Тотығу-тотықсыздану титрлеу әдістері әрекеттесуші заттардың тотығу дәрежесінің өзгеруімен байланысты реакцияларға немесе тотығу-тотықсыздану реакцияларына-редоксиметрия, оксидиметрияға негізделген.
Қазіргі уақытта тотығу-тотықсыздану титрлеу әдістері жіктелуі тиісті титрантты қолдануға негізделген.
Ең кең тараған тотықтырғыштар перманганат, хромат (бихромат), ванадат, церий (IV), бромат, йодат, йод, темір (III) және т.б. болып табылады.
Тотықсыздандырғыштан жиі йод, тиосульфат, йодид, сутек пероксиді, темір (ІІ), аскорбин қышқылы және сирегірек басқа
тотықсыздандырғыштар қолданылады. Тотықтырғыш және тотықсыздандырғыштарды тіке және кері титрлеу арқылы,
сондай-ақ ауыспалы валенттіктері болмайтын иондарды жанама анықтау үшін редоксиметрия әдісі қолданылады.
Перманганатометрия
Перманганатометрия
Дихроматометрия
Йодометрия
Йодиметрия
Йодатометрия
Хлорйодиметрия
Броматометрия
Бромометрия
Нитритометрия
Цериметрия
Аскорбинометрия
Титанометрия
Хромометрия
Жүз мыңнан астам тотығу-тотықсыздану реакциялары белгілі, бірақ оның ішінде төмендегі талапқа жауап беретін реакциялар ғана пайдаланылады:
олар соңына дейін тез және стехиометриялық түрде өтуі керек;
белгілі химиялық құрамдағы (формулалар) өнімдер түзуі қажет;
титрлеудің соңғы нүктесін дәл белгілеуге мүмкіндік болуы қажет;
зерттелетін ерітіндідегі қосымша өнімдермен және басқа заттар мен титранттар реакцияға түспеуі керек.
Потенциал заттың тотығу-тотықсыздану қабілетінің өлшемі болып табылады.
Бір редоксжұптың потенциалын өлшеу мүмкін емес, сондықтан екі электрод потенциалдарының айырымын өлшейді. Негізгі салыстыру электроды ретінде стандартты (қалыпты) сутек электродын қолданады. Ол ұсақ дисперсті платина (қарайтылған платина) қабатымен қапталған платина пластинкасы болып табылады. Сутекті 1атм қысым астында электродқа береді, онда олар сорбцияланып атомға айналады. Электрод активтері 1-ге тең сутек иондары ерітіндісімен жанасып тұрады. Стандартты электродтың потенциалын 0,00 В (еркін шама) деп қабылдаған.
Жартылай реакция потенциалының, оң шамасы қанша жоғары болса, редокс жұптың тотыққан түрі сонша күштірек тотықтырғыш болып табылады.
Редокс жұптың тотыққан түрі аз потенциалмен сипатталатын жұптың тотықсызданған түрімен әрекеттеседі (яғни, стандартты потенциалдар кестесінде төмен орналасқан түрі), бірақ потенциалы үлкен редокс жұптың тотықсызданған түрімен әрекеттеспейді.
Жүйедегі ерімтал компоненттердің концентрациясы өзгерген сайын потенциал шамасынан ерекшеленеді. Эксперимент жүзінде потенциалдың концентрацияға тәуелділігін, индикаторлық электродтан және потенциалы белгілі салыстыру электродынан тұратын ұяшықтың электр қозғаушы күшін (Э.Қ.К) өлшеп анықтайды. Редокс-жүйенің компоненттердің әртүрлі концентрациядағы электродтық потенциалының теориялық мәні Нернст теңдеуі бойынша есептеледі:
Кейбір жартылай реакциялар сутек иондарының қатысуында өтеді. Бұл жағдайда сутек иондарының концентрациясы Нернст теңдеуіне кіреді және жартылай реакция потенциалына әсер етеді.
Егер сутек иондары реакция процесінде қолданылса, онда оның концентрациясы логарифм белгісінің астындағы бөлшектің алымына, ал Н+- иондары реакция нәтижесінде түзілетін болса, олардың концентрациясы сол бөлшектің бөліміне кіреді.
