Муканова Г.К.   Қаныш пен Смағұл: тағдырдың жазғаны

 

11 

УДК 635.14.325 

 

Муканов К.Н., Тинасилов М.Д., Бегалинова К.К., Уркумбаева А.Р. 

Казахский национальный технический университет имени К.И. Сатпаева 

г. Алматы, Республика Казахстан 

e-mail tinassilov@rambler.ru 

 

ПОДГОТОВКА ИНЖЕНЕРНЫХ СПЕЦИАЛЬНОСТЕЙ В СОВРЕМЕННЫХ УСЛОВИЯХ 

ЭКОНОМИКИ 

       

 Аннотация.  Авторы  статьи  рассматривают  проблемы  подготовки  технического  профессионального 

образования  в  области  инженерных  специалистов  и  их  роли  в  экономике  страны.  Авторы  раскрывают 

значимость  и  эффективность  подготовки  инженерных  кадров  в  нефтегазовом  секторе  и  определяют  новые 

подходы  по  их  подготовке  в  условиях  современной  технологии  производства  в  секторе  инновационной 

экономике.  

Ключевые  слова:  инженерные  кадры,  инновация  и  индустриализация,  образовательный  стандарт, 

инновационная экономика, мировой рынок, образовательный потенциал в экономике. 

  

В  настоящее  время  в  системе  высшего  технического  профессионального  образования  особое 

внимание  уделяется  роли  и  значимости  подготовки  специалистов  в  области  инженерного 

образования.  В  послании  Президента  Республики  Казахстан  Н.Назарбаева  народу  Казахстана  17 

января  2014  г.  «Казахстанский  путь  -  2050:  Единая  цель,  единые  интересы,  единое  будущее»,  в 

котором обозначены долгосрочные приоритеты предстоящей работы Республики Казахстан. В этом 

направлении  предстоит  решить  ряд  задач  одним  из  приоритетных  направлений,  который  является  

усиление  тренда  инновационной  индустриализации  и  их  форсированного  развития  на  2016-2019 

годы.      В связи с этим, нам важно повысить эффективность традиционных добывающих секторов. 

Они  –  наше  естественное  конкурентное  преимущество  и  нам  нужны  новые  подходы  к 

специальностям  инженерными  кадрами  по  управлению,  добыче  и  переработке  углеводородов, 

особенно  сохраняя  экспортный  потенциал  нефтегазового  сектора  республики.  Например,  будущим 

инженерно-техническим  специалистам  надо  окончательно  определиться  по  возможным  сценариям 

добычи нефти и газа их переработки. Необходимо наращивать разработку редкоземельных металлов, 

учитывая  их  значимость  для  наукоёмких  отраслей  -  электроники,  лазерной  техники, 

коммуникационного и медицинского оборудования.  

В  скорейшем  темпе  наша  республика  должен  выйти  на  мировой  рынок  в  области 

геологоразведки.  В  эту  отрасль  следует  привлекать  инвестиции  зарубежных  инжиниринговых 

компаний,  упростив  законодательство.  В  целом,  по  традиционным  отраслям  мы  должны  иметь 

отдельные  Планы  их  развития.  Конкретным  результатом  каждой  пятилетки  должно  быть  создание 

новых отраслей экономики. Если в рамках первой пятилетки созданы автомобиле- и авиастроение, 

производство  тепловозов,  пассажирских  и  грузовых  вагонов,  то  в  следующих  пятилетках  их  надо 

расширять, выводить на внешние рынки. 

В  Послании  Президента  «Казахстанский  путь-2050»  четко  обозначена  роль  подготовки 

специалистов  в  области  инженерного  образования:  «профессиональное  и  техническое  образование 

должно  быть  основано  на  профессиональных  стандартах  и  жестко  взаимоувязано  с  потребностями 

экономики» [1]. Как правило, самое главное – это профессиональная деятельность будущих инженеров 

связана с применением информатики и информационных технологий, поэтому подготовка и обучение 

специалистов инженерных специальностей остается и на сегодняшний день актуальной [2].  

На  настоящий  момент  в  системе  высшего  профессионального  образования  происходит 

корректировка  содержания  Государственных  общеобразовательных  стандартов  образования 

Республики  Казахстан  (ГОСО  РК),  выдвигаются  новые  требования  к  содержанию  образования, 

определяются квалификационные характеристики и требования к ключевым компетенциям бакалавра 

по инженерным специальностям [3]. 

Анализы  показывают,  что  состояние  развития  сегодняшнего  информационного  общества  для 

специалистов  инженерно-технического  персонала,  который  позволяет  говорить  об  информатике  не 

как  о  профилирующей  или  базовой  дисциплине,  а  ставит  ее  в  один  ряд  с  такими 

общеобразовательными  дисциплинами  как  история,  философия,  иностранный  язык,  родной  язык, 

экология  и  устойчивое  развитие,  социология,  политология,  основы  экономической  теории,  основы 

права, основы безопасности жизнедеятельности.  

 

12 

В  исследованиях  ученых  педагогов  выявляется  необходимость  усиление  по  реализации 

общеобразовательного  потенциала  информатики  и  экономики,  ее  мировоззренческого  аспекта, 

фундаментализации  как  науки,  развитию  общеучебных  навыков  операций  с  экономической 

информацией, подготовка к профессиональной деятельности в информационном обществе.  

Результаты  исследований  позволяют  определить  следующие  цели  общеобразовательной 

подготовки по информатике и экономике [2]: 

- формирование информационной культуры; 

- формирование  целостного  миропонимания  и  мировоззрения  единства  информационных 

законов природы и общества, ведущей роли информации и информационных революций в развитии 

общества; 

- подготовка  высококвалифицированных  специалистов,  компетентных  в  области  ключевых  и 

специальных  компетенций  по  управлению  экономики  в  условиях  информатизации  общества, 

информатизации  инженерного  образования  и  инженерной  деятельности,  а  также  применения 

информационно-коммуникационных технологий. 

Известно,  что  от  уровня  и  качества  общеобразовательной  подготовки  по  информатике  и 

экономике  в  школе  зависит  качество  подготовки  по  информатике  и  в  вузе.  Усиление  дисциплин 

экономики и информатики, как отмечалось ранее,  изучается в высших учебных заведениях на всех 

специальностях  независимо  от  направления.  Общеобразовательная  дисциплина  экономика  и 

информатика  входит  в  систему  общеобязательной  подготовки  любого  специалиста  и  может  в 

различных  формах  в  виде  профилирующих  дисциплин  или  элективных  курсов  входить  в  систему 

специальной  подготовки  будущего  специалиста.  Такой  подход  к  подготовке  отмечается  и  для 

студентов инженерных специальностей. 

Общеобразовательный  курс  информатики  и  экономики,  преподаваемый  в  школах,  должен 

обеспечить подготовку будущих студентов для изучения программ высшего образования, в том числе 

и  профессионального.  Знание  информатики  и  экономики,  их  основных  понятий,  владение 

инновационного  и  информационно-экономическими  знаниями  составляют  основу  для  дальнейшего 

профессионального  образования,  для  успешного  освоения  учебных  программ  с  помощью 

информационно-коммуникационных технологий.  

Проблема  преемственности  содержания  общеобразовательного  курса  информатики  для 

среднего  образования  и  вузовского  образования  в  области  информатики  сегодня  стоит  остро, 

особенно для высшего профессионального образования. Решение данного вопроса возможно в двух 

направлениях: совершенствование содержания среднего общеобразовательного курса информатики с 

учетом  подготовки  программ  вузовского  образования,  совершенствование  общеобразовательной 

подготовки по информатике в вузе с учетом коррекции разно-уровневой подготовки.  

Анализ  общеобразовательной  подготовки  по  информатике  на  ступенях  среднего  и  высшего 

образования, а также результаты Промежуточного государственного контроля (ПГК), проводимого в 

Республике  Казахстан  после  окончания  второго  курса,  выявляют  недоработки  этой  подготовки. 

Рассмотрим состояние общеобразовательного курса информатики для высшего образования.  

На  первый  взгляд  вузовский  курс  информатики  в  основном  направлен  на  овладение  средств 

информационных  технологий,  педагоги,  стремясь  корректировать  плохую  подготовку  по 

информатике  в  школе,  а  порой  и  вовсе  ее  отсутствие,  сводят  обучения  к  изучению  операционной 

системы, текстового редактора, табличного процессора, средств разработки презентаций и навыкам 

работы с браузером, частично поиску информации в сети. Анализ тестовых заданий по информатике 

для  всех  специальностей  показывает  постепенный  переход  от  пользовательского  характера 

измерений  знаний  к  фундаментальным  основам  (системы  счисления,  логические  и  физические 

основы  компьютера  и  т.д.).  В  этих  условиях  педагоги  вынуждены  обратить  внимание  на 

фундаментальную  подготовку  по  информатике.  Но  при  всем  при  этом  преподаватели  вузов  при 

организации  общеобразовательной  подготовки  не  стремятся  учитывать  профессиональную 

подготовку будущих специалистов. 

Анализ  содержания  общеобразовательной  подготовки  по  информатике,  представленного  в 

Государственных  общеобразовательных  стандартах  образования  Республики  Казахстан  (ГОСО  РК) 

всех  специальностей  (2006  г.,  2009  г.),  выявляет  его  инвариантность,  отсутствие 

дифференцированной  и  профильно-ориентированной  подготовки  студентов  по  информатике  и 

информационным  технологиям  с  учетом  будущей  профессиональной  деятельности  специалиста, 

несоответствие содержания курса информатики роли и месту информатики в общей системе науки, 

образования.  Общеобразовательный  курс  информатики,  являясь  общеобразовательным,  должен 

включать мировоззренческую, развивающую и воспитательную составляющие.  

 

13 

Для  будущего  инженера  подготовка  в  области  информатики  и  информационных  технологий 

предусматривается  в  цикле  общеобязательных  дисциплин  при  изучении  дисциплины 

«Информатика». 

Таким  образом,  анализ  содержания  общеобразовательной  подготовки  по  информатике 

студентов  инженерных  специальностей  показывает  необходимость  коррекции  этого  содержания  с 

точки  зрения  новых  подходов  к  содержанию  обучения  в  условиях  информатизации  инженерного 

образования.  В  программе  подготовки  выделяют  общеобязательные,  базовые  и   профилирующие 

дисциплины, среди этих дисциплин выделяют обязательный компонент и компонент по выбору.  

Серьезным  недостатком  общеобразовательного  курса  информатики  для  инженерных 

специальностей  в  вузе  является  отсутствие  технического  характера  курса,  не  учитывается 

особенность  инженерной  деятельности,  специфика  применения  в  профессиональной  деятельности 

возможностей информатики и ее средств.  

На  сегодняшний  день  проведено  множеств  исследований  в  области  методики  обучения 

инженерных  специальностей  экономике  и  информатике  в  высшем  образовании.  Так,   некоторые 

ученые  зарубежные  рассматривает  курс  информатики  для  студентов  не  физико-математических 

специальностей и выделяет  два модуля: модуль формирования компьютерной грамотности, модуль 

формирования базовых знаний и пользовательских навыков. А, отечественные ученые рассматривает 

подготовку  по  информатике  студентов,  с  выделением  блока  общих  основ  информатики  и  блок 

«предметной»  информатики.  Например,  в  блоке  «предметной»  информатики  возможно 

осуществление  подготовки  по  информатики  с  учетом  будущей  профессиональной  деятельностей. 

Есть  ученые,  которые  в  своих    исследованиях  рассматривает  подготовку  специалистов,  как 

совмещенное с информатикой профилей с определением их экономической эффективности.  

Значению  с  полноценной  общеобразовательной  подготовки  инженеров  по  экономике  и 

информатике  с  учетом  осуществления  целей  общеобразовательной  подготовки  по  информатике  и 

инженерного  образования,  а  также  опережающий  характер  обучения,  реализацию  личностно-

ориентированного  обучения,  осуществления  педагогических  функций  информатики,  реализацию 

междисциплинарного  характера  общей  экономики    и  информатики,  позволяют  говорить  о 

необходимости общеобразовательной подготовки по информатике и инновационно-индустриальным 

технологиям  производства,  и,  соответственно,  об  отборе  содержания  подготовки  инженерно-

технических кадров. 

Как правило, качественная подготовка инженеров в области информатики и информационных 

технологий  позволит  овладеть  знаниями  и  умениями,  составляющими  фундамент,  как  для 

последующего  профессионального  образования,  так  и  для  самого  процесса  обучения,  которые 

являются  необходимыми  в  условиях  информатизации  инженерного  образования,  информатизации 

образования и общества в целом [2]. 

Таким  образом,  подготовка  студентов  инженерных  специальностей  в  области  информатики 

остается до сих пор актуальной и требует детальной доработки. Для ее усовершенствования можно 

выделить  два  основных  аспекта:  совершенствование  общеобразовательного  курса  информатики  с 

учетом  будущей  профессиональной  ориентации  инженеров,  использование  средств  информатики  и 

информационных технологий для изучения инженерных дисциплин.  

Таким  образом,  проблема  определения  и  построения  содержания  общеобразовательной 

подготовки  по  информатике  должна  происходить  с  учетом  коррекции  существующих  недостатков, 

как  школьного,  так  и  вузовского  курсов  информатики,  а  также  учитывать  дифференциацию  этой 

подготовки в зависимости от специфики инженерной деятельности и будущей специализации.  

 

 

ЛИТЕРАТУРА 

1.  Чернобривец А.С. Определение плановой численности персонала организации // Кадровая служба. - 

2008. - №9. - С.63 - 68. 

2.  Чернобривец А.С. Производительность труда и факторы её определяющие. // Экономика. Финансы. 

Управление. - 2008. - №8. - С.9 - 18. 

3.  Шевчук А. Планирование трудовых ресурсов предприятия // ПЭО. - 2009. - №11. - С.42 - 45. 

4.  Шишко, Х.Т. Мелешко. - Минск: Молодежное науч. изд-во, 2001. - 27 с. 

5.  Назарбаев Н.А. Послание народу 17 января 2014 г. «Казахстанский путь - 2050: Единая цель, единые 

интересы, единое будущее»  

6.  Тинасилов  М.Д.,  Уркумбаева  А.Р.  Креативный  менеджмент  в  инновационной  экономике. 

/Республиканская  научно-практическая  конференция «Д.А. Кунаев и индустриально-инновационное развитие 

современного  Казахстана»,  100-лет  Д.А.  Кунаеву,  Алматы  2012  Республиканская  научно-практическая 

 

14 

конференция «Д.А. Кунаев и индустриально-инновационное развитие современного Казахстана», 100-лет Д.А. 

Кунаеву, Алматы 2012. 

7.  Тинасилов  М.Д.,  Муканов  К.Н.  Уркумбаева  А.Р.  Научные  подходы  к  оценке  инновационной 

деятельности  хозяйствующих  субъектов  в  условиях  Таможенного  союза.  /  Сб.  международных  научно- 

практических  конференций  «Таможенный  союз  Казахстана,  России  и  Беларуси:  Углубление  экономической 

интеграции», Каз НПУ им. Абая, Алматы 2010.  

 

Мұқанов Қ.Н., Тінәсілов М.Д., Бегалинова Қ.Қ., Уркүмбаева Ә.Р. 

Экономиканың заманауи жағдайында инженер мамандарды дайындау 

Түйіндеме.  Мақаланың  авторлары  техникалық  кәсіби  білім  берудің  инженерлік  мамандықтарды 

дайындау  саласындағы  мәселелерді  қарастырады.  Авторлар  мұнай-газ  секторында  инженер  мамандарды 

дайындаудың маңыздылығы мен тиімділігін қарастыра отырып, оларды инновациялық экономика секторында 

өндірістің заманауи техгологиясы жағдайында дайындауды жаңа тұрғыдан анықтайды.  

Түйін  сөздер:  инженер  мамаандар,  инноация  және  индустрализация,  білім  беру  стандарты, 

инновациялық экономика, әлемдік нарық, экономикадағы білімділік потенциалы.  

 

Mukanov K.N., Tinasilov M.D., Begalinova K.K., Urkumbaeva A.R. 

Preparation of engineering specialties in modern conditions of economy 

Abstract.

 

The authors discuss the problems of training technical vocational education in engineering specialists 

and their role in the economy. The authors explore the relevance and effectiveness of training of engineering personnel 

in oil and gas sector and define new approaches to preparation in the conditions of modern production technologies in 

the sector of innovative economy. 

Key words: engineering personnel, innovation and industrialization, educational standard, innovative economy, 

the world market, the educational potential in the economy. 

    

 

УДК 357.76 

 

Мұқанов Қ.Н., Уркүмбаева Ә.Р., Тінәсілов М.Д., Бегалинова Қ.Қ. 

Қ.И. Сәтбаев атындағы қазақ ұлттық техникалық университеті 

Алматы қ., Қазақстан Республикасы 

e-mail tinassilov@rambler.ru 

 

ЖОҒАРҒЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНА ЖАСТАРДЫ «БІР ХАЛЫҚ, БІР ЕЛ ЖӘНЕ БІР ТАҒДЫР» 

РУХЫНДА АЛДЫН АЛА ТӘРБИЕЛЕУДІҢ МАҢЫЗЫ 

         

 Түйіндеме. Бұл мақалада кәсіпкерлік саласымен тікелей байланысты нарық жағдайында  жоғары білім 

беруді  басқару  механизмдері  қарастырылады.  ҚР  білім  беру  секторын  басқару  механизмдерін  жетілдіру 

мақсатында авторлар оларды ғылыми тұрғыдан тиімді басқару бірнеше жолдарын ұсынады. 

Түйін сөздер: жоғары білім, білім беру секторында стратегияларды құрастыру және жүзеге асыру, тиімді 

басқару, қаржыландыру. 

 

Мемлекеттік  саясаттың  басым  бағыттарының  бірі  білім  беруді  дамыту  болып  табылады, 

өйткені  алдағы  жылдарда  ел  экономикасының  даму  қарқыны,  әлеуметтік  және  мәдени  өрлеуі, 

сонымен  қатар  ұлттың  бәсекеге  қабілеттілігінің  деңгейі  біліммен  байланысты.  Елбасы  Нұрсұлтан 

Назарбаев:  “Қазақстан  –  2050"  Стратегиясы  –  қалыптасқан  мемлекеттің  жаңа  саяси  бағыты” 

Жолдауында  білім  беру  жүйесінің  даму  қорытындысын  шығарып,  жаңа  міндеттер  жүктеді.  Бұл 

міндеттерді  орындау  үшін  білім  беру  жүйесін  реформалауға,  оны  қазіргі  заман  талабына  сай 

бейімдеуге  бағытталған  шаралар  жүзеге  асырылуда.  Олар:  ұлттық  деңгейде  білім  беру  сапасына 

бақылау  жүргізу,  мұғалімдердің  біліктілігін  арттыру  жүйесін  түбегейлі  өзгерту,  электрондық 

оқытуды,  жан  басына  қаржыландыруды  енгізу,  Назарбаев  Зияткерлік  мектептерінің  тәжірибесін 

жалпы білім беретін мектептер жүйесіне тарату, жоғары оқу орындары мен колледждер түлектерінің 

тәуелсіз сертификатталуын, кадрларды даярлаудың дуальдық жүйесін енгізу. 2013-2014 оқу жылында 

жалпы білім беру мекемелері жаңа Мемлекеттік жалпыға міндетті жоғарғы оқу  орындарында білім 

беру стандарты бойынша жұмыс істей бастайды. ҚР Білім және ғылым министрлігінің айқындауымен 

бұл  стандарт  жалпы  жоғарғы  білім  беру  жүйесінің  жаңа  сиандартты  жағдайда  көшу  ретінде 

белгіленген. Осыған орай өскелең ұрпақтың көптілділігін қалыптастыру мақсатында ағылшын тілі 1-

сыныптан, информатика 5-сыныптан енгізіледі, бұл жоғары оқу орындары, колледждер, жалпы білім 

беретін мектептер түлектерінің ақпараттық құзыреттілігін дамыту талаптарына байланысты. 

 

15 

Қазақстан  Республикасы  Президенті  Нұрсұлтан  Назарбаевтың:  “Қазақстанның  әлеуметтік 

жаңғыртылуы:  Жалпыға  Ортақ  Еңбек  Қоғамына  қарай  20  қадам”  бағдарламалық  мақаласында атап 

көрсеткен  тапсырмаларын  жүзеге  асыру  мақсатында  жаңа  оқу  жылынан  “Өлкетану”  (7-сынып), 

“Алаштану” (9-сынып), “Абайтану” (9-11-сыныптар) курстарын таңдау бойынша енгізу ұсынылуда.   

