Сапалык химиялык талдаудын максаты - заттардын
компоненттерін (элементтерді, ондар мен молекулалар
жане функционалдык топтарды) аныктау. Сапалык талдауда органикалык жане бейорганикалык заттар
курамын аныктауга болады. Бейорганикалык заттардын
талдауында онын курамына кіретін иондар мен
молекулаларды аныктайды. Органикалык косылыстардын
талдаунда жеке элементтерді немесе функционалдык
топтарды аныктайды.
Сандык химиялык талдаудын максаты - заттардын
курамына кіретін компонентердін мелшерін немесе олардын бір-біріне катынасын аныктау.
Сапалык талдау дістері. Сапалык талдау эдісі косылыстар мен онімдер курамынданы атомдар, кондар,
функционалдык топтар, молекулаларды жане олардын
физикалык, химиялык касиеттерінін уксастынын
аныктайды. Сондыктан, сапалык талдау химиялык жане
физикалык болып белінеді. Зерттелетін косылыстар мен онімдер эр турлі агрегаттык куйде кездесетіндіктен,
сапалык аналитикалык реакциялар «кургак» немесе
«ылгал» турде жургізілуі мумкін.
Минимальды көлем. Бұл көрсеткіштердің өзара байланысы және оны іс жүзінде сапалық талдауда қолдану
Ашылатын минимум (АМ) — сынаманың ең төмен көлемінде
(ерітіндінің бір тамшысында мкг) ашылуы (анықталы) мүмкін заттың минималды көлемі, мкг;
Анықтаушегі(АШ)—аналитикалықреакцияоңәсерберетінзаттың минималды концентрациясы (мкг/ мл, мг/л, моль/л, % және с.с.);
■ KS(M0Am) түзілетін тұнбаның ерігіштік көбейтіндісі —M0Am. KS(M0Am) = [Mm+]“ х х [A“-]m тұнбасымен тепе-теңдікте тұрған[Mm+] және [A0-] иондардың концентрациясының көбейтіндісі (себебі KS(M0Am) есептеп шығару үшін литрге мольмен көрсетілген концентрацияларды қолданады, онда KS(M0Am) мөлшерлігі әдетте көрсетілмейді).
Егер заттың мөлшері АМ және АШ қарағанда аз болса, онда бұл зат ашылмай қалуы мүмкін және сезімталдау реакцияны іздеу қажет (KS(M0Am) кіші мәнімен) немесе ерітіндінің концентрациясы АШ асу үшін ерітіндіні қоюландырудың қандай да бір амалын қолдану қажет (мысалы, булау, экстракция немесе сорбция).
Өзгеше реакциялардың мысалдары өте аз (иодтың крахмалмен, натрий нитропруссидінің сульфид-ионмен реакциясы). Көп жағдайда өзіндік немесе сипаттмалық деп аталатын және бірнеше, әдетте екі-бес затпен аналитикалық әсер беретін іріктемелі реакциялар қолданылады. Бұл жағдайда, талданатын заттың құрамындағы иондарды айыру үшін (яғни, олардың өзара кедергі келтіретін әсерін жою немесе азайту үшін), оларды алдын ала шағын топтарға бөлу қолданылады және әрқайсысы иондардың әртүрлі жинағымен әрекет ететін бірнеше аналитикалық реакцияларды қолдану керек.
