Ахмет Байтұрсынұлы. Тіл – құрал
жүктеу/скачать 2,67 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Келер шақ
- Шартты рай
| Жіктеу
Осы шақ Болымды түрлері: Жекеше: 1-ші жақ 2-ші жақ 3-ші жақ Жаз Жазамын Жазасың Жазады Жыла Жылаймын Жылайсың Жылайды Күрес Күресемін Күресесің Күреседі Жуын Жуынамын Жуынасың Жуынады Қаздыр Қаздырамын Қаздырасың Қаздырады Жатқыз Жатқызамын Жатқызасың Жатқызады Жегіл Жегілемін Жегілесің Жегіледі Атыстыр Атыстырамын Атыстырасың Атыстырады Шапқыла Шапқылаймын Шапқылайсың Шапқылайды Алыңқыра Алыңқыраймын Алыңқырайсың Алыңқырайды Көпше: Жаз Жазамыз Жазасыңдар Жазады Жыла Жылаймыз Жылайсыңдар Жылайды Күрес Күресеміз Күресесіңдер Күреседі Жуын Жуынамыз Жуынасыңдар Жуынады Қаздыр Қаздырамыз Қаздырасыңдар Қаздырады Жатқыз Жатқызамыз Жатқызасыңдар Жатқызады Жегіл Жегілеміз Жегілесіңдер Жегіледі Атыстыр Атыстырамыз Атыстырасыңдар Атыстырады 87 Шапқыла Шапқылаймыз Шапқылайсыңдар Шапқылайды Алыңқыра Алыңқыраймыз Алыңқырайсыңдар Алыңқырайды Болымсыз түрлері: Жекеше: 1-ші жақ 2-ші жақ 3-ші жақ Жазба Жазбаймын Жазбайсың Жазбайды Жылама Жыламаймын Жыламайсың Жыламайды Күреспе Күреспеймін Күреспейсің Күреспейді Жуынба Жуынбаймын Жуынбайсың Жуынбайды Қаздырма Қаздырмаймын Қаздырмайсың Қаздырмайды Жатқызба Жатқызбаймын Жатқызбайсың Жатқызбайды Жегілме Жегілмеймін Жегілмейсің Жегілмейді Атыстырма Атыстырмаймын Атыстырмайсың Атыстырмайды Шапқылама Шапқыламаймын Шапқыламайсың Шапқыламайды Алыңқырама Алыңқырамаймын Алыңқырамайсың Алыңқырамайды Көпше: Жазба Жазбаймыз Жазбайсыңдар Жазбайды Жылама Жыламаймыз Жыламайсыңдар Жыламайды Күреспе Күреспейміз Күреспейсіңдер Күреспейді Жуынба Жуынбаймыз Жуынбайсыңдар Жуынбайды Қаздырма Қаздырмаймыз Қаздырмайсыңдар Қаздырмайды Жатқызба Жатқызбаймыз Жатқызбайсыңдар Жатқызбайды Жегілме Жегілмейміз Жегілмейсіңдер Жегілмейді Атыстырма Атыстырмаймыз Атыстырмайсыңдар Атыстырмайды Шапқылама Шапқыламаймыз Шапқыламайсыңдар Шапқыламайды Алыңқырама Алыңқырамаймыз Алыңқырамайсыңдар Алыңқырамайды Дағдыландыру. Һәр етістен сөздер алын, осы үлгі бойынша ашық райдың осы шағымен жіктету. Өткен шақ Болымды түрлері: Жекеше: 1-ші жақ 2-ші жақ 3-ші жақ Жаз Жаздым Жаздың Жазды Жыла Жыладым Жыладың Жылады Күрес Күрестім Күрестің Күресті Жуын Жуындым Жуындың Жуынды Қаздыр Қаздырдым Қаздырдың Қаздырды 88 Жатқыз Жатқыздым Жатқыздың Жатқызды Жегіл Жегілдім Жегілдің Жегілді Атыстыр Атыстырдым Атыстырдың Атыстырды Шапқыла Шапқыладым Шапқыладың Шапқылады Алыңқыра Алыңқырадым Алыңқырадың Алыңқырады Көпше: Жаз Жаздық Жаздыңдар Жазды Жыла Жыладық Жыладыңдар Жылады Күрес Күрестік Күрестіңдер Күресті Жуын Жуындық Жуындыңдар Жуынды Қаздыр Қаздырдық Қаздырдыңдар Қаздырды Жатқыз Жатқыздық