Ахмеди ысқАҚов қазіргі қазақ тілі морфология



бет26/179
Дата09.05.2022
өлшемі0,65 Mb.
#33695
түріОқулық
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   179
Байланысты:
Ахмеди ыс А ов азіргі аза тілі морфология (1)

Көпше

біз (дер) аласа-мыз, үлкен- біз, сендер аласа-сыңдар, үлкен-сіздер, сіздер аласа- сыздар, үлкен-сіздер, олар аласа, үлкен

г) Сан есімдер: оныншы, үшінші т. б.

Жекеше мен оныншы-мын, үшінші- мін, сен оныншы-сың, үшінші-сің, сіз оныншы- СЫЗ, үшінші-сіз, ол онын- шы, үшінші

Көпше

біздер оныншы-мыз, үшінші- міз, сіздер оныншысыздар, үшінші-сіздер, сіздер онын- шы-сыздар, үиіінші-сіздер, олар оныншы, үшінші

ғ) Есімдіктер: ңалай, кім т. б.

Ж е к е ш е

қалай-мын., кім-мін, Сен қалай-сың, кім-сің, сіз ^лай-сыз, кім-сіз, ол қа- Лай. кім

Көпше

біз (дер) қалай-мьіз, кімбіз, сендер цалай-сыңдар, кім (дер)-сіңдер, сіздер қалай- сыздар, кім (дер) -сіздер, олар қалай, кім (дер)?

67


д) Үстеу: бірге Жекеше Көпше

мен бірге-мін біз(дер) бірге-міз

сен бірге-сің сендер бірге-сіңдер

сіз бірге-сіз сіздер бірге-сіздер

ол бірге олар бірге

Сөйтіп, бұл топқа тән сөздердің (формалардың) жік- телу ерекшеліктері мынадай: біріншіден, бұлардын бә- ріне де жіктік жалғау түбірге я негізге тікелей жалғана- ды; екіншіден, оларға жалғапатын жіктік жалғауларда тек сөздің (форманың) жуан я жіңішкелігіне және соң- ғы дыбысына қарай, демек, үндестік заңға сәйкес өзге- ріс болмаса, тұлғалық айырмашылык, болмайды; үшінші- ден, бүлардың үшінші жақтарында жіктік жалғау бол- майды.



  1. Екінші топқа гән сөздер сөйлемде баяндауыш бол- са, оларға жалғанатын жіктік жалғау жекеше түрде де, көпше түрде де барльщ жақтарға бірдей, бір ізбен төмен- дегіше жалғанады.

a) А у ы с п а л ы (-а, -е, -й) ф о р м а л ы к ө с е м- шелер: бара, келе, қарай, сөйлей т. б.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   179




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет