АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
78
IV ТОҚСАН
ТАҒАМ МЕН СУСЫН.
ДЕНІ САУДЫҢ –
ЖАНЫ САУ
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
79
Бұл бөлімде:
• 11ден 20ға дейінгі сандарды білетін боласың;
• қандай монеталар болатынын білесің;
• қосу мен азайтуға есептер шығарасың;
• кестелер, пиктограммалар, диаграммалар құруды
үйренесің;
• логикалық есептер шығаратын боласың;
• әртүрлі белгілері (түсі, пішіні, өлшемі, неден
жасалғаны, нысандар әрекеті) бойынша жиындарды
ажыратуды және құруды үйренесің;
• кесінді сызу, нүктелі қағазға үшбұрыш, төртбұрыш
бейнелеуді үйренесің;
• фигуралар мен оның бөліктерінен композиция
құрастырасың.
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
80
-ға дейін санау
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
81
11 – одиннадцать
12 – двенадцать
13 – тринадцать
14 – четырнадцать
15 – пятнадцать
16 – шестнадцать
17 – семнадцать
18 – восемнадцать
19 – девятнадцать
20 – двадцать
11 – он бiр
12 – он екi
13 – он үш
14 – он төрт
15 – он бес
16 – он алты
17 – он жетi
18 – он сегiз
19 – он тоғыз
20 – жиырма
11 – eleven
12 – twelve
13 – thirteen
14 – fourteen
15 – fifteen
16 – sixteen
17 – seventeen
18 – eighteen
19 – nineteen
20 – twenty
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
82
САБАҚ
101
11ден 20ға дейінгі сандарды білетін боласың.
ЖАҢАНЫ ОҚЫП-ҮЙРЕНУ
11-ден 20-ға дейінгі сандар
Көгөніс пен жеміс адамның денсаулығы үшін
пайда лы. Көгөністерді өсу ретімен айт. Жемістер-
ді кему ретімен айт.
1
МАТЕМАТИКА КҮНДЕЛІКТІ ӨМІРДЕ
Бұл сандардың ұқсастығы мен айырмашылығы
неде?
2
2
1, 7, 2
11, 17, 20
ЕСІҢДЕ САҚТА!
Біртаңбалы сандар
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9
Екітаңбалы сандар
ондықтар бірліктер
1
0
1
6
12
11
17
18
15
20
14
16
19
13
9
5
3
8
2
6
7
1
4
10
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
83
Пайдалы тағамдар
он
бір
11
10 және 1
он
екі
12
10 және 2
он
үш
13
10 және 3
он
төрт
14
10 және 4
он
бес
15
10 және 5
он
алты
16
10 және 6
он
жеті
17
10 және 7
он
сегіз
18
10 және 8
он
тоғыз
19
10 және 9
жиырма
20
10 және 10
11-ден 20-ға дейінгі сандардың атауын оқы.
Олар қалай құрылған?
3
Жемістер мен көгөністердегі сандардың
орналасу заңдылығын анықта.
Сандық қатар ойластыр.
5
ЖҰПТЫҚ ЖҰМЫС
Теңдеулерді шеш.
х
+ 20 = 90 80 –
y
=
30
х
– 70 = 1 0
4
14
13
11
16
15
18
17
20
19
12
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
84
САБАҚ
102
20ға дейінгі cанауды, сандарды
салыстыруды білетін боласың.
ЖАҢАНЫ ОҚЫП-ҮЙРЕНУ
11-ден 20-ға дейінгі сандар
Біртаңбалы сандарды ата.
Екітаңбалы сандарды ата.
11
Әлия қандай саңырауқұлақтарды терді,
ал Сырым ше? Жаз және оқы.
2
МАТЕМАТИКА КҮНДЕЛІКТІ ӨМІРДЕ
Сен тағы қандай біртаңбалы сандарды атай аласың?
Оларды жаз. 10-нан 20-ға дейінгі қандай екітаңбалы
сандарды атай аласың? Оларды жаз.
6
7
2
5
9
15
11
17
10
20
Біртаңбалы сан әрқашан екітаңбалы
саннан кем болады.
Екітаңбалы сандарды салыстырғанда
алдымен ондықтарды салыстырады.
Ондықтар тең болса, бірліктерін салыс-
тырады.
ЕСІҢДЕ САҚТА!
