Алматы 2014 almaty 2
Құрылыс өндірісіндегі бухгалтерлік есеп дамуының мәселелері мен перспективалары
жүктеу/скачать 37,51 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Problems and prospects of development of record-keeping are in a building production Summary
- Key words
- Привлека- тельный Непривлека- тельный
- Ключевое направление: ускорение диверсификации экономики
- Построение национальной инновационной системы
- IMPROVING THE EFFICIENCY OF THE NATIONAL INNOVATION Summary
- ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЛИЗИНГТІҢ ДАМУЫ, МӘНІ, ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЖІКТЕЛУІ Аңдатпа.
Құрылыс өндірісіндегі бухгалтерлік есеп дамуының мәселелері мен перспективалары Түйіндеме: Бұл мақалада қаржы есептің халықаралық стандартарының талаптарына сай бухгалтерлік есептің құрылыс ұйымдарындағы ерекшеліктері және активтер пен қорларды реттеу жолдары қарастырылған. Негізгі сөздер: Қаржы есептің халықаралық стандартары (ҚЕХС), қорлар, активтер, қысқа мерзімді сыйақылар.
Sandibekova N.М. Problems and prospects of development of record-keeping are in a building production Summary: The article discusses the specifics of accounting in construction companies in regards to requirements of international standards of accounting practices and ways to manage assets and inventories. Key words: International Financial Reporting Standards (IFRS), stocks, assets, short-term remunerations
УДК 336 Смаилова Б.К. 1 , Ли Виктор 2 Казахский национальный технический университет им. К.И. Сатпаева, 1 ст. преподаватель, 2 студент
г. Алматы, Республика Казахстан ПОВЫШЕНИЕ ЭФФЕКТИВНОСТИ НАЦИОНАЛЬНОЙ ИННОВАЦИОННОЙ ЭКОНОМИКИ Аннотация. В данной статье раскрываются вопросы повышения эффективности национальной инновационной политики. Кроме того, рассмотрены основы, преодоление экономической неоднородности регионов, которые потребует развития социальной инфраструктуры и системы здравоохранения. Для улучшения делового климата Казахстана нужно повысить прозрачно нормативно-правовой среды. Ключевые слова: Национальная инвестиционная система, инвестиционная привлекательность, инновации, экономический рост
В последнее время лидеры многих стран все чаще в своих посланиях говорят об инновациях, повышении их эффективности. Инновации, в моем понимании, это что-то новое, что позволяет ускорить темпы развития производства, развития какой-либо отрасли или государства в целом. Национальная инвестиционная система - это совокупность мер и взглядов по улучшению инвестиционного климата в стране для привлечения как можно больших инвестиций. Казахстан не остался в стороне, и также принимает различные меры по усовершенствованию условий для развития бизнеса и производства. В подтверждение моих слов хотелось бы привести пару слов лидера нашей республики Н.А. Назарбаева: «Казахстан продолжит создавать благоприятные условия для бизнеса, чтобы привлекать зарубежные инвестиции в экономику республики. Мы создадим самые благоприятные условия для привлечения инвестиций. Я призываю зарубежный бизнес активно инвестировать в Казахстан, открывать у нас свои производства, заключать выгодные контракты в сфере добычи, глубокой переработки полезных ископаемых, строительстве объектов, аграрного производства» [1]. Казахстан - страна с огромной сырьевой базой, но чтобы развивать потенциал страны, нужны средства, которые будут вложены в развитие страны. В рамках своего исследования я хотел бы проанализировать тенденции в области прямых иностранных инвестиций в Казахстане, изучит ее потенциал. За последнее время ключевыми факторами привлекательности для инвесторов стала макроэкономическая, социальная и политическая стабильность. Правительство Казахстана по-прежнему стремится снизить зависимость от добывающей отрасли за счет развития более сбалансированной и высокотехнологичной экономики, благоприятной для инвесторов. Правительство продолжает осуществление реформ, направленных на повышение конкурентоспособности и производительности приоритетных отраслей, таких как сельское хозяйство и переработка сельскохозяйственной продукции, строительство.
