Адам физиологиясы

Абу Али Эль-Хусейн 

ион  Сини (980-1037)

Абу  Али  Эль-Хусейн  ибн  Сини  (980-1037) 

элемге  латынша  аты  Авиценна  деп  танылған 

дәрігер, 

философ, 

акын, 

шыгыс 

гылымыныц 

кемеңгері.

Ибн-Синаның  данышпан  еңбсгі  «Медицина 

қағидалары»  (толык  аталуы  «Китаб  ал  Канун  фи-т- 

тибб»)  жарык  көргслі  бсрі  ( 1012-1024жж.)  бүкіл 

дүниежүзінде 

дэрігерлердің 

бірнеше 

ұрпағы 

медицина  саласында  тэлім  алды.  Ол  өзінің  білімін 

жстілдіруде, 

Аристотсльдің 

шыгармаларын 

үгынуда 

Әль-Фараби 

еңбсктсрінің 

маңызы 

болғанын  ерекше  атады. 

Ибн-Сина  кітабында 

медицина  үғымына  түсініктеме,  денсаулык  туралы 

толык аныктама береді.  Онда анатомия, физиология 

деректерімен  катар,  дерттену  туралы  көптегсн

мэліметтер  бар.  Ол  өз  заманындағы  жалпы  жэне  жеке  аурулардын  түрлерін, 

олардың  пайда  болу  себептері  мен  белгілерін,  ауруды  емдеу  тәсілдерін 

келтірген.  Қагиданың  «Денсаулыкты  сактау»  деген  бөлімінде  балалардыц 

туылганнан  өскснге  дсйінгі  жэнс  жасы  ұлгайгандардың  денсаулыгын 

сақтаудың тәсілдері  берілгсн.

Абу  Али  ибн  Синаның  баға  жетпсс  сңбектсрі  осы  күнгі  медицина, 

физиология,  гигиена,  валеология,  санология  ғылымдарына  мызгымас  негіз 

болып отыр.

Организмнің  тіршілік  іс  әрекетін  бакылау 

және  тәжірибелер  аркылы  ұғынатын  ғылым 

ретінде 

физиология 

XVl-XVIIlr.r. 

арасында 

калыптасты.

Физиология  дамуының  екінші  кезеңін  1628 

жылдан  бастап  санайды.  Осы  жылы  агылшын 

ғалымы,  дәрігср,  эмбриолог  Уильям  Г ирвей  (1578 

-  1657)  өзінің  «Жүрек  пен  кан  козгалысының 

анатомиялык  зерттеулері»  деген  гылыми  еңбегін 

басып  шығарады.  Осы  еңбекте тірі  организмдерге 

жасалған 

тэжірибе 

лердің 

нәтижесінде 

канайналымы  туралы  бұрынгы  бірсыпыра  теріс 

үғымдарды  ошкереледі.  Ол  гылыми  зерттеулерге 

вивисекция  эдісін  кеңінен  енгізді.  Осы  тосілдер 

арқылы 

теріні, 

агзаларды, 

тіндерді 

ашып, 

олардың  кызметін  тікелей  бакылауға  мүмкіндік 

туды. 

Сөйтіп, 

жануарлар 

физиологиясының 

негізгі  бастамасы  деп  саналатын  Уильям  Гарвей 

ашкан  қанайналымының  желісі  осы  кезде  де 

өзгсусіз  колданылады.  Оның  екінші  еңбегі  “Жануарлардың  пайда  болуын 

зсрттеу”  (1651)  эмбриология  гылымның  нсгізін  калады.  Бүл  кейін  акушсрлік

жүктеу/скачать 28,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: