Алматы қаласының «Ақпаратты -ресурстық орталық» ҚҚ
Неліктен табыс əкелетін диверсификация көздері маңызды
жүктеу/скачать 2,46 Mb. Pdf көрінісі
|
Неліктен табыс əкелетін диверсификация көздері маңызды • рискті төмендету; • табыстарды үлкейту; • қаржылай жағдайды диверсификациялау; • демеушілерге толығымен тəуелді болмау; • күшті қаржылай менеджмент; • ұзақ мерзімді тұрақтылық Қаржылай тұрақтылықтың стратегиясы • Стратегиялық фандрейзинг; • Ақылы қызметтер; • Мемлекеттік əлеуметтік тапсырыс; • Жеке бизнеспен серіктестіктер; • Мүшелікті дамыту; «Қаржылай» жəне «операциялық» тұрақтылық түсініктерінің арасындағы айырмашылықтар Коммерциялық емес ұйымдардың операциялық тұрақтылығы – ресурстардың болуы, ол кезектегі жобалар мен ұйымның қаржыландыруын қамтамасыз етеді. Қаржылай тұрақтылық – бұл БІР ЖАҚТАН келіп түскен қайнар көздердің құралдарын рационалды түрде басқару жəне қаржыландыру көздерінен тəуелді емес ұйым. Бұл жерде «ұйымның бағдарламалық тұрақтылығы» маңызды рөлді атқарады, ол ұзақ мерзімде нəтиженің жəне эффектінің, жобалар мен бағдарламалардың болуын көрсетеді. Жобалар мен бағдарламалар Коммерциялық емес ұйымның өнімі болып табылады, ал сапалы өнім сауатты маркетингпен қоса ҮЕҰ-ның ҚАРЖЫЛАЙ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫНа жетуге мықты алға жылжыту негізі болып табылады. Ақылы қызметтерді көрсету қаржылай тұрақтылықтың стратегиясы ретінде. Көптеген коммерциялық емес ұйымдар дұрыс емес көріністермен өмір сүреді – бұл коммерциялық емес ұйымдарға арналмаған, біз табыс көзін көздемейміз дейді. Коммерциялық емес ұйымдар табыс көзін ала алады, егерде біраз жылға жоспарын құрған коммерциялық емес ұйымдар табыс көзін алу қажет. Бірақ та коммерциялық емес ұйымдар ақшаларын табысына қарағанда көбірек жұмсамау қажет. Көптеген ұйымдар үшін кедергі жасайтын - бұл миссия мен тілек табыс алуда ниет ете алады деген оймен жүру. Егер де əлеуметтік кəсіпорындарда жетістікке жетуге мақсат қойылса, онда миссия мен тілектер орындалуы қажет. Миссия кəсіпорын жұмыс жасайтын саланы анықтау керек, бірақ та ұйым сонымен қатар табыс алуды да көздеген дұрыс. Қызмет ұсыну бойынша бағдарлама немесе жоба арқылы сіздің табысқа кенеліп жатқаныңыз, сіздің тарапыңыздан миссияны баса көктеп кетті деген емес. Бұл дегеніміз сіздің ұйымыңыз жекелей болып, табыс ала алатын жағдайға жетті деген сөз. Директорлар кеңесінің көбісі жəне ұйымның жұмысшылары миссиясына орай табыс ала алмайтындығын сезінеді. Олар əлеуметтік кəсіпорынның мақсаты ұйымның