512 Казахстан становится важной частью развивающегося «нового Шелкового пути», связывающего восточные рынки с Европой, Турцией и Ближним Востоком. Деловая среда в Казахстане продолжает улучшаться. Согласно докладу Всемирного банка «Ведение бизнеса - 2013» Казахстан по общему индексу легкости ведения бизнеса занимает 49-место. Страна находится на 10-м месте в категории «Защита инвесторов», на 17-м - по «Налогообложению» [2]. Макроэкономическая стабильность Казахстана является основным элементом его инвестиционной привлекательности согласно ответам 84% респондентов из числа инвесторов, работающих в стране. Казахстан демонстрировал устойчивый экономический рост на протяжении последующих лет и может вновь войти в тройку наиболее быстрорастущих экономик к 2015 году (таблица 1, рисунок 1) [3].
Таблица 1. Рост реального ВВП (%)
2011 2012
2013 2014
Казахстан 7,5% 5% 6% 7,5%
БРР* 6,4% 4,7% 5,1% 6%
Общемировые показатели 3,9% 3,2% 3,3% 4%
Инвестиции иностранных инвесторов в Казахстан представлены на рисунке 1.
+ +1%
Рисунок 1. Рост объемов ПИИ в Казахстан (млрд $ CША)
Этот показатель соответствует восприятию инвесторами Казахстана как второй по инвестиционной привлекательности страны в СНГ. Наиболее значимые факторы инвестиционной привлекательности, по мнению действующих инвесторов (таблица 2).
Таблица 2. Факторы инвестиционной привлекательности
Привлека- тельный Непривлека- тельный Макроэкономическая стабильность 84% 10%
Политическая и социальная 80% стабильность в стране 10%
Телекоммуникационная 78% Инфраструктура 9%
Корпоративное налогообложение 68% 13%
Показатели устойчивого развития 63% 27%
В качестве наиболее слабых мест инвесторы отмечают недостаток инновационного потенциала, а также прозрачности и предсказуемости деловой среды. Так как наш президент постоянно говорит о диверсификации экономики Республики Казахстан, то можно выделить несколько основных направлений по усовершенствованию инвестиционной системы. Ключевое направление: ускорение диверсификации экономики В период реализации Стратегического плана-2020 будет ускорена диверсификация экономики путем форсированной индустриализации. 14
2012 13,9
2011 11,6
2010 В
В В В В В В В В В В В В В В В В В В В В В
513 Индустриализация страны, нацеленная на комплексное повышение производительности экономики, будет осуществляться по следующим направлениям: - развитие традиционных отраслей: нефтегазового сектора, горнометаллургического комплекса, атомной и химической промышленности с последующим переходом сырьевых производств на более высокие переделы; - развитие секторов, основанных на спросе недропользователей, национальных компаний и государства: машиностроение, стройиндустрия, оборонная промышленность, фармацевтика; - развитие производств, не связанных с сырьевым сектором и ориентированных преимущественно на экспорт: агропромышленный комплекс, легкая промышленность, туризм; - развитие секторов "экономики будущего", которые будут играть доминирующую роль в мировой экономике в последующие 15-20 лет: информационные и коммуникационные технологии, биотехнологии, альтернативная энергетика. Индустриализация Казахстана будет сопровождаться созданием благоприятной экономической среды и соблюдением четких принципов успешной индустриализации. Правительство Казахстана продолжает политику диверсификации экономики и принимает ряд мер, направленных на развитие наукоемких отраслей с целью повышения их конкурентоспособности. Построение национальной инновационной системы Анализ зарубежного опыта свидетельствует, что все лучшие инновационные системы мира получают государственную поддержку, во многих случаях значительную. В рамках диверсификации экономики государство обеспечит формирование национальной инновационной системы на следующих принципах: 1) создание университетов мирового уровня и развитие университетской науки для формирования передовой системы НИОКР; 2) финансирование приоритетных для государства НИОКР на основе системы грантов. Определение приоритетов НИОКР в соответствии с приоритетами индустриализации страны будет осуществляться Высшей научно-технической комиссией при Правительстве Республики Казахстан; 3) внедрение транспарентного процесса оценки заявок на гранты с привлечением экспертов, включая иностранных специалистов; 4) применение эффективных зарубежных технологий, адаптированных к национальным потребностям. Чтобы улучшить в совокупности инвестиционный климат, я считаю нужно разработать четкий алгоритм по повышению инвестиционной привлекательности. Для реализации потенциала роста Казахстану следует предоставлять иностранным инвесторам больше информации о своих преимуществах. В целях устойчивого и сбалансированного роста экономики Правительству Казахстана необходимо снизить зависимость от нефтегазового сектора. Преодоление экономической неоднородности регионов потребует развития социальной инфраструктуры и системы здравоохранения. Для улучшения делового климата Казахстана нужно повысить прозрачно нормативно-правовой среды. В целях внедрения инноваций должны быть разработаны меры поощрения, а также обеспечен более высокий уровень образования и предоставлена возможность обучения новым технологиям. В заключение всего вышесказанного хотелось бы добавить, что постоянный рост и развитие невозможны без стабильной политики в лице Правительства РК. Правительство и Министерство экономического развития должны постоянно думать о поддержании основных макроэкономических показателей в целях привлечения иностранных инвестиций на постоянной основе [4]. Предполагается, что базовые показатели в сравнении с другими развивающимися странами держатся на высоком уровне, но невозможно упомянуть и о проблемах. Производительность труда - один из основных факторов благосостояния страны. Этот показатель указывает на стабильное движение и развитие. А в нашей стране показатель производительности труда относительно развитых стран значительно отстает. Также, основными критериями, по которым можно оценить приток иностранных инвестиций являются: усовершенствованная налоговая система, прозрачность финансовой системы, надежная правовая система, развитые институты экономики и финансов, четкая концепция развития отраслей экономики в стране. Казахстан - страна с моделью догоняющего развития экономики, и чтобы стабильно развиваться на экономическом поле, нужны постоянные оборотные средства, которые будут своего рода топливом в движущемся локомотиве.
514 ЛИТЕРАТУРА 1 Новости Казахстана. Агентство Международной торговли 2 Исследование инвестиционной привлекательности Казахстана. 2013 3 Doing Business. Measuring Business Regulations. 4 Указ Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922 «О Стратегическом плане развития Республики Казахстан до 2020 года»
REFERENCES 1. The Kazakhstan news. The agency of foreign trade 2. The research of investment appeal in Kazakhstan. 2013 3. Doing Business. Measuring Business Regulations. 4. The Kazakhstan president’s decree from 1 February 2010 year №922 «About strategic plan of developing in Kazakhstan in 2020 year».
Смаилова Б.К., Ли В. Қазақстан Республикасының ұлттық инновациалық саясатының тиімділігін арттыру Түйіндеме: Мақалада ҚР-сының ұлттық инновациалық саясатының теориялық негіздері, деңсаулық сақтау жүйесі, әлеуметтік инфражүйенің дамуы жан жақты қарастырлды. Негізгі сөздер: Ұлттық инвестициалық жүйе, инвестициалық тиімділік, инновации, экономикалық өсім.
Smailova B.K. Lee Viktor IMPROVING THE EFFICIENCY OF THE NATIONAL INNOVATION Summary: This article discloses the items of rising effectiveness national innovation policy. Besides, the basis problems are explored, solving problems of economical differences of regions, which is in need of developing social ground environment and system of public health. It has to be raise clear standard-legal environment for improving business environment in Kazakhstan. Key words: National investment system, investment’s appeal, innovation, economical growth.
УДК 336 Султанкулова К.Н., Султанкулова А.Н. Қ.И. Сәтпаев атындағы қазақ ұлттық техникалық университеті, магистранттар Алматы қ., Қазақстан Республикасы
Мақалада қазақстандағы лизингтің дамуы, мәні, түрлері және оның жіктелуі зерттелген. Лизинг туралы - лизинг берушінің өзіне тиесілі құрал-жабдықгарды, машиналарды, ЭЕМ, ұйымдастыру техникаларды, өндіріске, сауда-саттыққа және қоймаға арналған кұрылғыларды лизинг алушыға лизингтік төлем төлеу шартымен, белгіленген мерзімге пайдалануға беруін қарастыратын жалға беру шарты талданады.