Осыған  орай,  балалардың  түрлі  білім  беру  бағдарламаларына  тең  қолжетімділігі,  мектепке 

дейінгі  сапалы  тәрбие  және  білім  берумен  толық  қамтамасыз  етілуі  –  басты  мемлекеттік  міндет. 

Бұған  себеп,  “Балапан”  бағдарламасы  жүзеге  аса  бастағаннан  бері  еліміздің  алдыңғы  қатарлы 

облыстарында  бірнеше  мыңдаған  жаңа  орын  ашылды.  Оның  үстіне  осы  жылы  “Балапан” 

бағдарламасын  жүзеге  асыруға  1  446105  мың  теңге  бөлінді,  оның  1372222,0  мың  теңгесі  бұрынғы 

қолданысқа  енгізілген  балабақшаларды  ұстауға  және  73  883  мың  теңгесі  жаңа  691  орын  ашуға 

жұмсалды. Кейбір облыстарда бүгінгі таңда балаларды мектепке дейінгі мекемемен қамту 3 пен 6 жас 

аралығындағылар бойынша – 88,6 %, 1 мен 6 жастағылар бойынша – 64,1 %-ды құрап отыр.  

Мектеп жасына дейінгі балалардың заманға сай дамуы білім беру мазмұнының ғана емес, бұл 

мекемелердегі  оқыту  мен  тәрбиелеу  әдістемелерінің  инновациялық  білім  беру  технологияларын 

пайдалана  отырып  жетілдірілуін  талап  етеді.  Ол  үшін  білім  беру  қызметін  ұсынатын  педагогтер 

соңғы үлгідегі оқу-әдістемелік құралдарымен жұмыс істей алуы қажет.  

Жалпы  орта  білім  беру  жүйесінің  алдында  12  жылдық  білім  беру  үлгісіне  көшу  міндеті  тұр. 

2015  жыл  –  12  жылдық  білім  беруді  біртіндеп  енгізудің  алғашқы  кезеңі.  11-12-сыныптар 

оқушыларының  болжамдық  контингентін  ескеруіміз  тиіс.  Сол  себепті  қазірдің  өзінде  біраз    жалпы 

білім  беретін  мектепте  бейіндік  оқыту  енгізілді.  Мысалы,  кейбір  облыстарда  қазіргі  таңда  жалпы 

білім беретін мектептерде 905 жаңа үлгідегі кабинет бар. Оның ішінде кабинеттермен жабдықталған 

мектептер  үлесі:  химия  кабинеттері  –  31%,  биология  –  35%,  физика  –  55%,  лингофонды-

мультимедиалық – 58%. Барлық кабинеттер республикалық бюджет есебінен жабдықталған.  

Электрондық  оқыту  жүйесі  білім  беру  үдерісінің  барлық  деңгейлерінде  түбегейлі  өзгерістер 

енгізуде.  Аталмыш  жүйе  60  білім  беру  ұйымында  қолданылуда,  үстіміздегі  жылдың  соңына  дейін 

олардың саны тағы 35-ке артады. Бүгінгі күні 2014 жылға оқу орындары іріктеліп жатыр. 2015 жылға 

дейін осындай мектептер саны 50 пайызға жетуі керек.  

Үстіміздегі  жылы  республикалық  олимпиадада  республика  оқушылары  көптеген  медальдарға 

ие болды. Оқушылардың ғылыми жобалар сайысының республикалық қорытынды кезеңінде гранттар 

мен  мақтау  грамоталарына  ие  болып  және  баланың  шығармашылық  жұмысы  медальдарды  жеңіп 

алғандардың  қаншама  десеңізші.  Мысалы  Солтүстік  Қазақстан  облысындағы  “ЛОРД”  лицейінің 

түлегі  Вадим  Усик  физика  және  астрономия  пәндері  бойынша  Оңтүстік  Корея,  Бразилия,  Украина 

және  Қазақстанда  өткен  халықаралық  олимпиадалардың  4  мәрте  жеңімпазы,  республикалық 

олимпиадалардың  алты  мәрте  жеңімпазы  (2  алтын,  2  күміс,  2  қола  медальдар).  Арнайы 

мамандандырылған  қазақ-түрік  лицейі,  “ЛОРД”  мектеп-лицейі,  Әбу  Досмұхамбетов  атындағы 

облыстық дарынды балаларға мамандандырылған гимназия-интернаты, жалпы білім беретін Бірінші 

лицей, “БЭСТ” гимназиясы оқушыларының жетістіктері жақсы.  

Назарбаев  Зияткерлік  мектептерінің  озық  тәжірибелерін  тарату  және  білім  сапасын  арттыру 

мақсатында  жалпы  білім  беретін  мектептердің  педагогтеріне  әдістемелік  көмек  көрсетуге  еліміздің 

біраз мектеп-гимназияларында және мектеп-гимназиясы базалық мектеп болып айқындалып жатыр.  

 Міне  жоғарыдағы  мектеп  бітірушілерді  біздің  Қазақ  ұлттық  техникалық  университеті  әр  оқу 

жылдарында  жаңадан  бакалаврлар  мен  магистранттарды  университемізге  оқуға  қабылдап  отырады. 