жұмыс жасауы үшін қаржыландырылып, табыс алу керектігін түсіну керек. Ұзақ мерзімді жұмыс жасайтын тиімді ұйымдар қосымша ресурстарға қол жеткізіп, ұйымның дамуын қамтамасыз етуге инвестиция құяды. Стратегиялық фандрейзинг бұл тұрақты қаржылай стратегия Фандрайзинг - бұл əлеуметтік маңызды іс-шараларды қамтамасыз етуге арналған коммерциялық емес жəне қайырымдылық ұйым үшін жинақталған құрал-жабдықтар. 51 Неліктен табыс əкелетін диверсификация көздері маңызды • рискті төмендету; • табыстарды үлкейту; • қаржылай жағдайды диверсификациялау; • демеушілерге толығымен тəуелді болмау; • күшті қаржылай менеджмент; • ұзақ мерзімді тұрақтылық Қаржылай тұрақтылықтың стратегиясы • Стратегиялық фандрейзинг; • Ақылы қызметтер; • Мемлекеттік əлеуметтік тапсырыс; • Жеке бизнеспен серіктестіктер; • Мүшелікті дамыту; «Қаржылай» жəне «операциялық» тұрақтылық түсініктерінің арасындағы айырмашылықтар Коммерциялық емес ұйымдардың операциялық тұрақтылығы – ресурстардың болуы, ол кезектегі жобалар мен ұйымның қаржыландыруын қамтамасыз етеді. Қаржылай тұрақтылық – бұл БІР ЖАҚТАН келіп түскен қайнар көздердің құралдарын рационалды түрде басқару жəне қаржыландыру көздерінен тəуелді емес ұйым. Бұл жерде «ұйымның бағдарламалық тұрақтылығы» маңызды рөлді атқарады, ол ұзақ мерзімде нəтиженің жəне эффектінің, жобалар мен бағдарламалардың болуын көрсетеді. Жобалар мен бағдарламалар Коммерциялық емес ұйымның өнімі болып табылады, ал сапалы өнім сауатты маркетингпен қоса ҮЕҰ-ның ҚАРЖЫЛАЙ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫНа жетуге мықты алға жылжыту негізі болып табылады. Ақылы қызметтерді көрсету қаржылай тұрақтылықтың стратегиясы ретінде. Көптеген коммерциялық емес ұйымдар дұрыс емес көріністермен өмір сүреді – бұл коммерциялық емес ұйымдарға арналмаған, біз табыс көзін көздемейміз дейді. Коммерциялық емес ұйымдар табыс көзін ала алады, егерде біраз жылға жоспарын құрған коммерциялық емес ұйымдар табыс көзін алу қажет. Бірақ та коммерциялық емес ұйымдар ақшаларын табысына қарағанда көбірек жұмсамау қажет. Көптеген ұйымдар үшін кедергі жасайтын - бұл миссия мен тілек табыс алуда ниет ете алады деген оймен жүру. Егер де əлеуметтік кəсіпорындарда жетістікке жетуге мақсат қойылса, онда миссия мен тілектер орындалуы қажет. Миссия кəсіпорын жұмыс жасайтын саланы анықтау керек, бірақ та ұйым сонымен қатар табыс алуды да көздеген дұрыс. Қызмет ұсыну бойынша бағдарлама немесе жоба арқылы сіздің табысқа кенеліп жатқаныңыз, сіздің тарапыңыздан миссияны баса көктеп кетті деген емес. Бұл дегеніміз сіздің ұйымыңыз жекелей болып, табыс ала алатын жағдайға жетті деген сөз. Директорлар кеңесінің көбісі жəне ұйымның жұмысшылары миссиясына орай табыс ала алмайтындығын сезінеді. Олар əлеуметтік кəсіпорынның мақсаты ұйымның жұмыс жасауы үшін қаржыландырылып, табыс алу керектігін түсіну керек. Ұзақ мерзімді жұмыс жасайтын тиімді ұйымдар қосымша ресурстарға қол жеткізіп, ұйымның дамуын қамтамасыз етуге инвестиция құяды. Стратегиялық фандрейзинг бұл тұрақты қаржылай стратегия Фандрайзинг - бұл əлеуметтік маңызды іс-шараларды қамтамасыз етуге арналған коммерциялық емес жəне қайырымдылық ұйым үшін жинақталған құрал-жабдықтар. 51 Егер де Сіз фандрайзингпен айналысуға бел бусаңыз, онда сіздің іс-əрекетіңіздің қажеттілігі туралы адамдарды сендіруге дайын болыңыз. «Фандрайзинг» - бұл адамдардан Сіз қалайтын дүниені алу өнері; қайда жəне кіммен қалайсыз; Сіз анықтаған мақсатқа арналған. Фандрайзингке арналған альтернативтер • Кəсіпорындарды қайырмалдыққа еліктіру; • Қайырмалдықты жүзеге асыру; • Қорларға грантты алуға хабарласу; • Діни ұйымдарды жəне шіркеу еліктіру; • Фирмалармен іскер жəне коммерциялық серітестік • Несие алу • Одан тыс - жүзеге асыру операциялары (депозиттер, құнды қағаздар, өзіңнің мүлігіңді жалға беру) • Мемлекеттік тапсырыстарды орындау • Үкіметтік жəне мунипициалды құрылымдардан дотация • Ақшаны үнемдеу: Берілген жеңілдіктерді толығымен қолданасыз ба? Жұмыстың сапасына əсер етпей шығындарды болдырмау мүмкін бе? Кəсіби білікті мамандардың көмегі, қызмет түрінде қолдауды ала аласыз ба? Сатып алатын заттар мен қызметтерге жеңілдіктер жасауды сұрайсыз ба? Еріктілілерді пайдаланасыз ба? Қосымша ресурстарды мобильдеуге мүмкіндік бар ма? • «Қолдан қолға», «есіктен есікке» айналдырма жиынтығы • Сіздің ұйымыңыз қызмет көрсететін қызметтерге ақы төлеу • Теле-радио жəне телефон марафондары • БАҚ арқылы хабарласу • Мұрагерлік • Мүшелік салымдар (даму құралы) • Арнайы іс-шаралар: Көрмелер Презентациялар Демонстрациялар Бекеттер Қаржыландыратын іс-шаралар (өндірілген салыммен қызықтыру) Спорттық турнирлер Мəдени іс-шаралар Лотореялар Түскі астар Белгіні, сонымен қатар ұйымның белгісі болып табылатын естелік заттарды, ұйымның өнімдерін сату (соның ішінде оның клиенттерімен өндіру). ҚАРЖЫНЫ ЖИНАСТЫРУ БОЙЫНША ДАЙЫНДЫҚ Қаржыны жинастыру бойынша кампанияның жоспарына нені кіргізу керек? 1. Қабылданған ресурстардың көмегімен шешуді мақсат еткен міндеттерді таңдап алыңыз. Уақытты қойыңыз. 2. Толық ақпараттар жинастырыңыз жəне сіздің пайдаңызға еншілес дəлелді аргументтерді ойластырыңыз. 3. Сіздің потенциалды демеушілеріңіздің мотивтерінің мүмкіндіктерін ойластырыңыз, сіздің көзқарасыңызша мадақтауға тұрарлық демеушілерді ойлаңыз. 52 Егер де Сіз фандрайзингпен айналысуға бел бусаңыз, онда сіздің іс-əрекетіңіздің қажеттілігі туралы адамдарды сендіруге дайын болыңыз. «Фандрайзинг» - бұл адамдардан Сіз қалайтын дүниені алу өнері; қайда жəне кіммен қалайсыз; Сіз анықтаған мақсатқа арналған. Фандрайзингке арналған альтернативтер • Кəсіпорындарды қайырмалдыққа еліктіру; • Қайырмалдықты жүзеге асыру; • Қорларға грантты алуға хабарласу; • Діни ұйымдарды жəне шіркеу еліктіру; • Фирмалармен іскер жəне коммерциялық серітестік • Несие алу • Одан тыс - жүзеге асыру операциялары (депозиттер, құнды қағаздар, өзіңнің мүлігіңді жалға беру) • Мемлекеттік тапсырыстарды орындау • Үкіметтік жəне мунипициалды құрылымдардан дотация • Ақшаны үнемдеу: Берілген жеңілдіктерді толығымен қолданасыз ба? Жұмыстың сапасына əсер етпей шығындарды болдырмау мүмкін бе? Кəсіби білікті мамандардың көмегі, қызмет түрінде қолдауды ала аласыз ба? Сатып алатын заттар мен қызметтерге жеңілдіктер жасауды сұрайсыз ба? Еріктілілерді пайдаланасыз ба? Қосымша ресурстарды мобильдеуге мүмкіндік бар ма? • «Қолдан қолға», «есіктен есікке» айналдырма жиынтығы • Сіздің ұйымыңыз қызмет көрсететін қызметтерге ақы төлеу • Теле-радио жəне телефон марафондары • БАҚ арқылы хабарласу • Мұрагерлік • Мүшелік салымдар (даму құралы) • Арнайы іс-шаралар: Көрмелер Презентациялар Демонстрациялар Бекеттер Қаржыландыратын іс-шаралар (өндірілген салыммен қызықтыру) Спорттық турнирлер Мəдени іс-шаралар Лотореялар Түскі астар Белгіні, сонымен қатар ұйымның белгісі болып табылатын естелік заттарды, ұйымның өнімдерін сату (соның ішінде оның клиенттерімен өндіру). ҚАРЖЫНЫ ЖИНАСТЫРУ БОЙЫНША ДАЙЫНДЫҚ Қаржыны жинастыру бойынша кампанияның жоспарына нені кіргізу керек? 1. Қабылданған ресурстардың көмегімен шешуді мақсат еткен міндеттерді таңдап алыңыз. Уақытты қойыңыз. 2. Толық ақпараттар жинастырыңыз жəне сіздің пайдаңызға еншілес дəлелді аргументтерді ойластырыңыз. 3. Сіздің потенциалды демеушілеріңіздің мотивтерінің мүмкіндіктерін ойластырыңыз, сіздің көзқарасыңызша мадақтауға тұрарлық демеушілерді ойлаңыз. 52 4. Бұрындары қаржыны жинақтау бойынша сіздің тəжірбиеңізді талдаңыз, ең бірінші сізді қолдайтын өзіңіздің жақтастарыңызды анықтап алыңыз.. бұрындары кімге хабарластыңыз соған да көңіл аударыңыз. 