лизингтің дамуы, мәні, түрлері, жіктелу, қаржы нарығы, лизинг операциясы, жалға беру, лизинг беруші, лизинг алушы
Тарихта лизингке ұқсас операцияның б.э.д. 2000 жылдай бұрын ертедегі Вавилонда жасалғандығы белгілі. Ағылшын авторы Т.Кларк б.э.д. 1760 жылы қабылданған Хаммурапи патшаның заңдарында лизинг туралы бірнеше баптарды көрсеткен. Рим империясында лизинг туралы заң актілері Юстиан Институцияларында көрініс тапқан. Шетелдік зерттеушілер лизинг операциясының жасалғандығы туралы нақты зерттеулер ретінде 1877 жылы "Белл Телефон Компани" деген американдық компанияның телефондарды сатудың орнына жалға бергендігін тілге тиек етеді. "Юнайтед Стейтс лизинг корп" атты алғашқы лизингтік компания 1952 жылы Сан-Францискода (АҚШ) құрылған. Европада 1962 жылы "Дойче лизинг" деген бірінші лизингтік компания Дюссельдорфта (Германия) пайда болыпты. "Лизинг" сөзі "lеаsе" деген ағылшын сөзінен шыққан, "жалға беру" деген мағынаны білдіреді. Осыдан барып бізге мынадай сұрақ туындайды: "Лизинг" сөзі қалай пайда болды, оның жалға беруден айырмашылығы неде? Айта кетер болсақ "жалға беру" сөзі ол мүлікті белгілі бір уақытқа, арнайы төлем талап ете отырып басқа біреуге қолдануға беру. "Жалға беру" шартында, жалға беруші өзінің жеке меншік-
515 мүлкін өзіне керек емес уақытта пайда көру үшін басқа біреуге береді. Бұл шартта екі жақтың болатыны айдан - анық. Ол жалға беруші мен жалға алушы. Лизинг - бұл лизинг берушінің өзіне тиесілі құрал-жабдықгарды, машиналарды, ЭЕМ, ұйымдастыру техникаларды, өндіріске, сауда-саттыққа және қоймаға арналған кұрылғыларды лизинг алушыға лизингтік төлем төлеу шартымен, белгіленген мерзімге пайдалануға беруін қарастыратын жалға беру шартын білдіреді [1]. Лизингтік мәмілеге келесі субъектілер қатыса алады: - лизинг беруші - лизингтік мәмілені іске асыру барысында меншікті немесе тартылған ақша қаражаттары есебінен лизинг объектісін сатып алып, лизинг алушыға белгілі бір төлемге, уақытқа және шарттар негізінде уақыты біткен кезде меншік құнының ауысуымен немесе ауысуынсыз уақытша пайдалануға беретін жеке немесе заңды тұлға; - лизинг алушы - лизинг келісім-шартына сәйкес лизинг объектісін белгілі бір төлемге, уақытқа және шарттар негізінде уақытша пайдалану үшін алуға міндетті жеке немесе заңды тұлға; - мүлікті сатушы (жабдықтаушы) - лизинг берушімен сату-сатып алу шарты негізінде лизинг берушіге немесе лизинг алушыға белгіленген уақытта лизинг объектісін сатушы жеке немесе заңды тұлға;
- банк (немесе басқа да несиелік мекеме) - лизинг объектісін сатып алуға қажетті қаржы ресурстарын беретін заңды тұлға. Сонымен қатар лизинг нарығындағы арнайы субъектілерді көрсетуге болады, Оларға: - сақтандыру компаниясы - лизинг мәмілесін іске асыру кезінде пайда болатын әр түрлі тәуекелдерді сақтандыратын заңды түлға. Лизингтің кез-келген субъектісі Қазақстан Республикасының резидент немесе резидент емес тұлға болуы мүмкін, сонымен бірге ол шетел инвесторларының қатысуымен құрылған кәсіпкерлік қызметтің субъектісі бола алады. Банктердің лизингтік операциялары несиелік операцияларымен ұқсас болып келеді. Алайда, лизингтің несиеден айырмашылығын келісім-шартта көрсетілген төлемдер төленіп, мерзімі аяқталғаннан кейін де лизинг объектісінің лизинг берушінің меншігінде қала беруінен көруге болады. Ал, несиеде банктің меншік объектісі ретінде қарыз алушының берген кепілдігі қалады. Экономикалық жағынан лизинг несие және инвестициямен ұқсас болып келеді. Осылайша несиелік қарым-қатынастары үш үлкен принципке тоқталады. 