х а н д ы к . Б ұ л ж е р д е е л ш і б а т ы р ғ а : сен енді х а н ғ а к ы з м е т етпей-
а қ қой, өз і ң сол х а н с и я қ т ы ел б ил е п о т ы р а с ы ц дегі а л д а р қ а т ы п
тур. Д е м е к ,
байтақ
— э т и и к а л ы қ т ұ т а с т ы қ , х а н д ы қ , ел, ж ұ р т .
С о н д ы қ т а н д а б ұл сөз
байтақ г л , байтақ жүрт
д ег ен т і р к е с т е р д е
жи і келіп, қ а л ы п т а с қ а н . М а х а м б е т б ұл с ө з д і
қ о л д а н у Д а Да
өзі не
депінгі ә де б п ті л д ә с т ү р і н
с а қ т а ғ а н . Ө т к е н д е г і қ а з а қ
т і лі п д е
байтақ
сөзі ә л д е қ а й д а а к т и в қ о л д а н ы л ғ а н . М ы с а л ы , XV ғ а с ы р
ж ы р а у ы Ш а л к и і з бір т о л ғ а у ы н д а : А л а ш т а н
байтақ
о з б а с а , Сы-
п а п ы ш ы л ы қ с ү рм е н - д і — Дейді. Б ұ л
с ә з қ а з а қ т ы ц б а т ы р л а р
ж ы р л а р ы н д а д а ж и і қ о л д а н ы л г а н :
Б а й т а ғ ы м н ы ң
і ші нде. Он с а н
е л і м н оғ а йл ы. .. Ме не н қ а л ғ а н
байтақ е^..
Ал « б а й т а қ » с е з і н і ц т ү п- т ө рк і н і ( э т и м о л о г и я с ы ) қ а н д а й ? БүЛ
қ а з а к , қ ы р ғ ы з , ө з б е к , ү й ғ ы р с н я қ т ы т ү р к і т і л д е р і н е өте е р т е д е
п а рс ы т і лі не н енген сөз б о л у ы к ерек . П а р с ы ш а
пайтахт
сәзі «ас-
т а н а ( д ә л м е - д ә л а у д а р м а с ы : т а к т ы ц т өм е н г і ж а ғ ы ) » д ег е н д і біл-
діреді. Т ү р к і т і л д е р і н д е « т а қ т ы ц т өм е н г і ж а ғ ы » д ег е н м а ғ ы н а -
с ын а н « т а қ т а о т ы р ғ а н
б и л е у ш і н і ң ( х а н н ы ң ) а я ғ ы
а с т ы н д а ғ ы
( я ғнн қ о л а с т ы н д а ғ ы ) б а ғ ы н ы ш т ы е л » д ег е н а у ы с п а л ы мәні п а н
д а б о л ғ а н ғ а ү қ с а й д ы . « Б а й т а қ » с ө з і ні ц « ж ү р т » д е г е п м а ғ ы н а н ы
б і лд і р е т і н д і г і н қ а з а қ т і л і нд е г і көне м ұ р а л а р д а ж ә н е ж ы р л а р д а
к е зд е с ет і н
Достарыңызбен бөлісу: