Агроэкологиядағы далалық және зертханалық зерттеулер Үшінші басылым
жүктеу/скачать 2,96 Mb. Pdf көрінісі
|
| Деректер жинау
Төменде сипатталған гравиметриялық процедура кеңінен қолжетімді жабдықты пайдаланады және жоғары дәлдікке ие. Топырақтағы су құрамын өлшеудің басқа да жылдам әдістері бар (мысалы, нейтронды ылғал өлшеуіштерді пайдалана отырып), бірақ олардың барлығында шектеулер бар. Бұл зерттеудің нұсқасы 19-зерттеуге қалай интеграциялануы мүмкін екенін Оларды пайдалану туралы ақпарат алу үшін «өзгертулер және одан әрі зерттеу» бөлімін қараңыз. Келесі қадамдар бір агроэкожүйеден топырақтың ылғалдылығы туралы деректерді жинау процедурасын сипаттайды: 1. Топырақ үлгілеріне арналған 16 құтыны қақпақпен бекітіңіз және оларды тұрақты қызуға төзімді маркердің көмегімен (құты да, қақпақ та нөмірленуі тиіс) 1-ден 16-ға дейін ретімен нөмірлеңіз. 2. Әрбір құтының және қақпақтың салмағын 0.1 г-ға дейінгі дәлдікпен табыңыз. Әрбір құтының салмағын құтының қақпағына жазып қойыңыз. 3. Сынамаларды таңдау үшін жүйеде сегіз орынды таңдаңыз. Орын таңдау әдісі жүйенің өлшеміне, қол жетімді уақытқа және қажетті кездейсоқ дәрежесіне байланысты өзгеруі мүмкін. Мұнда екі негізгі әдіс сипатталған: А әдісі 8 м өлшеу лентасын созып, оны жүйе арқылы диагональ бойынша өткізіңіз. Лентаның бойымен әрбір 1 м сайын үлгілерді алыңыз. Б әдісі. Базалық сызықты учаскенің немесе жүйектің бір шетінің бойымен орнатыңыз. Осы базалық сызықтың бойымен бір нүктені өз бетіңізше таңдаңыз (яғни 0-100 диапазонындағы кездейсоқ санды генерациялап және осы санды базалық сызықтың бір шетінен 10 м дециметр санын белгілеу үшін қолдана отырып). Осы нүктеден кесіндіні негізгі сызыққа перпендикуляр жүйекке немесе учаскеге дейін біраз қашықтыққа (мысалы, 8 м) жүргізіңіз. Көлденең қима бойымен үлгіні сегіз біркелкі бөлінген аралықтың әрқайсысынан алыңыз (мысалы, 8 метрлік көлденең қима бойымен әрбір метрден алыңыз). Егер учаске өте кішкентай болса, базалық сызықта екі кездейсоқ нүктені және әрбір алынған көлденең қимадан алынған төрт үлгіні таңдауға болады. 4. Сынама алудың әрбір орнында 0-15 см тереңдіктен, ал екіншісін 15-30 см тереңдіктен топырақ үлгісін алыңыз. a. Топырақ бетін кез келген арамшөптерден, жабыннан немесе өсімдік қалдықтарынан тазартыңыз. b. Қазушы затты немесе күректі пайдаланып, тереңдігі 15 см болатын шағын саңылау қазыңыз. Осы саңылау жағынан - жоғарыдан төменге - № 1 құты үлгісін толтыру үшін жеткілікті топырақ бағанасын кесіңіз. Үлгіні қабаттың жоғарғы немесе төменгі жағына жылжытпау үшін 0-15 см аймағынан 65 кейін топырақты біркелкі жинаңыз. c. Саңылауды 30 см дейін тереңдеңіз. d. № 2 сынаманы толтыру үшін 15-30 см тереңдіктен топырақты біркелкі жинаңыз, осы сәтте ұсақ сынамаға секілді дәл сол техниканы пайдаланыңыз. Беткі қабат топырағымен тереңнен алынған үлгіні ластамау үшін абай болыңыз. e. 0-15 тереңдікке арналған тақ нөмірлері бар құтыларды және 15-30 тереңдікке арналған жұп нөмірлері бар құтыларды пайдалану процедурасын жалғастыра отырып, үлгілердің жеті басқа орны үшін а-d қадамдарын қайталаңыз. 5. Үлгілер салынған құтыны қайта зертханаға алып келіңіз. Әрбір құтыны таразыда өлшеп, топырақтың ылғалдылығы кестесінің тиісті бағанына 0,1 г-ға дейінгі дәлдікпен жалпы салмағын (құты мен ылғалды топырақ) жазып қойыңыз. Құтының қақпағына жазылуы тиіс әрбір құтының (бос) салмағын жазып қою үшін жақсы кезең. 6. Әрбір құтының қақпағын шешіп, оны құтының астына қойып, құты мен қақпақты бірге кептіретін шкафқа 105 °C температурасы барысында қойыңыз. Әрбір қақпақ құтымен бірге екеніне көз жеткізіңіз. Кептіру процесі гравитациялық суды және топырақтан капиллярлық суды жояды; бұл судың көп бөлігі өсімдіктер үшін қол жетімді. Кептіру гигроскопиялық су мен гидратация суын жоймайды (Агроэкология: Тұрақты азық-түлік жүйелерінің экологиясы 9- тарауды қараңыз), олардың бірде-бірі өсімдіктер үшін қол жетімді емес. 7. 24 сағат кептіргеннен кейін кептіретін шкафтан құтыны шығарып, атмосфераға ылғал түспеу үшін қақпақты орнына қойыңыз. Сақ болыңыз! Құты өте ыстық. Қорғаныш қолғаптарын пайдалана отырып, құтымен жұмыс жасаңыз. 8. Әр құтының (банк пен құрғақ топырақ) 0,1 г дейінгі дәлдікпен жалпы массасын табыңыз және оны деректер кестесіне жазыңыз (4.1 сурет). 66 Топырақ ылғалдылығының деректер кестесі Сынама алу күні: 23 Қазан 2015 ж. Агроэкожүйе: Монодақылды әдеттегі салат жүктеу/скачать 2,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|