Қазіргі  заманға  сай,  Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  дамытудың  2011-2020  жылдарға 

арналған  мемлекеттік  бағдарламасында  жоғары  білім  алу  және  ЖОО  кейінгі  білім  алу  жүйесінде 

мақсат  қойылды:  «еңбек  нарығының,  еліміздің  индустриялық-инновациялық  даму  міндеттері  мен 

жеке  тұлғаның  қажеттіліктерін  қанағаттандыратын  және  білім  беру  саласындағы  үздік  әлемдік 

тәжірибелерге сай келетін жоғары білім сапасының жоғары деңгейіне қол жеткізу; өмір бойы білім 

алу  жүйесінің  жұмыс  істеуін  қамтамасыз  ету;  жастардың  бойында  белсенді  азаматтық  ұстанымды, 

ә

леуметтік  жауапкершілікті,  отансүйгіштік  сезімді,  жоғары  адамгершілік  және  көшбасшылық 

қасиеттерді қалыптастыру».  

Осы маңызы өте зор құжатта, еуропалық деңгейге шығу келешегін көздей отырып, білім беру 

жүйесінің  ары  қарай  жаңартылуының  қажеттілігі  көрсетілген.  Механизмдердің  бірі  ол  -  ірі 

халықаралық  компаниялармен  серіктестік  болып  табылады.  Жаңарту  барысы  қоғаммен  және  білім 

беру  мекемелерінің,  бизнес  арасындағы  қарым-қатынастың  жаңа  деңгейін  талап  етеді.Сондай-ақ, 

мамандарды  даярлау  саласында  жаңарту  білім  беру  мекемелері  мен  коммерциялық  кәсіпорындар 

арасындағы  тығыз  байланыстың  дұрысталуын,  білім  беру  процесіне  жұмыс  берушілер  мен  басқа 

ә

леуметтік серіктестіктердің белсенді қатысуын болжайды.  

 

16 

Университеміздің стратегиялық дамыту үрдістеріне сәйкес, жоғарыда көрсетілген құжаттарды 

орындау  мақсатында  Қ.И.  Сәтбаев  атындағы  ҚазҰТУ-да  Fluor  компаниясының  өкілдері  ЖОО-ның 

басшылармен кездесуі өтті.  

Осы  кездесудің  мақсаты  -  Fluor  компаниясы  Университетке  демеушілік  қолдауын  ресми 

табыстау,  Fluor  инженерлік  компаниясы  ҚазҰТУ  студенттеріне  аталмыш  шәкіртақы  сертификатын 

салтанатты  түрде  тапсыру.  ҚазҰТУ  проректоры  Көлдеев  Ержан  Итеменұлы  сөз  барысында 

университет қызметі туралы қысқаша тоқтала отырып, сөз кезегін кездесуге келген қонақтарға берді. 

Компания  тарапынан  Fluor  компаниясының  Инженерия  департаментінің  директоры  (Nick  Amott) 

(Англия)  және  Fluor  компаниясының  Бизнесті  дамыту  бойынша  департамент  директоры  Максет 

Таубаев (Makset Taubayev) қатысты.  

Ник  Амотт  ЖОО-ның  басшыларына  жылы  қабылдағандары  үшін  алғысын  айтып,  кездесуге 

қатысушыларды  құрылғанына  жүз  жылдық  тарихы  бар,  (1000  –нан  астам  жобалар)  жобалауларды, 

мұнай 

саласындағы 

ә

лемнің 

көптеген 

жобалардың 

құрылысын 

және 

техникалық 

қамтамасыздандыруын  жүзеге  асыратын  FLUOR  компаниясымен  таныстырып  өтті.  Корпорация 

ә

лемнің  21  елінде  41000-нан  астам  қызметкерлері  мен  кеңселері  бар.  Қазақстанда  Теңіздік  мұнай 

кенішінде  Теңізшевройл  компаниясы  үшін  «Екінші  буын  және  Шикі  газды  жүктеп  алу  жобасын» 

(SGP\SGI) жобалап, тапсырғанымен белгілі.  

1952  жылы  FLUOR  корпорациясы  әлемнің  барлық  жерінде  жұмыс  істейтін  елдердегі 

жұртшылықтың  пайдасына  қаржылық  қорларды  инвестициялау  үшін  арнайы  Қор  құрды.  Қорды 

қаржыландыру  төрт  категорияға  топталған,  олардың  ішінде  білім  беру  жобасы  маңызды  екендігін 

департамент  директоры  айтты.  Ник  Амотт  мырза  баяндамасынан  кейін  корпорацияны  жобалау 

бойынша  кітаптарды,  сонымен  қатар  аталмыш  шәкіртақы  сертификаттарын  ҚазҰТУ  студенттеріне 

Сарсембаев А., Момбекова Б. и Нұрқасым С. тапсырды.  Е.М. Шайхутдинов сөз кезегінде ҚазҰТУ-

мен  жұмыс  барысында  Fluor  ҚазҰТУ-дың  бұрынғы  серіктесі  Лондонның  (UCL)  университеттік 

колледжімен  бірлесе  химиялық  инженерия  саласында  жоғары  білімді  жаңарту  бойынша  жобаны 

дамытып,  енгізгендігін  айтты.  Газ  және  полимерлер,  мұнай-химия,  мұнайды  өңдеудің  химиялық 

технологиясы  мамадықтары  үшін  білім  беру  процесіне  объективті  бағдарланған  ChemCad 

бағдарламасын  қолдана  отырып  автоматтандырылған  кешенді  енгізу  жобасы  жасалынды.  Берілген 

жобаны  дайындау  және  оны  іске  асыру  рөлі  Ұлыбританиядағы  Fluor  компаниясының  Инженерия 

департаментінің  директорына,  Ник  Амотт  мырзаға  (Nick  Amott)  тиесілі-деп  мәлімдеді                                     

Е. Шайхутдинов 

Мұнайды  және  газды  өңдеудің  химиялық  технологиясы  кафедрасының  меңгерушісі  Г. 

