Алматы мектегь 1989
жүктеу/скачать 4,18 Mb. Pdf көрінісі
|
| қ ү с а м ы п , Т е м і р к ө з д і
с а р а й д ы деп ж а з ы л г а н ж о л д а р д а г ы қ у с а м ы н сөзі А б а й д ы ц ж п п а қ т а р ы и д а « қ а п а м ы н , қ а й ғ ы л ы м ы н » д сг ен м а ғ ы н а д а ғ ы сөз деп т ү с і н д і р і л і п ж ү р . Ал А б а й т е к с т о л о г и я с ы н б а й с а л д ы т ү р д е з е р т т е п к е л е ж а т - қ а н ғ а л ы м Қ. М ү х а м е т х а н о в 5 ұ л с ө з д і ң д ү р ы с т ұ л ғ а л а н у ы ( ж а - з ы л у ы ) к ү с е м і н б о л у ы к е ре к, ол « б с з е мі н » д ег е н ү ғ ы м д ы б ер е т і н сөз дсп д ә л е л д е й д і . Б і з де о с ы л а й ш а о қ у д ы д ұ р ы с деп с а н а й м ы з , өй т к с н і қ а з а қ т і лі н д е с ир е к қ о л д а н ы л а т ы н к ү с у етістігі б а р , ол, Қ. М ү х а м е т х а н о в д ү р ы с к ө р с е т ке н д с й, «бір нә рс е д е н б ез у» дсген м а ғ ы н а н ы б і л д і ре ді . Б ү л еті ст і кті а қ ы и ә зг е ө л с ң д е р і п д е де бір- нсше рет қ о л д а н ғ а н : Ж а л м а у ы з д а й ж а л а ц д а п , А р - ұ я т т а н к үс і п- п і н ( « О й ғ а т ү с т і м, т о л ғ а н д ы м » деп б а с т а л і . гын ө л е ң і н д е ) , Ме н- д а ғ ы ж ү р г е н і м ж с қ м а л д а н к ү с і п ( «Әзі м ә цг і м е с і » п о э м а с ы н д а ) . Б ү л с е й л е м д е р д е к ү с у сөзі « б е з у» д ег е н ұ ғ ы м д а к о л д а н ы л ы п т үр. Мі не, б үл а й т ы л г а н д а р д ы ң б а р ш а с ы ү л ы а қ ы п н ы ң « Б о л ы с б о л д ы м , мі н е к н » д е г е н ш ы ғ а р м а с ы н ы ң т е кс і н д е к е з д е с е т і и к е й бі р ж е к е с ө з д е р д і д ұ р ы с т үсі нуг е , о л а р д ы ц сол к езд ег і д ә л м а г ы н а - с ын б і л у г е к ө м е к т е с е т і н т а л д а у л а р . Е ііді ш ы ғ а р м а н ы ң и д е я л ы қ - м а з м у н д ы қ с п п а т ы н а қ а т ы с т ы қ о л д а н ы л ғ а и т і л д і к т ү л г а - т ә с і л д е р д і т а л д а й ы қ . О л ү ші н, а л д ы - мен, ос ы ө л е ң н і ң м а з м ү и ы меп а қ ы і ш ы ц а йт г і а қ и д с я с ы и ж а қ с ы бі лі п а л у к е ре к . М ү н д а А б а й өз т ү с ы н д а ғ ы п а т ш а ө кі ме т і окі м- д е р і н і ц ел б а с қ а р у с а я с а т ы н , о н ы ц т ә р т і п - ж ү й е с і н а щ ы т і л м е н , с а т и р а ж а н р ы н д а қ а т т ы с ы н а й д ы әрі ә ш к е р с л с й д і . Б о л ы с т а р п а т ш а ө к і м е т і н і ң ә к і м д с р і меп ж е р г і л і к т і ф е о д а л т о п т а р ы н ы ц қо- л ы н д а ғ ы о й ы н ш ы қ скенін, о л а р д ы ң с а й л а н у ы сл б и л е у қ а б і л е т - т е р і не не ме с е е лг е а д а л қ ы з м е т ету н и е тт е р і п е б а й л а н ы с т ы бол- май, « б а р м а л ы н ш ы г ы н д а п » б о л ы с т ы қ т ы с а т ы п а л а б і л у л е р і н е қ а р а й ж ү з е г е а с а т ы н ы п а й т а д ы ж ә н е о с ы н д а й ж о л м е н б о л ғ а н б о л ы с т ы ң п о р т р е т і н д ә л б ереді . С о л по рт р е т т і б е р у д е а қ ы н б е л г і л і бір с ө з д с р д і , ол сөздердін, б е л г і л і бір т ү л ғ а л а р ы н әдей і т а ң д а й д ы . Б ұ л ө л е ң д е с ы р т к а р а - г а н д а п о э з и я т і лі не н гөрі қ а р а п а й ы м а у ы з е к і с ә й л е у т і л і не тән л е п і л д е п , д і к і л д е п , д у п і л д е п , ө к і м д е п , к ү п і л д е п ; д а л п ы л д а п , жал - п ы л д а п , б а р қ ы л д а п , б ар тыл д а п , ш а ң қ ы л д а п , тарқь і л дап, а ң қ ы л - дап, іиартылдап, т ар п ы лд а п д е г е н с ө зд ер қ о л д а н ы л ғ а н . Б ү л а р , сөз ж о қ , әдейі қ о л д а н ы л ғ а н . С е м а н т и к а л ы қ б о я у ы ж а ғ ы н а н д а , т ү л ғ а с ы ж а г ы н а н д а ө л е ң н і ң с а т и р а л ы қ ж а н р ы н а с а й ке л е т і н с өз д ер. Л е п і л д е п , д ү п і л д е п , к ү п і л д е п д е г е н д е р д е д и н а м и к а к ү шт і сезі л се, с о ң ғ ы т а р қ ы л д а п, шартылдап. . . д е г е н д е р д е ж а г ы м с ы з қ ы л ы қ т ы б і л д і р е т і н э к с и р е с с и в т і к б о я у м ы қ т ы с ез і л еді . Б ұ л шы- ғ а р м а т і л і н і ң у л ы. ы з а л ы екеиі с о н ш а л ы қ , о с ы н ы б і л д і р у д е а қ ы н 32 |