Жатқыздыңдар Жатқызды Жегіл Жегілдік Жегілдіңдер Жегілді Атыстыр Атыстырдық Атыстырдыңдар Атыстырды Шапқыла Шапқыладық Шапқыладыңдар Шапқылады Алыңқыра Алыңқырадық Алыңқырадыңдар Алыңқырады Болымсыз түрлері: Жекеше: 1-ші жақ 2-ші жақ 3-ші жақ Жазба Жазбадым Жазбадың Жазбады Жылама Жыламадым Жыламадың Жыламады Күреспе Күреспедім Күреспедің Күреспеді Жуынба Жуынбадым Жуынбадың Жуынбады Қаздырма Қаздырмадым Қаздырмадың Қаздырмады Жатқызба Жатқызбадым Жатқызбадың Жатқызбады Жегілме Жегілмедім Жегілмедің Жегілмеді Атыстырма Атыстырмадым Атыстырмадың Атыстырмады Шапқылама Шапқыламадым Шапқыламадың Шапқыламады Алыңқырама Алыңқырамадым Алыңқырамадың Алыңқырамады Көпше: Жазба Жазбадық Жазбадыңдар Жазбады Жылама Жыламадық Жыламадыңдар Жыламады Күреспе Күреспедік Күреспедіңдер Күреспеді Жуынба Жуынбадық Жуынбадыңдар Жуынбады Қаздырма Қаздырмадық Қаздырмадыңдар Қаздырмады Жатқызба Жатқызбадық Жатқызбадыңдар Жатқызбады Жегілме Жегілмедік Жегілмедіңдер Жегілмеді Атыстырма Атыстырмадық Атыстырмадыңдар Атыстырмады 89 Шапқылама Шапқыламадық Шапқыламадыңдар Шапқыламады Алыңқырама Алыңқырамадық Алыңқырамадыңдар Алыңқырамады Дағдыландыру. Һәр етістен һәр түрлі сөздер алып, осы үлгі бойынша ашық райдың өткен шағымен жіктету. Келер шақ Болымды түрлері: Жекеше: 1-ші жақ 2-ші жақ 3-ші жақ Жаз Жазармын Жазарсың Жазар Жыла Жылармын Жыларсың Жылар Күрес Күресермін Күресерсің Күресер Жуын Жуынармын Жуынарсың Жуынар Қаздыр Қаздырармын Қаздырарсың Қаздырар Жатқыз Жатқызармын Жатқызарсың Жатқызар Жегіл Жегілермін Жегілерсің Жегілер Атыстыр Атыстырармын Атыстырарсың Атыстырар Шапқыла Шапқылармын Шапқыларсың Шапқылар Алыңқыра Алыңқырармын Алыңқырарсың Алыңқырар Көпше: Жаз Жазармыз Жазарсыңдар Жазар Жыла Жылармыз Жыларсыңдар Жылар Күрес Күресерміз Күресерсіңдер Күресер Жуын Жуынармыз Жуынарсыңдар Жуынар Қаздыр Қаздырармыз Қаздырарсыңдар Қаздырар Жатқыз Жатқызармыз Жатқызарсыңдар Жатқызар Жегіл Жегілерміз Жегілерсіңдер Жегілер Атыстыр Атыстырармыз Атыстырарсыңдар Атыстырар Шапқыла Шапқылармыз Шапқыларсыңдар Шапқылар Алыңқыра Алыңқырармыз Алыңқырарсыңдар Алыңқырар Болымсыз түрлері: Жекеше: 1-ші жақ 2-ші жақ 3-ші жақ Жазба Жазбаспын Жазбассың Жазбас Жылама Жыламаспын Жыламассың Жыламас Күреспе Күреспеспін Күреспессің Күреспес Жуынба Жуынбаспын Жуынбассың Жуынбас Қаздырма Қаздырмаспын Қаздырмассың Қаздырмас 90 Жатқызба Жатқызбаспын Жатқызбассың Жатқызбас Жегілме Жегілмеспін Жегілмессің Жегілмес Атыстырма Атыстырмаспын Атыстырмассың Атыстырмас Шапқылама Шапқыламаспын Шапқыламассың Шапқыламас Алыңқырама Алыңқырамаспын Алыңқырамассың Алыңқырамас Көпше: Жазба Жазбаспыз Жазбассыңдар Жазбас Жылама Жыламаспыз Жыламассыңдар Жыламас Күреспе Күреспеспіз