1) несие белгілі бір мерзімге ғана беріледі; 2) белгіленген мерзімнің қайтарылуы (возвратность); 3) көрсетілген қызмет үшін белгілі бір төлем алынады. Лизинг бойынша мүлік иесі, затын уақытша басқа біреуге қолдануға береді де, белгіленген уақытта оны қайтадан алады, ал жасаған қызметі үшін төлемақы алады. Сырт көзге несие қатынасының элементі сияқты. Бірақ, қатысушылар ақшамен емес, мүлікпен жұмыс істейді, Осыған байланысты ол тауар нссиесіне, ал формасы жағынан инвестициялык, қаржыландыруға ұқсайды. Лизинг шарты толық мәнді орындалуы үшін лизинг берушінің өзінің жеке қаржысы болуы керек немесе ол "арзан" ақшаға қолы жете алуы керек. "Арзан" ақшаға қол жеткізу дегеніміз - банк, несие орталықтары, қаржы құрамының көмегімен жасалған лизинг компаниялары. Лизингтің бүкіл әлем таныған, ең белгілі түрі қаржы лизингі және операциялық лизинг. Операциялық лизингті баскаша оперативті лизинг деп атайды. Лизингтің осындай түрлерге бөлінуі көбінесе мүлікті қолдану уакыты және тәуекелге бел буумен лизингке берілген мүліктің байкаусызда бүлінуімен байланысты. Оперативті лизингте келісімшарт мерзімі мүліктің пайдалану мерзімімен қысқа болады және лизингтік төлемдер мүліктің толық құнын жабады. Сондықтан да лизинг беруші мүлікті уақытша колдануға бірнеше рет беруге мәжбүр болады және де оның мүлкіне сұраныс жоқ болса, мүлік құнын жоғалтады. Осындай шарттарға байланысты оперативті лизингтің құны қаржы лизингінен анағұрлым жоғары болады. Лизингті беруші объектіні лизингті алушылардың сұрауымен орындайтындықтан, мұндай тәсіл дәлелденген. Сонымен қатар, міндеттерді осылайша бөлу объектіні күтудің кепілі болып табылады. Сол сияқты мынаны да есепке алу қажет, егер жалға беру жалға алушы мен жалға берушінің арасындағы екі жақты келісім болса, ал лизингтік контракт үнемі үш жақты немесе көпжақты мінезге ие. Оны келесі беттегі сызба мысалдан көруге болады. 1 – Лизинг компаниясы мен құрал-жабдық алғысы келген Өндірістік кәсіпорын арасында келісімшарт жасалады. Лизинг компаниясының клиенті таңдаған құрал-жабдыққа тапсырыс береді. 2 – Лизинг компаниясы клиент сұранысы бойынша Жабдықтаушымен сату–сатып алу туралы келісімшарт негізінде құрал-жабдықты сатып алады.
516
1-сурет. Екіжақты лизингтік мәміле 3– Жабдықтаушы Өндірістік кәсіпорынға құрал-жабдықты жеткізеді. 4 – Құрал-жабдықты пайдаланушы Өндірістік кәсіпорын Лизинг берушіге лизинг төлемдерін төлейді. Кейде лизингтік компанияның лизинг операцияларын жүзеге асыру үшін қаражаты жетпей қалатын жағдай да болыу мүмкін, онда ол ссуда алады. Мұндай операцияны қосымша қаражат тартатын лизингтік операйия деп те атайды. Көпжақты лизингтік мәміле тәртібін 2 –ші сызбадан көруге болады.
