Алтын Бак,раденова KiTan 6LiiM булагы
жүктеу/скачать 3,97 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Kepimc
- 1.Мэнерлеп оку жэне эцпмелеу
| Естиярлар тебында керкем
шыгармалармен таныстыру жумыстары 2-4 жас аралыгслидагы балалар керкем шыгармаларды тыц- дауга уйретшу 1мен катар, оларды талдау устщце сурак коюга, жауап беруге кеш пкерлещ йрш ген Kepimc кез!нде 6ip-6ipiMen сейлесуге жаттыгады, ят и олардьщ еркш турде ауызею сейле- су давдылары калыптасып, дами туседь Ал 5 ж аска караган бала анатом иялы к, ф изиологиялы к жетшуше орай шыгарма мазмунын еске сактап, кайталап ай тып беруге теселе бастайды. Сэбшик кезецге Караганда олар бул кезецде шыгарманыц прозалык жэне поэзиялык TiniH ажы- рататын болады. Кандай жанрлы туында болмасын, ондагы ба- сты кешпкерлердщ ic-эрекетш тусшш, ол жайында езшше тал дау ж асап, ойын корытындылай бш уге, ертегш ердщ елецд1 мэт1ндерш жатка кайталап айтуга уйретшедь Естияр балага мазмунды шыгарма жуйесш кабылдату, эдеби тшге тэн эпитет, тецеу сездерд1, образдарды мецгерту - бул топ ка катысты непзп м1ндеттер болып есептелед!. Осындай накты талаптар мен мшдеттер керкем шыгармалармен таныстыру жумы- старында тэрбиешшщ каж етп эдк-тэсшдерд1 дурыс пайдалану- ына байланысты жузеге асырылады. 1.Мэнерлеп оку жэне эцпмелеу Естияр топ балаларына багдарлама бойынша окып беруге усынылатын шыгармалар эр турл1 жанрда (мазмунды елец, ертеп, эцпме т.б.), келемд1рек етш бершед1. Мысалы: Б.Ыскаковтыц “М еш ц Отаным”, М.Эл1мбаевтыц “Б1здщ балабакшада”, “Он саусак” , “М еш ц ойынш ыктарым” , Э.Дуйсенбиевтщ “Не деу к е р е к ? ” , О .Т урм анж ановты ц “ К ай д ан к е л д щ , б ау ы рсак ?” елецдерш мэнерлеп окыганнан кешн, сол такырыптар тешрегшде шыгарма мазмунын, идеясын талдау жумыстары уйымдастыры- лады. Балаларга алгаш рет таныстырылатын шыгармаларды окуда не эцпмелеуде тэрбиеий алдымен басты максатын ай- кындап алуы керек. Эцпме мен елецш ц идеялык багытьш, мацызды бел1мш, автордыц не жайында айткысы келш отыр- гандыгын назарга устап, 9p6ip шыгарманы калай берущ алдып- ала ойластырган жен. Бул тоггга балалар жанрды ажыратуга 23 уйретшетш болгандыктан, ею турл1 жанрда бершетш туынды- ларды 6 i p iK x ip i r i оку, эцпмелеу. (Мысалы, “К,айдан келдщ, Б а уырсак;?” елещ мен ‘Ъ ау ы р сак” e p T e r i c i H ) , идеялык мазмуны уксас шьнармаларды катар оку (“М енщ Отаным” , “Блздщ бала- бакдпада”) эдютерш колдануга болады. Балалардьщ окыганды терец T y c i H y i ушш багдарламалык эцпмелер, ертегшер, жалпы керкем соз мэтшг бойынша эцпме етю зудщ p e T i берипп, балаларга койылатын сурактар алдын- ала ойластырылады. Эцпмелесуд1 сэгп е ти зу максатында к,о- йылатын сурактар темендепдей болганы жен: 1.Эцпме (елец, ертеп) калай аталады? 2.Нелжтен олай аталган? Шыгарманыц басты кешпкер! шм? 3.У акш ага катысатын тагы юмдер бар? Олардыц кайсысы саган унады, кайсысы унамады? 4.Ш ыгармадан кандай тецеу сездер, эдем1 суреттер байка- дыцдар? 5.Уакига капай аякталды? 6.Б1з осындай орекеттерд 1 басымыздан еткерш кердж пе? Эцпмелесу урд1сшде сурактардыц сипаты шыгарманыц жан- рына, оныц мазмунына, кейб1р балалардыц дара ерекшелжтерше карай езгерш отырады. Ш ыгармадагы уакига жел1сш байкату ушш сурактарды тым карапайым етш те курута болады. К,.Иба- товтыц “Сапталган шот” деген эьщ м еа бойынша: 1.Дэурен сабы тускен шотты кайдан тауыи алды? 2.Шотты саптау ушш Дэурен не 1стед1? 3.Дэуренге к!м комекке келд!? 4.Дэурен Яшкага не дeдi? Сол сиякты, Э.Дуйсенбиевтщ “Не деу керек?” елещ бойынша: 1.Апасы базардан не сатып экелд!? 2.Ец улкешн, жаксысын юмге сыйлады? 3.Не деп жеу керек? Ол неш айтуды умытты? - деген сиякты шыгарма мазмуныныц жуйесше сай сурактар койылады. Деген- меи, бул сурактарга Караганда, баланыц шыгармадан алган эсертн байкау ушш, оныц ойын турткшеп, тындаганы жайлы ойлануга итермелеп: Дэурен кандай бала деп ойлайсыцдар? -Эцпме иелжтен “Сыпган шот” деп аталган? -Бала иелжтен ракмет айтуды умытып кетп? 24 -“Ракмет, кеипрщ13, руксат па, мархабат” деген сездерд1 Кандай сездер дейм1з?-делшш келетш, ойландыратын сурактар аркыпы ой корытуга шакыру керек. Мундай тэрбиелж сурактар балалардыц к -эр ек етш ц б1ртшдеп курделене беруше, тэж1рибеа молая тусу1не, зешндер1 туракта- лып, есте сактау кабш еттерш щ есуш е жагдай жасайды. Бул сурактарды жауапсыз калдырып: “Уйде эке-шешелерщнен сурап кел1цдерш1, бул сездер кан дай жавдайларда айтылуы керек?” - деуге де болады. Багдарламада бершген Г.Мусгреповтыц “Канат пен куыршак”, М .Тережановты ц “Алгыс” эц п м елерш щ идеялык мазмунына жакын Т.Жанузаковтыц “Кдлканат”, Н.Сералиевтщ жүктеу/скачать 3,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|