Күреспессіңдер Күреспес Жуынба Жуынбаспыз Жуынбассыңдар Жуынбас Қаздырма Қаздырмаспыз Қаздырмассыңдар Қаздырмас Жатқызба Жатқызбаспыз Жатқызбассыңдар Жатқызбас Жегілме Жегілмеспіз Жегілмессіңдер Жегілмес Атыстырма Атыстырмаспыз Атыстырмассыңдар Атыстырмас Шапқылама Шапқыламаспыз Шапқыламассыңдар Шапқыламас Алыңқырама Алыңқырамаспыз Алыңқырамассыңдар Алыңқырамас Дағдыландыру. Осы үлгі бойынша һәр етістен, сөз алып, ашық райдың келер шағымен жіктету. Шартты рай Шартты рай дейміз – істің істелуіне шарт көрсететін сөздің түрі. Мәселен: «Берсең аларсың, ексең орарсың». Алуға – беру шарттығын, оруға – егу шарттығын «берсең», «ексең» деген сөздер көрсетіп тұр. Сөздің осындай түрі шартты рай болады. Жоғарыда билік рай һәм ашық раймен айтылған сөздерді шартты раймен айтып көрейік. Жіктеу Болымды түрлері Жекеше: 1-ші жақ 2-ші жақ 3-ші жақ Жаз Жазсам Жазсаң Жазса Жыла Жыласам Жыласаң Жыласа Күрес Күрессем Күрессең Күрессе Жуын Жуынсам Жуынсаң Жуынса Қаздыр Қаздырсам Қаздырсаң Қаздырса 91 Жатқыз Жатқызсам Жатқызсаң Жатқызса Жегіл Жегілсем Жегілсең Жегілсе Атыстыр Атыстырсам Атыстырсаң Атыстырса Шапқыла Шапқыласам Шапқыласаң Шапқыласа Алыңқыра Алыңқырасам Алыңқырасаң Алыңқыраса Көпше: Жаз Жазсақ Жазсаңдар Жазса Жыла Жыласақ Жыласаңдар Жыласа Күрес Күрессек Күрессеңдер Күрессе Жуын Жуынсақ Жуынсаңдар Жуынса Қаздыр Қаздырсақ Қаздырсаңдар Қаздырса Жатқыз Жатқызсақ Жатқызсаңдар Жатқызса Жегіл Жегілсек Жегілсеңдер Жегілсе Атыстыр Атыстырсақ Атыстырсаңдар Атыстырса Шапқыла Шапқыласақ Шапқыласаңдар Шапқыласа Алыңқыра Алыңқырасақ Алыңқырасаңдар Алыңқыраса Болымсыз түрлері: Жекеше: 1-ші жақ 2-ші жақ 3-ші жақ Жазба Жазбасам Жазбасаң Жазбаса Жылама Жыламасам Жыламасаң Жыламаса Күреспе Күреспесем Күреспесең Күреспесе Жуынба Жуынбасам Жуынбасаң Жуынбаса Қаздырма Қаздырмасам Қаздырмасаң Қаздырмаса Жатқызба Жатқызбасам Жатқызбасаң Жатқызбаса Жегілме Жегілмесем Жегілмесең Жегілмесе Атыстырма Атыстырмасам Атыстырмасаң Атыстырмаса Шапқылама Шапқыламасам Шапқыламасаң Шапқыламаса Алыңқырама Алыңқырамасам Алыңқырамасаң Алыңқырамаса Көпше: Жазба Жазбасақ Жазбасаңдар Жазбаса Жылама Жыламасақ Жыламасаңдар Жыламаса Күреспе Күреспесек Күреспесеңдер Күреспесе Жуынба Жуынбасақ Жуынбасаңдар Жуынбаса Қаздырма Қаздырмасақ Қаздырмасаңдар Қаздырмаса Жатқызба Жатқызбасақ Жатқызбасаңдар Жатқызбаса Жегілме Жегілмесек Жегілмесеңдер Жегілмесе Атыстырма Атыстырмасақ Атыстырмасаңдар Атыстырмаса 92 Шапқылама Шапқыламасақ Шапқыламасаңдар Шапқыламаса Алыңқырама Алыңқырамасақ Алыңқырамасаңдар Алыңқырамаса Дағдыландыру. Осы үлгі бойынша һәр етістен сөздер алып, шартты раймен жіктеміз. жүктеу/скачать 2,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|