың тек
15%-де сөйлеу орталыгы оц ми сыцарында орналасады.
Мидың кейбір әрекеттерге ерекше жауапты болып, белгілі үстемді
орталыкқа айналуы латерализация деп аталады.
Сірә, адамның жоғары жүйке іс-әрекетінің типтік ерекшелікгері кандай
ойлау аппаратын иеленетіңдігіне байланысты болуы мүмкін. "Коркемпаз"

типтер - бірінші сигналдық жүйесі басым адамдар, олардың оң ми сыңары
жетік кобіиесе бейнелі ойлайды. Ал "ойшыл" типтер - екінші сигналдық
жүйесі үстем адамдар. Ьүлар сол ми сыңарына тэн, дерексіз ойлауды
иемденеді. Аралық тип екі сигналдық жүйенің эрекеттік теңдесуімен
сипатталады, адамдардың көбісі осы типке жатады.
Жалпы мидың бір сыңарының басым болуы туа паида болады, алайда
тәрбие мен тәлім де ерекше маңызды орын алады. Сондықтан солақай
балаларды қайта үйрету кезінде, олардың ойлау кабілетінің ширақтығы
тоқырап қалуы ыктимал. Сөз жоқ, адамньщ калыпты психикалық іс-эрекеті
мидың екі сыңарыньщ біріккен жұмысының нэтижесі. Олардың тек бір
мезгілдегі жұмысы мен бейнелік жэне дерексіз ойлау тетіктерін бірлестіру
ғана сырткы элемнің қүбылыстарын жанжақты (нақтылы жэне теориялык)
қамтиды. Ми сыңарларының өзара катынасына сырткы ортаныц эртүрлі
құбылмалы ықпалдары себепші болады. Сонымен ми сыңарларының қарым-
қатынасының екі жақты синаты нсихикалық іс-эрекетті және мінез-қүлықты
тиімді бағытта өзгертуге мүмкіндік туғызады.

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 310 311 312 313 314 315 316 317 ... 373