Алматы мектегь 1989
жүктеу/скачать 4,18 Mb. Pdf көрінісі
|
| қ а л ы қ т а у
ет і ст і г і нд е с а қ т а л ғ а н : ол « қ ұ с т ы ң қ а н а т ы н қ а қ п а й бір қ а л ы п т ы ұ ш у ы » д ег с н м а г ы н а н ы б і лд і р е д і . Б ұ л — осы с ө з д і ң қ а з і р г і м а ғ ы н а с ы , ал о б а с т а қ а л ы қ т а у « ә уе ле у, ас- п а н д а у » д е г е н монді б ерг ен б о л у керек, -пан — сөз т у д ы р а т ы н қ о с ы м ш а . М а х а м б е т т е к с і н д е ә ңг і м е бұл с ө з д і ң д ә л м а ғ ы н а с ы н б і л у д е д е емес, ә ң г і м е « қ а л ы қ п а н » с ө з і н і ң м ү н д а б иі к к е с а м ғ а й т ы н , е р к і н ді к т і , к е ң д ү н и е ні көк с е йт і н о б р а з ү ш і н қ о л д а н ы л ғ а н д ы - г ы н д а . Д е м е к , а қ ы н к е к к е с а м ғ а у д ы еркіндііктің с и м в о л ы деп т а н и д ы д а , сол е р к і н д і к пен биһ< м у р а т песіп қ а л ы қ п а н қ ү с т ы ң о б р а з ы м е н береді . Қ а з а қ тілі ү ш і н м а ғ ы н а с ы к ү ц г і р тт е н г е н ке н е сөзді қ о л д а н ы п , а қ ы н екі т ү р лі м а қ с а т қ а ж е т к е н : б і р і н ш і д е н, ұ с ы н б а қ о б р а з ы н ө зг е л е р көп қ о л д а ні б а ға н т ың м е т а ф о р а м е н берг ен, ек і ыші д е н — б е й т а н ы с т а у , көне с ө з д і ң т ы ң д а у ш ы ғ а э се р ететін э к с п р ес с и в т і к . қ а і с и е ті н ж а қ с ы с езі нг ен. М а х а м б е т т е эр а л у а н о б р а з үіпін б үл к ү н де п о э т и з м г е ай- н а л ғ а н а ң - қ ұ с а т а у л а р ы н ж ү м с а у — ж н і қ о л д а н ы л ғ а н әді ст і ң бірі. П о э т и з м д е г е н і м і з к ө р к е м д е у үші н, о б р а з ж а с а у үші н қ ол - д а н ы л а т ы н с ө з д е р 'мен т ұ р а қ т ы т і р к е с т е р (^,зраЗ' еолопизім д е р ) , о л а р ө з д е р і н і ң т у р а л е кс и к а л ыі қ м а ғ ы н а с ы н ц а к е лм е йд і , көбі несе к ө р к е м ш ы ғ а р м а д а , п о э з и я д а қ о л д а н ы л а д ы . О с ы н д а й қ ы з м е т т е а қ ы н тарлан, тарпаң, қ ұ л а н , б ү л а н , к е р іс ке н, қазанат, қсі былан, қу, а қ киі к, қарт м а р а л , а қ с ү ң қ а р , қ ұ м а й д ег е н с ө з д ер д і п а й д а - л а н а д ы . С о л а р д ь п і о і р қ а т а р ы н т а л д а п , т үс і н д і р і п көр е л і к . Қ ұ л а н мен тарпаң с ө з д ер і — т а ғ ы ж ы л қ ы т ү р л е р і н і ң а т а у - л а р ы . Б ү л о л а р д ы ц т у р а л е к с и к а л ы қ м а ғ ы н а с ы н бі лд і руі . К у л а н — Қ а з а қ с т а н ж е р і н д е б і зд і ң к е зі мі з г е д ейі н с а қ т а л ы п , осы к ү н н і ц өз і нд е қ о р ы қ т а р д а өсіп-өніп ж а т қ а н ж а н у а р . Ал тарпаң сөзі н « Қ а з а қ С о в е т Э н ц и к л о п е д и я с ы » е в р о п а ж а о а п ы ж ы л қ ы с ы , к әд і мг і ж ы л қ ы п ы ң т ү р - т а р м а ғ ы н б і лд і рс т і н а т а у деп т ү с і н д і р е д і ’ Б ұ л екі а т а у д ы ц екеуі де қ а з а қ п о э з п я с ы н д а б а с нмейт і п ө р л і к - 14 тің, қ а й с а р л ы к т ы ң , м ы қ т ы л ы қ т ы ц с и м в о л д а р ы р е т і н д е е ж е л д е н қ о л д а н ы л ы п к е л е ж а т қ а н п о э т и з м д е р . С о н д ы қ т а ң М а х а м б е т те өзіне дейінгі п о э т и к а д э с т ү р і н с а қ т а п , « Т а р қ а м а у » а т т ы ө л с ці н- де: Т а ғ ы д а й т а ң д а п су і шке н, Т а р п а ң д а й т і зе с і н бүгі п от ж с г е н Т а ғ ы с ып д ы ж а п е ді к — дейді . М ү н д а г ы тагыдай, тагы с ы н д ы с ә з д е рі а р қ ы л ы б і л д і р і л г е н « т а г ы л ы қ » п д е я с ы — е р к і п д і к ндея- сы. Ал е р к і н д і к , б о с т а п д ы қ — М с а т а й — М а х а м б е т б а с т а г а п ха- л ы қ к ө т е р і л і с і н і ң м а қ с а т ы . Д ә л ос ы м а қ с а т т ы б і л д і р у ү ші н а қ ы н тарпаң сөзін ә з і н і ц т у р а м а ғ ы н а с ы н д а емес, а у ы с п а л ы мәнд е, м е т а ф о р а р е т і н д е ( «бі з т а р г і а ң д а й е р к і н ж а н д а р еді к, с о л а й бо- л у ғ а т иі с т і мі з, сол ү ші н к ү р е с е м і з » ) ж ү м с а п түр. О с ы н д а й қ ы з м е т т е М а х а м б е т жүктеу/скачать 4,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|