ұжымдағы қалыптасып келе жатқан қарым-қатынастардың салдарын болжау (оқушылар арасындағы, оқушылар мен мұғалімдер, ата- аналар мен мұғалімдер арасындағы)
Коммуникативтік:
оқушылар арасында өзара қарым-қатынас қалыптастыру, ұжымға үйретуге көмектесу, қатарларының арасында өзін қанағаттандыратын статусқа ие болуға көмектесу;
оқушылардың қоршаған ортамен қолайлы қатынас орнату; ұжымдар әр оқушыға қолайлы психологиялық ахуал орнатуға үлес қосу;
Ұйымдастыру - үйлестіру:
әр оқушының даму ерекшеліктерін психологиялық-педагогикалық картада көрсету;
оқушыларға оқу әрекетінде көмектесу;
әрбір оқушыға және ұжымға жеке дара ықпал жасау; оқушыларға үйірмелер, клубтар, секциялар, бірлестіктер арқылы қосымша білім алуға көмектесу;
оқушылар өзін-өзі дамытуға, өзін-өзі тәрбиелеуге жағдай жасау, мектеп психологымен бірігіп оқушыларға психологиялық білім беру;
оқушылардың дербестігі мен құқықтарын қорғау; оқушылардың отбасымен байланыс ұйымдастыру: ата-аналар жиналысын өткізу, ата-аналарға кеңес беру, ата-аналарды мектепке көмек беруге тарту, оқушылардың денсаулығы мен өміріне байланысты төтенше жағдайларда ата-аналармен жедел түрде байланысу; өз сыныбы оқушыларының үлгеріміне байланысты кіші педагогикалық кеңестер жұмысын ұйымдастыру, пән мұғалімдерінің сабақтарына қатысу; мектептен тыс мекемелермен байланыс және көмек;
кәсіби бағдар беру, болашақ мамандығын таңдауға саналы көзқарас қалыптастыру; қажетті іс-қағаздарды жүргізу (журнал, сабаққа қатысуын қадағалау, оқушылардың әкүнделіктерін тексеру, жеке іс-қағаздарды, сынып жетекшісінің жұмыс жоспары);
сыныптан тыс тәрбие жұмысын ұйымдастыруға мүмкіндік беретін қолайлы методологиялық жағдай жасауға үлес қосу;
Сынып жетекшісі өз құқықтарын біліп, орынды пайдалана білуі керек.
2)Сыныптан тыс тәрбие жұмысын ұйымдастыру жолдары
Оқушыларды тәрбиелеу тек сабақпен ғана шектеліп коймайды, ол сабақтан тыс уақытта да жалғасады, тереңдетіледі. Сыныптан тыс жұмыстарға оқушылармен жүргізілетін тәрбиелік, білімділік сипаттағы мақсатты түрде ұйымдастырылған шаралар жатады. Сыныптан тыс жұмыстар окушылардың бос уақытын тиімді ұйымдастыруға негіз болады.
Сыныптан тыс шаралардың түрлері: Дистанция ойыны; Сыртқы істер клубы; Әдеби музыкалық қоғам; Ғылыми зерттеу орталығы; Мектептен тыс мекемелер жұмысы; Зияткерлік жәрмеңке.
Сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру. Мыналарды мысал ретінде бөліп көрсетуге болады: 6-сыныпта «Аспаздық» бөлімін оқу кезінде шығармашылық қабілеттерін дамыту сыныптан тыс жұмыстардың ұзақтығына қойылатын бағдарламалық талаптарды ескере отырып, сыныптан тыс жұмыстар арқылы табысты жүзеге асырылуы мүмкін, көбінесе технология мұғалімдері. әр келесі әрекетте осы тапсырманы қиындату және аяқтау үшін қарапайым тапсырмадан бастап жоба әдісін орындауды таңдаңыз. Сонымен қатар оқушылардың жеке қабілеттерін, тапсырманы орындауға деген ұмтылысын ескере отырып, оқытудың тиімді түрлерін таңдау. Мысалы, жеке, топтық, бұқаралық. Шығармашылық қабілеттердің дамуына сабақтан тыс қызықты жұмыстар ғана ықпал етеді деп ойлаймын.
1) Сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыруда міндетті түрде мақсат қою керек.
2) Бастамас бұрын күтілетін нәтижелерді анықтау керек. Бұл тапсырмаларды ортақ мақсатқа жетуге – баланың әлеуметтік тәжірибені игеруіне және құндылықтардың оң жүйесін қалыптастыруға ықпал ететіндей етіп тұжырымдауға көмектеседі.
3) Сыныптан тыс жұмыста әр баланың бойындағы жақсылыққа сүйене отырып, оңтайлы тәсіл қажет.
4)Ұйымдастырушы мұғалімнің тұлғалық қасиеттері жоғары болуы керек. Сыныптан тыс жұмыста мұғалімнің оқушымен байланысының рөлі зор, оны орнату мұғалімнің белгілі бір жеке қасиеттерінсіз мүмкін емес.
5) Сыныптан тыс жұмысты ұйымдастыруда мұғалім үнемі шығармашылық ізденісте болуы, сыныптағы қазіргі жағдайға сай жаңа формаларды таңдап, құруы қажет.
Бұл талаптар тәжірибеде жүзеге асуы үшін біз сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың белгілі бір реттілігін ұсынамыз. Оны жеке жұмыста да, топтық жұмыста да қолдануға болады.
1) Оқу міндеттерін үйрену және қою. Бұл кезең тиімді тәрбиелік әсер ету үшін мектеп оқушылары мен сынып ұжымының ерекшеліктерін зерделеуге және сыныпта қалыптасқан жағдаяттар үшін ең өзекті тәрбие міндеттерін анықтауға бағытталған.
2) Алдыңғы сыныптан тыс жұмысты үлгілеу – мұғалімнің өз қиялында белгілі бір формадағы бейнені жасауы. Бұл жағдайда сабақтан тыс жұмыстың мақсаты, жалпы міндеттері, атқаратын қызметтері нұсқаулық ретінде пайдаланылуы керек.
3) Үлгіні іс жүзінде жүзеге асыру нақты педагогикалық процесте жоспарланған тәрбие жұмысын жүзеге асыруға бағытталған.
4) Жүргізілген жұмыстарды талдау модельді нақты іске асырумен салыстыруға, сәтті және проблемалық сәттерді анықтауға бағытталған. Олардың себептері мен салдары. Одан әрі тәрбие жұмысының міндетін қою элементі өте маңызды. Бұл кезең оқу міндеттерін, мазмұнын, формаларын түзету және одан әрі сабақтан тыс жұмыстарды жоспарлау үшін өте маңызды.