4 < 11
1
2
<
2
0
1
<
2
1
2
<
1
4
2
<
4
20-ҒА ДЕЙІНГІ
САНДАРДЫ
САЛЫСТЫРУ
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
85
Пайдалы және зиянды тағамдар
Салыстыр және жаз.
3
ӨЗІНДІК ЖҰМЫС
7 – 5 * 18
12 * 2 + 2
9 – 6 * 13
9 + 1 * 10 – 1
14 * 6 + 4
20 * 8 + 2
Есепті шығар. Кері есеп құрастыр.
Сырым 6 йогурт, ал Әлия 4 йогурт сатып алды.
Олар барлығы неше йогурт сатып алды?
4
Бірінші, екінші, соңғы болып жүгіріп келе жатқан
жарысқа қатысушылардың нөмірін ата. Сурет
бойынша сұрақтар құрастыр.
5
ЖҰПТЫҚ ЖҰМЫС
Сен спортпен шұғылданар алдында тойып
тамақтануға болмайтынын білесің бе?
Жүгіруден кейін тәтті сусындар ішпе. Су іш.
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
86
САБАҚ
103
20 көлеміндегі сандарды
разрядтық қосылғыштардың
қосындысына жіктеуді үйренесің.
ЖАҢАНЫ ОҚЫП-ҮЙРЕНУ
11-ден 20-ға дейінгі сандардың құрамы
Текшелерді санауға көмектес. Есептеуді түсіндір.
1
10 + 4 =
4 + 10 =
– 4 =
–
=
10 + 5 =
+
=
– 5 =
–
=
10 + =
+ 10 =
– =
–
=
10 + =
+
=
– =
–
=
ЕСІҢДЕ САҚТА!
Дәптеріңе жазып, есепте.
2
ӨЗІНДІК ЖҰМЫС
1 8 – 8
1 0 + 7
1 0 + 9
1 3 – 3
1 9 – 9
1 0 + 2
ондықтар бірліктер
Бұл – разрядтық қосылғыштардың
қосындысы:
1 0 + 6 = 1 6
6 + 1 0 = 1 6
Амалдардың өзара байланысын
біле отырып, азайтуға берілген
мысалдарды есептеуге болады:
16 – 10 = 6
16 – 6 = 10
1
6
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
87
15
18
–
–
–
–
–
–
=
=
+
+
5
10
8
3
10
5
2
6
?
?
«Жеуге жарамды – жеуге жарамсыз» ойыны
Есепті шығар. Кері есептер құрастыр.
Сырым 16 алма, ал Әлия 10 алма жинады.
Сырым қанша алма артық жинады?
4
Қайсысы ауыр? Алма ма, алмұрт па?
Алма ма, апельсин бе?
а) ә)
5
СЕН ЗЕРТТЕУШІСІҢ
Балалар «Жеуге жарамды – жеуге жарамсыз»
ойынын ойнады. Тізбектерді есептеп, Әлияның
нені жасыр ғанын анықтайсың.
3
ЖҰПТЫҚ ЖҰМЫС
а) ә)
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
88
САБАҚ
104
20 көлеміндегі сандарды
ауызша қосу және азайтуды
орындауды үйренесің.
ЖАҢАНЫ ОҚЫП-ҮЙРЕНУ
Қосу және азайту
13-ке 5-ті қалай қосуға, 19-дан 5-ті қалай азайтуға
болатынына қара.
1
Бірліктерді бірліктерге қосады.
Бірліктерден бірліктерді азайтады.
ЕСІҢДЕ САҚТА!
Дәптеріңе жазып, оны есепте.
2
ӨЗІНДІК ЖҰМЫС
14 + 2 = 10 + + 2
14 + 2 = 10 +
14 + 2 =
12 + 6 = 10 + 2 + 6
12 + 6 = 10 +
12 + 6 =
18 – 4 = 10 + – 4
18 – 4 = 10 +
18 – 4 =
16 – 2 = 10 + 6 – 2
16 – 2 = 10 +
16 – 2 =
13 + 5 = 10 + 3 + 5
13 + 5 = 10 +
13 + 5 =
19 – 5 = 10 + 9 – 5
19 – 5 = 10 + 4
19 – 5 =
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
89
Қысқа азық дайындаймыз
Есептеуді түсіндір. Теңдіктер құр.
