Алматы мектегь 1989



Pdf көрінісі
бет5/74
Дата08.09.2023
өлшемі4,18 Mb.
#106755
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   74
б ү л а н
с е з і н де п а й д а л а н а д ы .
Б ү л а н — о р ы с ш а «л о с ь » деп а т а л а т ы н б ү ғ ы т е к т е с ірі ж а н у а р -
д ы ң а т ау ы. Б ү л а н д а е р т е д е Қ а з а қ с т а н ж е р і н д е көп б о л ғ а н . Б ү л
а т а у д ы д а ілгергі ғ а с ы р л а р д а ғ ы қ а з а қ п о э з и я с ы б ел г і л і бір об- 
р а з д ы б ер е т і н п о э т п з м г е а й н а л д ы р ы п а л ғ а н ы н к ө р е м і з . X V — XVI 
ғ а с ы р л а р д а ж а с а п ө т к е н Ш а л к и і з ( І І І ә л г е з ) , Д о с п а м б е т ж ы р а у -
л а р д ы ң т е к с т е р і н е н: Е м е н ш а й н а і і , т а л қ а й з а р ,
Қ ү л а н , б ұ л а н
ба- 
ласы..., Б ү л д і р г е с і
б ү л а н
терісі... д е г е н ж о л д а р д ы к е з д е с т і р е м і з .
Б ұ л сөзді кейінгі а қ ы н д а р д а н д а т а б а м ы з . М ы с а л ы , X I X ғ а с ы р -
д ы ң о р т а с ы н д а ж ы р л а п ә т ке н Д у л а т Б а б а т а й ү л ы : Б о з д а ж ү р -
ген 
б ү л а н д а й ,
Үйде т ү р м а с
о й қ а с т а п
деп 
к е л т і р ед і .
Б ү л сөз 
« Б ү л а н ғ а е р г е н ш е ш е к к е а у н а р , д о ң ы з ғ а ерг ен б а л ш ы қ қ а а у н а р »
д ег ен көне м ә т е л д е д е қ о л д а н ы л ы п , е р к і н д і к т і ң , м ы қ т ы л ы қ т ы ң
с и м в о л ы б о л ы п көрі н еді . М а х а м б е т « М ұ н а р күн » а т т ы ө л е ң і н д е :
Ь ү л а н д а й
ерді к е ск е н күн, Б у у л ы т е цді ш е ш к е н күн деп, а з а т т ы к -
ты, е р к і н д і к т і сүйг еи х а л қ ы н ы ң а з а м а т т а р ы н ( е р л е р і н ) б ұ л а п ғ а
т еңейд і .
М а х а м б е т ө л е ц д е р і т е к с т е р і н д е к е з д е с е т і н
к е р і с к е н , тарлан,
ң а б ы л а н , қ ү м а й
а т а у л а р ы д а т ү с і н і к т і к е р е к етеді. Б ұ л а р д а аң- 
қ ұс а т а у л а р ы , б і р а қ
о л а р д ы ң б ү л к ү н д е
н а қ т ы қ а й а ң - қ ү с т ы
б і лд і р е т і н і н б і р д е н а йт ы п б ер е а л м а й м ы з , өйт ке н і не б ү л а р м е н
а т а л а т ы н а ң - қ ұ с т ы ц өзі ж о қ , не ме с е б үл с е з д е р д і ң б і р қ а т а р ы
б і р н е ш е м а ғ ы н а л ы о б р а з д ы э л е м е н т к е а й н а л ғ а н .
К е р і с к е н
сөзі 
к е р і с к е
т ұ л ғ а с ы н д а д а к е з д е с е д і ж ә н е к ө б і пе с е
к е р і с к е н д е й ( к е р і с к е д е й )
д еп т е ң е у сөз б о л ы п к е л е д і . М а х а м б е т
И с а т а й д ы ң п о р т р е т і н б ер е т і н « Т а р л а н ы м » а т т ы ө л е ң і н д е оны:
Қ е р м и ы ғ ы м , к е р б е з і м ,
К е р і с к е н д е й
ш а н д о з ы м
д е п с у р е тт е й д і .
« Қ о з ы К ө р п е ш — Б а я н с үл у » ж ы р ы п д а : Қ о з ы к е
к е р і с к е д е й
б о л ы п 
ж а т т ы д ег е н ж о л б а р . Б ү л с ө з д і ц не әзі, не т ү с і н д і р м е с і Қ а з а қ
т і лі пі ң т о л ы қ (он т о м д ы қ ) т ү с і н д і р м е с ө з д і г і н д е де, Қ а з а қ С о ­
вет Э н ц и к л о п е д и я с ы н д а д а б е р і л м е г е н . Б ұ л к ү н д е қ а з а қ о қ ы р -
м а н д а р ы н а д ә л м а ғ ы н а с ы б елг і сі з. Қ а з а қ п о э з и я с ы н д а ( ж а л п ы
қ а з а қ т і лі нд е ) б ұл — т ү бі р т ү л г а с ы н д а г ы м а г ы п а с ы к ү н г і р т т е н -
15


ген 
д а р д а й , а Л п а м с а да й , сощталдай
с н я қ т ы с ө з д е р д і ң к а т а р ы н -
д а ғ ы т ұ л ғ а . О л «әде мі , сұлу, ірі» д е г с н де й н д е я н ы б ереді . М а х а м ­
б е т қ о л д а н ы с ы н д а
ш а н д о з
с ө з і ме н қ а т а р келі п, к е л і с т і л і к т і ң , с ым-
б а т т ы л ы қ т ы ң о б р а з ы н а й қ ы н көрс е т і н тұр, өйт кс ні


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   74




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет