Ағзалар мен жасушаларды клондау

Жануарлар мен өсімдіктердің қауіпті инфекциялары қоздырғыштарының генетикалық картасын жасау

• 90 жылдардың соңында вирусологиялық практикада қолданбалы, сондай-ақ іргелі аспектілерінде жаңа әдістемелік тұрғыны клондау

кеңінен дамыды. Олардын арасында молекулярлық-генетикалық әдістер
— рестрикциалық талдау, нуклеин қышқылдарын молекулярлық
будандастыру, молекулярлық клондау және полимеразды тізбекті реакция жетекші орын алды.

• 90 жылдардың соңында вирусологиялық практикада қолданбалы, сондай-

ақ іргелі аспектілерінде жаңа әдістемелік тұрғыны клондау кеңінен дамыды. Олардын арасында молекулярлық-генетикалық әдістер — рестрикциалық талдау, нуклеин қышқылдарын молекулярлық
будандастыру, молекулярлық клондау және полимеразды тізбекті реакция жетекші орын алды. Вирусологияда геномдардың картасын жасауды пайдалану геном құрлысының нақты суретін және тектердің оқшаулануын айқындауға негіз құрайтын тұсы болып табылады. Ауески ауруына, шошқалардың африкалық обасына, цитомегалияға, қойдың
катаралды безгегіне және басқада қауіпті инфекцияларды диагностикалау үшін табысты қолданылды.

• 1976 жылы Дж. Гердон клондаудың мүмкін екенін

бақаларға тәжірибе жасау арқылы дәлелдеді. Бірақ тек 1983 жылы ғалымдар ересек бақалардың клондарын алды.
Дж. Гердон 1962 жылы Xenopia laevis бақасының итбалығының ішек эпителиі жасушасының ядросын ұрықтанбаған жұмыртқа жасушасына енгізген. Ол үшін алғаш жұмыртқа жасушасының ядросын ультракүлгін
сәулесінің үлкен дозасымен сәулелеп жойған (өлтірген), содан кейін итбалық ішегінің эпителий жасушасының
ядросын микропипетка арқылы сорып алып, (бұл кезде
жасуша қабықшасы бұзылып ядро бөлініп шығады) оны ядросыз (ядросы өлтірілген) жұмыртқа жасушасына
енгізген.

• 1997 жылы шотландиялық ғалым Я.Уилмут хирургиялық жолмен атақты Долли қойын алады. Ол үшін оның клекасының ядросын басқа қойдың жұмыртқа жасушасына салады. Ян Уилмут 277 ядролық трансплантация жасады: нәтижесінде 277 эмбрион алды, оның 29 –ы алты күн өмір сүрді, бірақ олардың тек қана біреуі жетілді. Осылай Долли қойы пайда болды. Бір қойды клондау үшін 1000 пісіп жетілген ооцит қолданылып, ядролық материалдан 50% ооцит –рецилеонт өшірілді. Сонымен Доллиді алу жұмысының нәтижелігі 0,1% құрады.Егер адамды клондауда Уилмуттің тәжірибесіндей нәтиже шықса, онда кіші сәбиді клондау үшін 100 циклді гормондық стимуляция мен 30 персонды эмбрион қажет. Осындай үлкен көлемді ооцит қажет болғандықтан, клондауды осы этапта қиындықққа соқтырады.