Сұрақтар
1. Кестені толтырыныз.
2.Артериялық қан қысымы дегеніміз?
Артериялық қан қысымның систолалық және диастолалық көрсеткіштері, пайда болу механизмдері.
Жауабы: Артериялық қан қысымы дегеніміз- барлық тін мен мүшелерді тұрақты қанмен қамтамасыз етуде маңызды орын алатын гемодинамикалық көрсеткіш. Қалыпты жағдайда систолалық қан қысымы 110-120 мм.сын. бағ, диастолалық қан қысымы 60-80 мм.сын.бағ.
Артерия арқылы өтетін қаныңыздың қысымы тұрақты емес, бірақ серпінді болып табылады және үнемі жүректің қандай сәтте істеп жатқанын көрсетеді.
Жүрек белсенді соққылағанда («систол» деп аталатын оқиға) артерияларды қанға шығарады. Артерияларға қанның бұл динамикалық шығарылуы артериялардың ішіндегі қысымның көтерілуіне әкеледі. Қарқынды жүректің қысылу кезінде қол жеткізген шыңның қан қысымы систолалық қан қысымы деп аталады. Адам эмоционалдық стресстен болған кезеңде немесе жүрекке демалудан гөрі күштірек соғуға ынталандыратын кез-келген уақытта жүрек тарылуының күші артып, систолалық қысым күшейді. Жүректің кернеуінің осы жағдайында жүретін систолалық қысымның жоғарылауы қалыпты жағдай.
Диастоликалық қан қысымы - бұл жүректің артериялардың ішіне артериялардың ішіне қан қысым жасайтыны, яғни жүрек қанның артерияларға белсенді түрде шығарылмауы.
Жүректің аяқталуы аяқталғаннан кейін жүрек қарыншалары бірден қысылып, қанмен толтырылуы үшін, кейіннен төмендеуге дайындалады. Қарыншаның релаксациясының бұл кезеңі «диастол» деп аталады және диастолды кезінде қан қысымы диастоликалық қан қысымы деп аталады.
Негізінен, егер адамда систолалық қысым жоғары болса гипертония, диастолаоық қысым төмендеген болса гипотония деп аталады.
3. Артериялық қан қысымын реттеу механизмдері.
Жауабы:Қан жүректің ырғақты жұмысының нәтижесінде тамырлармен қозғалады. Қарыншалардың жиырылуы кезінде қан қысымы арқылы қолқа өкпе артериясына түседі. Бұл жерде ең жоғарғы қысым дамиды-150 мм сын.бағ. Қан артериямен қозғалған сайын қысым 120 мм сын.бағ. дейін төмендейді, капиллярда 22 мм сын. бағ. болады. Ең төмен қысым венада,ол 5 мм сын. бағ. тең. Бұл қанның тамырларымен қозғалғанда қан бөлшектерінің тамыр қабырғасына және бір-біріне үйкелуі салдарынан пайда болатын кедергіні жоюымен түсіндіріледі. Қан жоғары қысым аймағынан төмен қысым аймағына ағады. Артериялық қысым - артерияда қан тудыратын қысым; жүрек жұмысы кезінде қанның тамыр қабырғасына түсірентін қысымы. Қан қысымы жүрек циклінің әр түрлі кезеңдерінде өзгереді. Ең көп қысым қарыншалар жиырылған кезде, ал ең аз қысым жүрек босаңсығында болады. Олардың арасындағы айырмашылық тамыр соғуының қысымы деп аталады. Артериялық қысым жүрек-тамыр жүйелері жұмысының маңызды көрсеткіштерінің бірі болып табылады. Қысым өзгерген кезде жүрекке жүктеме, сондай-ақ ұлпаларды қанмен қамтамасыз ету деңгейі өзгереді. Қан қысымын арнайы құрал тонометрмен өлшейді.
4.Жүректің өткізгіш жүйесі. Тахикардия, жүректің өткізгіш жүйесімен байланысты ма ? Түсіндірініз.
Жауабы: Жүректің негізгі қызметі автоматизм, өткізгіштік, қозғыштық, жиырылу және т.б. Жүректің автоматизмі қызметідеп – оның сыртқы тітіркендіргіштердің әсерінсіз, өздігінен электр импульсін тудыруын айтамыз.
Автоматизм қызметіне синоатриалды түйін және жүрекшелер мен қарыншалардың (пейсмекерлер) өткізгіштік жүйесі қатысады.
Электрокардиографияда, жалпы, үш автоматизм орталығы болатынын айта кеткен жөн:
1. Бірінші реттік автоматизм орталығы – бұл минутына 60-80 рет жиіліктегі электр импульсін тудыратын СА түйіні.
2. Екінші реттік автоматизм орталығы – бұл минутына 40-60 рет жиіліктегі электр импульсін тудыратын АВ-қосылыс (АВ түйінінің Гис шоғырына және жүрекшенің төменгі бөлігіне өтетін аймақ), сонымен қатар Гис шоғыры.
3. Үшінші реттік автоматизм орталығы – соңғы бөлім, Гис шоғырының аяқшалары мен тармақтары. Ол автоматизмнің төмеңгі қызметін атқарады, минутына 25-40 жиіліктегі электр импульсін тудырады.
Тахикардия- жүректің ырғақты соғысының 90 мм.сын.бағ-сынан жоғарылауын айтамыз. Тахикардияның даму негізі — бұл синус түйінінің автоматизмін күшейту, әдетте жүрек ырғағын және ырғағын белгілейді, немесе автоматтандырылған эктопиялық орталықтар.
Оның жүрек соғуындағы адамның сезімі (жүрек соғу жылдамдығын арттырады) әрқашан аурудың белгілері емес. Тахикардия жаттығу кезінде сау адамдарда кездеседі, стресстік жағдайлар және жүйке қозғыштығы, оттегі және жоғары ауа температурасының болмауы, кейбір дәрі-дәрмектердің әсерінен, алкоголь, кофе, дененің көлденеңінен тікке дейін күрт өзгеруімен тахикардия физиологиялық норма болып саналады. Соған орай ол жүректің өткізгіш жүйесімен байланысты деп ойлаймын.
5. Жүректің қан айдау қызметі.
Достарыңызбен бөлісу: |