3
ЖҰПТЫҚ ЖҰМЫС
Есепті шығар. Дәптеріңе сұлбасын сал.
Оны толтыр.
Бөшкеден 3 литр су құйып
алынғанда, оның ішінде тағы
15 литр су қалды. Бөшкеде
қанша литр су болған?
Азайту амалымен шығатын кері есеп құрастыр.
4
Сырым мен Әлияның текшелерге қарап тұрған
орынның нөмірін ата.
5
СЕН ЗЕРТТЕУШІСІҢ
+
=
1
0
1
6
–
=
1
6
1
3
+
=
1
0
1
6
6
9
6
3
6
5
8
+
=
1
1
1
9
–
=
1
0
1
6
+
=
–
=
–
=
1
4
1
9
+
=
1
0
1
9
–
=
1
0
1
0
0
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
90
САБАҚ
105
20ға дейін қосуды және 20дан азайтуды үйренесің.
ЖАҢАНЫ ОҚЫП-ҮЙРЕНУ
20-ға дейінгі қосу
және азайту
+ = 20
20 - =
Сырым йогурттарды санады. Мысал дар ға қара.
Оған есептеуге көмектес.
11
7 + 3
1 7 + 3
–
=
6
1 4
2 0
–
=
6
4
1 0
+
=
6
2 0
1 4
+
=
6
1 0
4
–
=
8
1 2
2 0
–
=
8
2
1 0
+
=
8
2 0
1 2
+
=
8
1 0
2
1 0 – 9
20 – 9
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
91
Сүт өнімдері
Үш түрлі сүт тағамының қосындысынан
10 саны шығатындай жинақ құр.
5
СЕН ЗЕРТТЕУШІСІҢ
Есепте.
2
ӨЗІНДІК ЖҰМЫС
Есепте. Балалар не сатып алды?
3
ТОПТЫҚ ЖҰМЫС
Есепті шығар. Кері есеп құрастыр.
Дүкенге 20 литр сүт, одан 3 литрі кем қаймақ әкелінді.
Дүкенге неше литр қаймақ әкелінді?
4
ЖҰПТЫҚ ЖҰМЫС
10 – 3
20 – 3
10 – 4
20 – 4
10 – 5
20 – 5
10 – 7
20 – 7
50
– 30
– 5
– 5
3
15
+ 5
– 7
– 10
10
5
3
6
9
4
2
1
8
3
5
4
2
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
92
САБАҚ
106
Ауызша қосуды және азайтуды
орындайтын боласың.
ПЫСЫҚТАУ
20 көлеміндегі сандар
Бос орындардағы тиісті сандарды ата.
Сандарды тура және кері ретпен айт.
1
Есептеуді қалай орындау керектігін түсіндір.
2
ЖҰПТЫҚ ЖҰМЫС
+
=
9
–
=
3
1
+
=
8
–
=
5
1 9
1 8
1 1
1 1
1
20-ҒА ДЕЙІН
САНАУ
Есепте.
3
ӨЗІНДІК ЖҰМЫС
6 + 4
16 + 4
2 + 5
12 + 5
3 + 7
13 + 7
10 – 9
20 – 9
АЛ
М
АТ
Ы
КІ
ТА
П
БА
СП
АС
Ы
93
5 кг
? кг
3 кг артық
Көгөністер
Есепті шығар. Екі кері есеп құрастырып, оны шығар.
Бірінші себетте 5 кг, ал екіншісінде одан 3 кг артық
қызанақ бар. Екінші себетте неше килограмм
қызанақ бар?
4
5-ке (15-ке, 20-ға) тең сандардың қосындысы-
ның біреуін таңда. Олармен байланысты айырма
құрастыр.
5
ТОПТЫҚ ЖҰМЫС
5 =
0 + 5
15 =
10 + 5
20 =
17 + 3
1 + 4
11 + 4
12 + 8
2 + 3
12 + 3
16 + 4
3 + 2
13 + 2
18 + 2
4 + 1
14 + 1
10 + 10
5 + 0
15 + 0
0 + 20
Мысалдарды қатар мен баған бойынша есепте.
Бос торкөздерді толтыр.
6
СЕН ЗЕРТТЕУШІСІҢ
40
30
90
10
+
Достарыңызбен бөлісу: |