2-сурет. Көпжақты лизингтік мәміле
1 – Банк пен Лизинг компаниясы арасында несиелік келісімшарт жасалып, несие беріледі. 2 – Лизинг компаниясы алған несиені құрал-жабдық үшін Жабдықтаушыға төлейді. 3 – Жабдықтаушы Лизинг компаниясына құрал-жабдығын сатады. 4 – Лизинг компаниясы мен Лизинг алушы кәсіпорын арасында лизингтік келсмшарт жасалады. 5 – Жабдықтаушы Өндірістік кәсіпорынға құрал-жабдықты жеткізеді. 6 – Құрал-жабдықты пайдаланушы Өндірістік кәсіпорын Лизинг берушіге лизинг төлемдерін төлейді. 7 – Лизинг компаниясы несие беруші банкке несие үшін төлемдерін төлейді. Кейбір экономистер лизингті, белгілі бір тауарды үшінші жақтың жеке меншік құқығы ретінде қолдану және оғган қысқа, орта және ұзақ мерзімді жалға беретін, арнайы лизингтік компанияның делдалдылық негізінде негізгі қорға қаржы бөлудің спецификалық формасы деп түсіндіреді. Лизингті қаржыландырудың бір тәсілі деп қарастыру, лизингті беруші лизингті алушыға жабдықты қолдану және оның ақшасын бөліп-бөліп қайтаруға мүмкіндік беруінен бастау алады, былайша айтқанда несиеге береді [2]. Жалпы танылған тәжірибеде лизингтің түрлеріне мыналар жатады:
517 шартқа қатысушы тұлғалардың саны; - мүліктің түрі; - нарық секторы; - лизинг төлемінің формасы; - міндет алу көлемі; - мүлікті пайдалану көлемі мен соған байланысты амортизация шарттары. Лизинг түрлерінің классификациясы Лизинг түрлерінің классификациясы шетелдік, отандық теорияда да, тәжірибеде де жеткілікті дәлелденген. Лизингтің түрлерін бөліп шығару, классификациясының белгілерінен бастау алады. Ондай белгілер: келісімге қатысушылардың құрамы; жалға берілген мүліктің түрі; орнын жабу дәрежесі; амортизация шарты; қамтамасыздандыру көлемі; операциялар өтіп жатқан, рынок секторы; салық және амортизация жеңілдіктеріне қатынасы; лизингті төлем мінездемесі. Келісімге қатысуышылар құрамына байланысты, ол екіге бөлінеді: 1)тура лизинг, мұнда мүліктің иесі өзі объектіні лизингке береді. 2)жанама лизинг, мүлікті делдал арқылы беру [3]. Лизингтің түрлерін бөліп көрсету олардың жіктелу белгілеріне байланысты болады. Оны 3-ші сызбадан көруге болады.
3-сурет. Лизингтің белгілеріне қарай жіктелуі
Осы лизингтік бизнестің біздің елімізде дамуын 4 кезеңге бөліп қарастыруға болады: 1 кезең (1989-1992 жж.) Республикамыздағы лизингтік бизнесінің туындауы. Бұл этапта бірінші рет елімізде лизингтік. компаниялар құрылды. Лизингтік фирмалар мен кейбір коммерциялық банктер лизингтік операцияларды жеке түрде және аздаған көлемдерде жүзеге асырды.
518 2 кезең (1992-1994 жж.) Ішкі нарықтағы жарамсыз экономикалық жағдайларға байланысты лизиигтік бизнестің үдеуінің төмендеуі. 3 кезең (1995-1999 жж.) Қайта даму этапы, лизингтік бизнесті ынталандыру үшін мемлекеттік қолдаудың қолға алынуы. 4 кезең (2000ж. осы уақытқа дейін) Қазақстан Республикасының «Қаржы лизингі» туралы заңы қабылданып, лизингтің одан әрі өркендеп, дамуы. ТМД елдерінде, соның ішінде Қазақстан мен Ресейде, бұл екі елде 1989 жылдың 2-жартысынан бастап ішкі нарықтағы лизингтік таланты қалыптастыруы бірге басталды. Бұл елдерде шетелдердегідей лизингтің ұйымдастыру нысандарынан қазіргі кезде, қаржылық лизингтік компаниялар және коммерциялық банктер лизингтік бизнесте дамыған деп қарастыруға болады, 1989 жылы КСРО коммерциялық банктер жарты жыл бұрынғы, арнайы банктер пайда болардан бұрын ғана, лизингтік операциялар жүргізе бастады, және олардың бұл саладағы қызметі белсенді дамыды, 1990 жылдың қаңтарынан лизинтік операциялар жүргізілді [4]. Бірақта лизингтік операциялар банктерге әлі де дәстүрлі бола алмады, ал олардың масштабы мүмкіндіктеріне қарағанда өлшемсіз болып келеді. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев Ұлттық экономиканы көтерудің басыңқы шаралардың бірі инвестицияларды пайдалану деп айтқан. Бұл орайда экономиканы құрылымды өзгертуде және көпжылдық дағдарыстан шығуда лизинг алдыңғы қатарлы және тиімді каржыландыру түріне айналуы тиіс. Ел президентінің Қазақстан бәсекеқабілетті 50 мемлекет қатарына енуі бағдарламасын жүзеге саыру үшін кәсіпорындар бәсекеқабілетті өнім шығарып, бәсекеқабілетті қызмет көрсету қажет екенін бәріміз де жақсы түсінеміз. Дегенмен оны физикалық тозған немесе моральды ескірген құрал негізінде жүзеге асыру мүмкін емес. Ғылыми-техникалық прогресс өмірімізге күн сайын жаңартулар енгізуде. Бүгінгі таңда біздің елімізде лизингтік бизнестің дамуы лизинг шартымен пайдалануға беру мақсатында жабдықтарды сату үшін қажетті ақша қаражаттарын жинақтау мәселесіне келіп тірелуде. Ал, коммерциялық банктер айналыстағы бос ақша қаражаттарын жинақтаумен айналысатын мекемелердің бірі болып табылатындықтан, лизингтік операцияларды банктік операциялардың бірі ретінде қарастыру лизингтік бизнестің дамуы үшін тиімді әдістердің бірі болып табылады. Соңғы жылдарда мемлекет банктердің нақты секторды, соның ішінде кіші бизнес пен ауыл шаруашылығын несиелеу бойыша қызметін жандандыруға бағытталған көптеген түрлі шаралар қабылдап отыр. Бұл мәселелерді шешудегі салмақты үлес қаржылық лизингке келеді, лизингтің арқасында кәсіпорындар, кепілдік мүлігі болмаған жағдайда да, өндірісті техникалық қайта қаруландыру үшін қажетті қаржылық және материалдық көмекті ала алады [5]. Біздің көзқарасымыз бойынша, лизингтік бизнесті дамытуда кешенді бағдарлама жетіспейді деуге болады. Оның құрамында келесідей элементтер болуы мүмкін: - құрамында мамандарды дайындайтын, көрсетілетін қызметтерді жариялайтын ақпарат болатын лизингтік нарықтың инфрақұрылымын дамыту; - лизингтік келісім-шарттарды несиелеуде банктермен кең көлемде жеңілдіктер берілуін қамтамасыз ету (3 жылдан жоғары). - кепіл жүйесін дамыту. - қазіргі кезде қолға алынған мәселелермен қоса, (халықаралық лизингтік келісім- шарттарда, валюталық бақылаудың болмауы), лизинг шегіндегі шетел инвестиция тартуды қадағалау. Қорытындыда лизингті несиеге, арзан айырбас еместігін айта кетуге болады. Айырмашылығы негізгі құралдарды жаңартуда несиені пайдаланғаннан гөрі тиімді болып саналады. Біздің ойымызша, кәсіпорын үшін негізгі қорды лизинг арқылы, ал айналымды кеңейтуді қысқа мерзімді, тәуекелі жоғары несие арқылы қаржыландыру аса қолайлы болып табылады [6].
Ә
1. Қазақстан Республикасының «Қаржы лизингі туралы» Заңы, Егемен Қазақстан 12/УП- 00 (10.07.2009 ж. N 483-II; 10.03.2004. ж. N 532-II толықтырулармен). 2. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банк статистикалық бюллетені. 3. 1999-2001 ж.ж ҚР лизинг даму бағдарламасы. 4. Покровская В. В. «Халықаралық коммерциялық операциялар мен олардың регламентациялары», М- ИНФРА, Москва – 2008. 5. Чекмарева Е.Н. Лизинг новый бизнес, М, 2007. 6. Джуха В.М. Лизинг - Ростов-на-Дону: Феникс 2009.
|