Елікбаева мен 4 курс студенті А. Қожаханова «ҚазҰТУ – Fluor серіктестігінің дамуы» атты баяндама 

жасады.  

2012 жылдан бастап ҚазҰТУ мен Fluor серіктестігі жазғы мектептерді, өндірістік және диплом 

алдындағы  тәжірибе,  университеттің  профессорлік  -  оқытушы  құрамы  мен  студенттерге  арналған 

компанияның  алдынғы  қатардағы  инженерлердің  дәрістерін,  шәкіртақылық  бағдарламалар  жүргізу 

жаңа  форматына  көшкен.  Сөйтіп,  компания  өз  қызметтеріндегі  қазақстандық  үлесті  көбейту  ғана 

емес,  сонымен  қатар  өз  кәсіпорындарына  қазақстандық  инженер  кадрларын  даярлауға  тікелей 

қатысады.  

ҚазҰТУ  -  Fluor  серіктестігін  жалғастыра  отырып,  2013  жылы  химиялық  инженерия 

орталығының  автоматтандырылған  комплексін  жаңартты,  мұнай-химия  зертханасына  арналған 

құрылғымен жабдықталды және органикалық заттардың химиялық технологиясы мамандықтарында 

оқитын студенттерге арнап жалпы сомасы төрт миллион теңгені құрайтын шәкіртақы бағдарламасын 

өткізді.  Бұл  қадам  университеттің  80-жылдық  мереке  қарсаңында  университеттің  материалдық 

техникалық  базасын  нығайтудағы  Fluor  компаниясының  үлесі  болды.  Кездесу  форматында 

Химиялық  инженерия  орталығында  «Қазіргі  кәсіпорындардың  технология  процесіндегі  химик-

технологтың рөлі» атты «дөңгелек үстел» өтті. 

Университетіміздің  осындай  жиі  өткізіліп  жатқан  шаралар  мен  ғылыми  конференциялар 

кәсіптік-техникалық  және  гуманитарлық  білім  беру  жүйесінің  алдында аталмыш  жүйені  қоғам  мен 

экономиканы  индустриялық-инновациялық  дамыту  сұраныстарына  сәйкес  жаңғыртудың,  әлемдік 

білім  беру  кеңістігіне  шоғырландырудың  стратегиялық  мақсаты  белгіленген.  Бүгінде  мамандарды 

даярлау еңбек нарығының болжамдық қажеттілігіне сәйкес жүзеге асырылады.  

Оқушылардың тәжірибелік дағдыларын дамыту мақсатында жоспардағы өндірістік тәжірибенің 

үлесі  жұмыс  берушілермен  серіктестік  есебінен  оқу  уақытының  60  пайызына  дейін  арттырылды. 

Оқытудың  аталмыш  жүйесін  енгізу  бүгінде  6  колледж  негізінде  9  мамандық  бойынша  жүзеге 

асырылуда.  

 

17 

Мемлекетіміздің БҒМ-нің 2012-2016 жылдарға арналған функционалдық сауаттылықты дамыту 

жөніндегі Ұлттық әрекет ету жоспары тәрбие жұмысына жаңа серпін беріп жатыр.  

Өскелең ұрпақпен жұмыста қоғамдық бірлестіктердің  орны  елеулі. Республикалық “Бірыңғай 

“Жас  Ұлан”  балалар  мен  жасөспірімдер  ұйымы”  ҚБ-нің  құрамында  жүз  мыңнан астам  оқушы  бар. 

Қазіргі  кезеңде  дене  тәрбиесі  мен  спортқа  ерекше  назар  аударылады.  Спорттық  жұмыстың  басты 

назарында  қазақстандық  спортшылардың  Лондонда  өткен  30-шы  Олимпиадалық  ойындардағы 

жетістіктері болуы керек.  

Оқушылардың  үйлесімді  дамуына  қол  жеткізу  үшін  Өңірлік  дене  шынықтыру,  спорт  және 

бастапқы  әскери  дайындық  оқу-әдістемелік  орталығы  жыл  сайын  Жамбыл  облыстық  деңгейде  120 

спорттық бұқаралық шара өткізеді және жас спортшылар 80 республикалық, халықаралық жарыстар 

мен турнирлерге қатысады. 