5. Демеушілерге көрсететін ақпараттарды дайындап, көбейтіп қойыңыз. 6. Сіздің жинақтау əдістеріңізді келістіріңіз. 7. Фандрайзерлер жұмысын ұйымдастырыңыз (қайырмалдылықты беретін адамға). Олар қажетті ақпаратта мен өзіңнің жұмысыңды жүргізетін материалдардың бар екендігіне көз жеткізіңіз. 8. Түскен қаржыға бақылау жасаңыз. 9. ƏРЕКЕТ ЕТІҢІЗ! Коммерциялық емес ұйымның жобасын немесе əрекетіне Кім демеушілік ете алады: - Жеке бизнес - Халықаралық ҮЕҰ жəне қорлар - Мемлекет - Жеке адамдар АССОЦИАЦИЯНЫҢ МҮШЕЛІКТЕРІН КЕҢЕЙТУ қауіптері мен пайдалы мүмкіндіктері Пайда болуы мүмкін Қауіп болуы мүмкін • Аймақты қамту • Қызметті көрсетуге арналған меншікті потенциал • Қызығушылықтарды қорғау мүмкіндіктері • Халықаралық деңгейде өкілеттіліктердің мүмкіндіктерін көбейту • Тəуелсіз халықаралық сараптама (егер де мүшелер-сарапшылар осы бағытта болса) • Əлеуметтік бағдарламалар сапасын жақсарту • Серіктестікті жəне ресурстарды консолидациялау арқылы тұрақтылықты көтермелеу • Əсер ету жағын көтеру • Қоғамның өзгеруіне əсер ету мүмкіндіктерінің көтерілуі • Жаңа технологияларға қол жетімді болу • Атқарушы штатқа бақылау жасауды күшейту • Дəрежені көтеру • Саяси əсердің көптігі • Тəжірбие алмасу арқылы ұйымның мүшеліктерінің потенциалдарын көтермелеу • Жетістіктер • «Көпшілік синдромы» • Ассоциацияның тұрақтылығы - көп мүшеліктер болса, көп шығындар пайда болады. • Жаңа мүшеліктерге технологияны беру есебінде көп уақытты жоғалтуы • Жаңа мүшеліктердің кəсіби əрекетінің аздығынан ұйым атағына күшті ықпал • Демеушілерді қолдау өте қиын (Ассоциация арқылы ресурстарға қол жетімді шарттар) • Кездейсоқ адамдарды есепке алу • Институциялық дамуды төмендету • ҚАРЖЫЛЫҚ РЕСУРСТАРДЫ бекіту • Ассоциацияға жағымсыз əсер етуе жаңа мүшелердің жағымсыз атағы • Коммуникацияны жасау қиын • Жекелей бағыттың жоқтығы • Бюрократия • Жаңа мүшеліктердің сапалы қызметтері басқа мүшеліктерге қарағанда төмен болуы мүмкін • Ассоциацияның дамуына түрлі көзқарас • Жаңа жүйелер құрудың мағынасы жоқ • «Ескі» жəне «жаңа» мүшеліктер 53 4. Бұрындары қаржыны жинақтау бойынша сіздің тəжірбиеңізді талдаңыз, ең бірінші сізді қолдайтын өзіңіздің жақтастарыңызды анықтап алыңыз.. бұрындары кімге хабарластыңыз соған да көңіл аударыңыз. 5. Демеушілерге көрсететін ақпараттарды дайындап, көбейтіп қойыңыз. 6. Сіздің жинақтау əдістеріңізді келістіріңіз. 7. Фандрайзерлер жұмысын ұйымдастырыңыз (қайырмалдылықты беретін адамға). Олар қажетті ақпаратта мен өзіңнің жұмысыңды жүргізетін материалдардың бар екендігіне көз жеткізіңіз. 8. Түскен қаржыға бақылау жасаңыз. 9. ƏРЕКЕТ ЕТІҢІЗ! Коммерциялық емес ұйымның жобасын немесе əрекетіне Кім демеушілік ете алады: - Жеке бизнес - Халықаралық ҮЕҰ жəне қорлар - Мемлекет - Жеке адамдар АССОЦИАЦИЯНЫҢ МҮШЕЛІКТЕРІН КЕҢЕЙТУ қауіптері мен пайдалы мүмкіндіктері Пайда болуы мүмкін Қауіп болуы мүмкін • Аймақты қамту • Қызметті көрсетуге арналған меншікті потенциал • Қызығушылықтарды қорғау мүмкіндіктері • Халықаралық деңгейде өкілеттіліктердің мүмкіндіктерін көбейту • Тəуелсіз халықаралық сараптама (егер де мүшелер-сарапшылар осы бағытта болса) • Əлеуметтік бағдарламалар сапасын жақсарту • Серіктестікті жəне ресурстарды консолидациялау арқылы тұрақтылықты көтермелеу • Əсер ету жағын көтеру • Қоғамның өзгеруіне əсер ету мүмкіндіктерінің көтерілуі • Жаңа технологияларға қол жетімді болу • Атқарушы штатқа бақылау жасауды күшейту • Дəрежені көтеру • Саяси əсердің көптігі • Тəжірбие алмасу арқылы ұйымның мүшеліктерінің потенциалдарын көтермелеу • Жетістіктер • «Көпшілік синдромы» • Ассоциацияның тұрақтылығы - көп мүшеліктер болса, көп шығындар пайда болады. • Жаңа мүшеліктерге технологияны беру есебінде көп уақытты жоғалтуы • Жаңа мүшеліктердің кəсіби əрекетінің аздығынан ұйым атағына күшті ықпал • Демеушілерді қолдау өте қиын (Ассоциация арқылы ресурстарға қол жетімді шарттар) • Кездейсоқ адамдарды есепке алу • Институциялық дамуды төмендету • ҚАРЖЫЛЫҚ РЕСУРСТАРДЫ бекіту • Ассоциацияға жағымсыз əсер етуе жаңа мүшелердің жағымсыз атағы • Коммуникацияны жасау қиын • Жекелей бағыттың жоқтығы • Бюрократия • Жаңа мүшеліктердің сапалы қызметтері басқа мүшеліктерге қарағанда төмен болуы мүмкін • Ассоциацияның дамуына түрлі көзқарас • Жаңа жүйелер құрудың мағынасы жоқ • «Ескі» жəне «жаңа» мүшеліктер 53 • Жаңа қызмет түрлері • Тəжірбиені көбейту мүмкіндіктері • Ассоциация мүшелерінің арасындағы бəсекелестік ортаның көтерілуі-жұмыстың сапасына əсер етеді! • Қосымша салымдар есебінде табыс бөлігін көтермелеу арасындағы қақтығыстар • Ассоциация мүшелерінің арасындағы бəсекелестік ортадағы жұмыс компетентілігінің жеткіліктігі. РЕСУРСТАР ТҮРІ АҚША А) ІШКІ РЕСУРСТАР Үнемдеу Біріккен ресурстар (бір КЕҰ ішіндегі бағдарламалар, басқа ұйымдармен) Б) МҮШЕЛІК САЛЫМДАР В) ЕҢБЕКТЕНГЕН ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҚТАР КЕҰ қызметтерінің ақысы (жарғылық мақсаттармен байланысты іс- əрекеттер) Мемлекеттік əлеуметтік тапсырыстарды орындау Инвестициядан табыс жəне жүзеге асырылған табыстар Меншікті іс-əрекеттен табыс, жарғылық мақсаттармен байланысты емес Г) ЖЕКЕЛЕЙ ҚАЙЫРМАЛДЫҚ ЖИЫНТЫҚ Д) ГРАНТТАР Е) АРНАЙЫ ШАРАЛАР (МАРАФОНДАР, АУКЦИОНДАР...) Ж) ЖОСПАРЛАНМАҒАН ҚАЙЫРМАЛДЫҚ (МҰРАГЕРЛІК) З) ИНВЕСТИЦИЯ ЖƏНЕ НЕСИЕЛЕР И) ТАБЫС ƏКЕЛЕТІН ҚАЙЫРМАЛДЫҚ КАПИТАЛДАР ТАУАРЛАР А) ҰСТАЛҒАНДАР/ЛИКВИДТЕР/ҚАЛДЫҚТАР Б) ЖАҢА ТАУАРЛАР/ӨНІМДЕР: Жеңілдікпен Тегін Айырбас (жарнама үшін/сол қызметтерді, басқа тауарларды демонстрациялау) В) ЖАЛДАМАЛЫ Г) ИЕМДЕНГЕН БАСҚА КЕҰ-МЕН БІРГЕ АДАМДАР А) БАСҚАРУ, КЕҢЕС Б) ҰЙЫМ МҮШЕЛЕРІ В) ЕРІКТІЛЕР Г) ЖҰМЫСШЫЛАРДЫ ЕЛІКТІРУ Д) ШТАТТЫҚ ЖҰМЫСШЫЛАР Е) КƏСІПКЕРЛІК ҚҰРЫЛЫМДАР, БИЛІК ОРГАНДАРЫНА БАҒЫТТАЛҒАН КЕҢЕСШІЛЕР ҚЫЗМЕТТЕР А) ТЕГІН НЕМЕСЕ ЖЕҢІЛДІКТЕР Б) БІРІККЕН ҚЫЗМЕТ ТӨЛЕМАҚЫСЫ (БАСҚА ҰЙЫМДАРМЕН) В) АЙЫРТАСТАУ ҚЫЗМЕТТЕРІ АҚПАРАТТАР МЕКЕМЕ БАЙЛАНЫС, ƏСЕР ҚҰРАЛ- ЖАБДЫҚТАР 54 • Жаңа қызмет түрлері • Тəжірбиені көбейту мүмкіндіктері • Ассоциация мүшелерінің арасындағы бəсекелестік ортаның көтерілуі-жұмыстың сапасына əсер етеді! • Қосымша салымдар есебінде табыс бөлігін көтермелеу арасындағы қақтығыстар • Ассоциация мүшелерінің арасындағы бəсекелестік ортадағы жұмыс компетентілігінің жеткіліктігі. РЕСУРСТАР ТҮРІ АҚША А) ІШКІ РЕСУРСТАР Үнемдеу Біріккен ресурстар (бір КЕҰ ішіндегі бағдарламалар, басқа ұйымдармен) Б) МҮШЕЛІК САЛЫМДАР В) ЕҢБЕКТЕНГЕН ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҚТАР КЕҰ қызметтерінің ақысы (жарғылық мақсаттармен байланысты іс- əрекеттер) Мемлекеттік əлеуметтік тапсырыстарды орындау Инвестициядан табыс жəне жүзеге асырылған табыстар Меншікті іс-əрекеттен табыс, жарғылық мақсаттармен байланысты емес Г) ЖЕКЕЛЕЙ ҚАЙЫРМАЛДЫҚ ЖИЫНТЫҚ Д) ГРАНТТАР Е) АРНАЙЫ ШАРАЛАР (МАРАФОНДАР, АУКЦИОНДАР...) Ж) ЖОСПАРЛАНМАҒАН ҚАЙЫРМАЛДЫҚ (МҰРАГЕРЛІК) З) ИНВЕСТИЦИЯ ЖƏНЕ НЕСИЕЛЕР И) ТАБЫС ƏКЕЛЕТІН ҚАЙЫРМАЛДЫҚ КАПИТАЛДАР ТАУАРЛАР А) ҰСТАЛҒАНДАР/ЛИКВИДТЕР/ҚАЛДЫҚТАР Б) ЖАҢА ТАУАРЛАР/ӨНІМДЕР: Жеңілдікпен Тегін Айырбас (жарнама үшін/сол қызметтерді, басқа тауарларды демонстрациялау) В) ЖАЛДАМАЛЫ Г) ИЕМДЕНГЕН БАСҚА КЕҰ-МЕН БІРГЕ АДАМДАР А) БАСҚАРУ, КЕҢЕС Б) ҰЙЫМ МҮШЕЛЕРІ В) ЕРІКТІЛЕР Г) ЖҰМЫСШЫЛАРДЫ ЕЛІКТІРУ Д) ШТАТТЫҚ ЖҰМЫСШЫЛАР Е) КƏСІПКЕРЛІК ҚҰРЫЛЫМДАР, БИЛІК ОРГАНДАРЫНА БАҒЫТТАЛҒАН КЕҢЕСШІЛЕР ҚЫЗМЕТТЕР А) ТЕГІН НЕМЕСЕ ЖЕҢІЛДІКТЕР Б) БІРІККЕН ҚЫЗМЕТ ТӨЛЕМАҚЫСЫ (БАСҚА ҰЙЫМДАРМЕН) В) АЙЫРТАСТАУ ҚЫЗМЕТТЕРІ АҚПАРАТТАР МЕКЕМЕ БАЙЛАНЫС, ƏСЕР ҚҰРАЛ- ЖАБДЫҚТАР 54 КЕЛІП ТҮСЕТІН ЖЕРЛЕР КЕҰ-ның БЮДЖЕТІНДЕГІ МЫСАЛҒА АЛЫНҒАН ҮЛЕСТЕР Қаржылай түсілімдер жүктеу/скачать 2,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|