Айнымалының аты операция= өрнек; Мұндағы операция – (+ , -, *, /, %) арифметикалық операцияларының бірі;
Мысалы: x*=5; /* x=x*5; */
s+=7; /* s=s+7; */
y/=x+3; /* y=y/(x+3); */
Қысқартылған форма айнымалы оператордың екі жағында бірдей кездесетін жағдайда қолданылады
Си тілінде айнымалының мәнін бірге азайту (--) және арттыру (++) операциялары бар. Операциялар префикстік (++i және --i) және постфикстік (i++ және i--) болуы мүмкін могут быть (++i және --i) и постфиксные (i++ және i--). Өрнекте префикстік операция кездескен жағдайда алдымен осы операция орындалады (i- дің мәні өзгереді) да одан кейін өрнектің мәні есептеледі. Ал, постфикстік операция кездессе, алдымен өрнек есептеліп, операция соңынан орындалады.
Арттыру немесе кеміту операциялары ++ және – – түрінде жазылады. Бұлар кез келген операндтың мәндерін бірге арттыруға немесе кемітуге мүмкіндік береді. Арттыру/кеміту операцияларының префикстік және постфикстік екі түрі бар:
Постфикстік арттыру былай жазылады: х++ , ал префикстік арттыру былай жазылады: ++х . Постфикстік формада Х айнымалысының мәні оны қолданғаннан кейін өзгереді, ал префикстік формада – айнымалы мәні оны қолданғанға дейін өзгереді, яғни бір деген санға артады. Мысалы:
b=7;
n=1;
c=b*++n; /* n=n+1; c=b*n; т.е. c=14 */
c=b*n++; /* c=b*n; n=n+1; т.е. c=7 */
k=10;
x=k++; /* x=10 k=11 */
x=++k; /* x=12 k=12 */
Арттыру/кеміту операцияларын өрнек ішінде де орындау мүмкіндігі бар. Мысалы:
sum=a+b++;/*алдымен a,b қосылады, сонан соң b мәні 1-ге артады */
sum=a+ ++b; /*алдымен b 1-ге артады, сосын барып a,b қосылады */
Арттыру/кеміту операцияларының приоритеттері өте жоғары, тек жақша ішіндегі операциялардың приоритеті олардан жоғарылау болады.