Ислам ғылымхалы
Қорытынды
Саудагер жыл соңында қолындағы сауда тауарла-
рын көтерме бағасына қарай ақшаға бағалайды. Бұның
үстіне қолындағы ақшасын, чектерін, акцияларын және
басқалардан алатын қарыздарын қосып, одан өзінің
басқаға беретін қарыздарын шығарып тастап, шыққан
мөлшердің 2,5 % зекет ретінде береді.
Жер қойнауындағы қазба
байлықтардың зекеті
Алтын, күміс, мұнай, газ, сияқты барлық жер қазба
байлықтарынан 20 % зекет алынады.
Бау-бақша және егістік өнімдерінің зекеті
Бау-бақша және егіс өнімдерінде зекет мына екі
жолдың біреуімен алынады. Егер егіс құдық, су тартатын
аппарат сияқты нәрселермен суарылып, дәрі-дәрмек себу
секілді еңбек жұмсалып, өнім алынатын болса, өнімнің
5% ал, егер егіс жаңбыр суы, өзен суы сияқты сулармен
суғарылса өнімнің он да бірі яғни, 10 % зекет ретінде
алынады. Егіс өнімдерінен жылына бірнеше рет өнім
алуға болатындықтан, бір жыл толу шарты мен нисап
мөлшері шарты қосылмайды. Жер жалға алынса да, алған
өнімдерінің зекеті беріледі.
Пітір садақа
Пітір сөзі (араб тілінде) – «жаратылыс» деген
мағынаны білдіргендіктен, кейбір ғұламалар пітір
садақасын «дененің зекеті» деп атаған.
375
Зекет
Пітір садақасы – күнделікті қолданылатын негізгі
қажеттерінен тыс, кем дегенде, нисап мөлшеріндегі (85
г. алтын немесе құнына тең) байлыққа ие адамға уәжіп
садақа.
Пітір садақасы һижреттің екінші жылы, Рамазан
оразасы парыз етілген жылы уәжіп етілді.
Пітір садақасы Ораза айт күні таң атысымен уәжіп
болғанымен, бірнеше күн, тіпті бірнеше ай немесе жыл
бұрын беруге де болады. Бұл садақаның Ораза айт на-
мазына дейін берілгені дұрыс. Пайғамбарымыз (с.а.у.)
«Осындай күнде (айт мейрам күні) кедейлерді қайыр
садақа тілеуге мұқтаж етпеңдер», – деген. Бүкіл ел
қуанып, тойлайтын мейрам күнінде пітір садақалары
арқылы қажетті нәрселерін алып, кедейлердің де жұрт
қатарлы жадырауын ойлаған Ислам діні – қандай кере-
мет дін!
Түрлі себептермен аталмыш мерзімнен қанша
кешіктірілсе де, пітір садақасы міндетті түрде берілуі
тиіс.
Пітір садақасын айт күні таң атысымен беру уәжіп
болғандықтан, аталмыш уақыттан бұрын дүниеден өтіп
кеткен адамдар үшін уәжіп емес. Бірақ осы уақыттан
кейін қайтса, артында қалған туыстары қайтқан адамның
малынан өтейді. Сол сияқты таң атпай дүниеге келген
сәбиге пітір садақасы – уәжіп. Ал, таң атқаннан кейін
туылған балаға – уәжіп емес.
Пітір садақасы әрбір нисап мөлшеріне ие азат
мұсылман үшін – уәжіп. Пітір садақасы уәжіп болған
мұсылман нисап мөлшерінде байлығы жоқ әйелі мен
кішкентай балалары үшін де беруге тиіс.
376
Ислам ғылымхалы
Бір адамның пітір садақасы бір мұқтаж адамға
беріледі. Бірақ бір адамның пітір садақасын бірнеше
адамға бөліп беруге болмайды. Бірнеше адамның пітір
садақасын біріктіріп, тек қана бір мұқтаж адамға беруге
болады.
Достарыңызбен бөлісу: |