Мысалы жыл сайын Жамбыл облысы Жуалы ауданындғы Қ. Сағындықов атындағы мектептің 

жасұландықтары 1 млн. теңге қолдауға ие болды. Осы мектептің “Бірыңғай “Жас Ұлан” балалар мен 

жасөспірімдер  ұйымына  Қазақ  Ұлттық  техникалық  университетінің  «Экономика  және  бизнес 

институтының»  профессоры  Тінәсілов  Мұқтар  Дөңбайұлымен  доцент  Үркімбаева  Әсия  Рахымжан 

қызы  әр  оқу  жылының  7-9  мамыр  айларында  Жуалы  ауданының  оқушыларымен  кездесу  өткізіп, 

Елбасының оқушылармен жасөспірімдерге білім мен ғылымды дамытудың егжей-тегжейлерін айтып 

беріп  жүр.  Профессор  Тінәсілов  өзі  оқыған  Қ.  Сағындықов  мектебінде  оқушылармен  кездесіп, 

соңында  ауданаралық  мектептердің  футболдан  жарысын  ұйымдастырып  жүр.  Қ.Сағындықов 

атындағы  мектеп  ұжымы  профессор  Тінәсілов  пен  доцент  Үркүмбаеваны  мектептің    «Жас  Ұлан» 

ұйымына мүше етті.  

Облыстық  және  білім  бөлімдері  де  осыған  теңесуге  тырысу  керек.  Өйткені,  бұл  ұйым 

Отанымыздың патриоттарын тәрбиелейді.  

Білім  беруді  мұғалім-ұстаздың  белсенді  қатысуынсыз  елестету  мүмкін  емес.  Өңірлерде 

шоғырландырылған  орталықтары  бар  мұғалімдердің  біліктіліктерін  арттыру  Ұлттық  орталығы, 

Назарбаев  Зияткерлік  мектептері  жанындағы  педагогикалық  шеберлік  орталықтары  әр  облыста 

құрылды. Кейбір облыстарда мектеп мұғалімдері 3 ай бойы әлемдік тәжірибені ескере отырып, жаңа 

бағдарламаларға  дайындықтан  өтеді.  Бұл  курстардың  негізгі  мақсаты  –  мұғалімдердің  дәстүрлі 

педагогикалық  ойлауын  өзгертуге  және  пәндерді  жаңаша  оқыту  әдістерін  басқа  мұғалімдерге 

насихаттауға  қабілетті  сыни  тұрғыдағы  педагогтарды  қалыптастыру.  Жаңа  көзқарастағы  ұстаз  – 

бүгінгі  заманға  тән  сипат.  Жоғарғы  оқу  орындарымен  республика  мектептерінде  осызаманғы 

мұғалімдердің  тұрақты  ұжымы  қалыптасты,  олар  оқу-тәрбие  үдерістерін  ұйымдастыруға  түбегейлі 

жаңа  көзқараспен  қарайды.  Оған  біздің  Университетіміздің  студенттері  республикалық  және 

халықаралық олимпиадалардағы оқу жетістіктері мен спорттық нәтижелері дәлел.  

2013-2014  оқу  жылының  аяқталуына  санаулы  айлар  қалды,  осы  уақытта  оқу  үдерісін 

ұйымдасқан түрде бастауға байланысты кейінге қалдыруға болмайтын міндеттерді шешуге күш салу 

қажет.  Ең  бастысы  –  біздің  университетіміздің  оқытушы-профессор  құрамы  сапалы  әрі  уақтылы 

қызмет көрсетуге дайын болуымыз керек.  

Жыл сайын республикалық “Білім мен ғылымға жол” акциясының өту барысы қатаң бақыланып, 

студенттер мен магистранттардың білім алуға конституциялық құқығы қамтамасыз етілуі тиіс.  

 Келешекте  “Қазақстан  –  2050”  Стратегиясы:  бір  халық  –  бір  ел  –  бір  тағдыр”  тақырыбына 

арналып  оны  жүзеге  асырыуымыз  керек.  Шараның  мазмұны  бірыңғай  азаматтық  қоғам  құруға, 

көпэтносты  және  көпконфессиялы  мемлекетімізді  нығайтуға,  студент  жастардың  патриоттық 

сезімдерін тәрбиелеуге бағытталуы тиіс.  

 

Ә

ДЕБИЕТТЕР  

1.  Назарбаев Н.А. Послание народу 17 января 2014 г. «Казахстанский путь - 2050: Единая цель, единые 

интересы, единое будущее»,  

2.  Тинасилов  М.Д,  Муканов  К.Н.,  Үркумбаева  А.Р  Приоритетное  развитие  инновации  в  науно-

образовательном  секторе  Республики  Казахстан  /Труды  международного  форума  «Наука  и  инженерное 

образование без границ» ; Том 2. Научное издание Каз НТУ Алматы 2009. 

3.  Тинасилов М.Д, Креативный менеджмент / Креативный менеджмент Науный журнал  №4 / Наука и 

образование/ МОН РК; Астана 2009 /Науный журнал  №4 / Наука и образование/ МОН РК; Астана 2009 

4.  Тинасилов М.Д, Қазақстанда экономикалық стратегияны жүзеге асырудан күтілетін нәтижелер /1-ый 

международный форум выпусников Каз НТУ «Вклад выпускников Каз ПТИ индустриально-инновационное 

развитие Республики Казахстан» Алматы10-11 июня 2010г 

 

18 

5.  Тинасилов  М.Д,  Муканов  К.Н.,  Үркумбаева  А.Р  Индустриалды  инновациялық  экономиканың 

мақсаты  мен  міндеттері  Республиканская  научно-практическая  конференция  «Д.А.  Кунаев  и  индустриально-

инновационное развитие современного Казахстана», 100-лет Д.А. Кунаеву, Алматы 2012 

 

Муканов К.Н., Уркумбаева А.Р., Тинасилов М.Д., Бегалинова К.К. 

жүктеу/скачать 37,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: