Аналитикалық химия пәнінің қолданбалы мәселелері. Талдау әдістерінің міндеттері: Аналитикалық химияны қолдану өмірдің әр түрлі аспектілеріне қатысты, соның ішінде медицина,қоршаған орта,фармацевтика, тамақ өңдеу,материалдар мен технологиялар, қауіпсіздік пен өорғаныс. Аналитикалық әдістердің міндеттеріне: үлгілердің құрамын анықтау, сапаны бақылау, қоршаған ортаның ластануын бақылау,денсаулық көрсеткіштерін анықтау, жаңа материалдар мен технологияларды әзірлеу жатады.
Катиондарды жүйелік сапалық талдау сызбанұсқасы –қышқылды- негіздік әдіс: Қышқыл-негіз әдісімен катиондардың жүйелі сапалық талдауы – ерітінділердегі катиондарды анықтау үшін аналитикалық химияда қолданылатын әдіс. Осындай талдау сұлбасына мысал келтірейік: I топ – аммоний (NH4+), мыс (Cu2+), қорғасын (Pb2+), сынап (Hg2+), II топ – қорғасын (Pb2+), сынап (Hg2+) талдауы, висмут (Bi3+), мыс (Cu2+), кадмий (Cd2+), күміс (Ag+), III топ – темір (Fe3+), алюминий (Al3+), кобальт (Co2+), никель (Ni2+), марганец (Mn2+) талдауы, мырыш (Zn2+), хром (Cr3+). IV топ – барий (Ba2+), стронций (Sr2+), кальций (Ca2+), магний (Mg2+), марганец (Mn2+), мырыш (Zn2+) анализі.
Элементтерді физика-химиялық талдау әдістері: Элементтердің физика-химиялық талдауы – элементтер мен қосылыстардың физикалық және химиялық қасиеттеріне негізделген әдістердің жиынтығы.Спектрлік талдау: үлгілердің элементтік мазмұнын анықтау үшін атомдық абсорбциялық спектрофотометр (AAS), индуктивті байланысқан плазма (ICP), доғалық қоздырылған эмиссия спектроскопиясы (ICP-OES) және масс-спектрометрия сияқты спектрлік талдау әдістері қолданылады. Хроматография: Газ хроматографиясы (GC) және жоғары өнімді сұйықтық хроматографиясы (HPLC) сияқты хроматография әдістері әртүрлі үлгілердегі элементтерді бөлу және анықтау үшін қолданылады. Термиялық талдау әдістері: Оларға заттардың жылулық қасиеттерін зерттеуге және олардың құрамын анықтауға мүмкіндік беретін дифференциалды термиялық талдау (DTA) және термогравиметриялық талдау (ТГА) жатады. Рентгендік дифракция әдістері: Рентгендік дифракция әдістеріне үлгілердің кристалдық құрылымы мен химиялық құрамын зерттеу үшін қолданылатын рентгендік сәулелену (XRD) және рентгендік флуоресценция (XRF) жатады. Электрохимиялық талдау әдістері: Потенциометрия, амперометрия және кулониметрия сияқты электрохимиялық әдістер элементтердің мазмұнын және олардың тотығу-тотықсыздану қасиеттерін анықтауға мүмкіндік береді.
Селективті және өзіндік (спецификалық) айрықша реагенттер : Бұл жоғары спецификалық дәрежесі бар белгілі бір молекулалармен немесе молекула топтарымен ғана әрекеттесе алатын химиялық заттар. Мұндай реагенттердің мысалдарына ферменттер,антиденелер, белоктар және басқа молекулалар жатады. Селективті және спецификалық реагенттерді пайдалану нақты биологиялық обтекиінің немесе процесстің сипаттамасын ескере отырып ,дәл және сенімді зерттеулерге,диагностикаға және терапияға мүмкіндік береді
Аналитикалық реакциялардың жіктелуі: 1. Сандық реакциялар: бұл реакциялар үлгідегі (образец) химиялық заттардың сандық құрамын анықтау үшін қолданылады. Мысалы гравиметриялық және титриметриялық әдісте қоладынылады. 2. Сапалық реакция:бұл реакциялар үлгідегі белгілі бір химиялық қосылыстардың бар немесе жоқтығы анықтауға көмектеседі
Микрокристаллоскопиялық анализ жүргізу әдістемесі. Микрокристаллоскопиялық анализ немесеБорн әдісі – кристалдық құрылымдарды зерттеу үшін микроскопты және жарықтың поляризациялық қасиеттерін пайдалана отырып , материяның талдау әдісі. Бұл әдіс әртүрлі заттарды кристалдық құрылымына қарай анықтауға мүмкіндік береді
Бөлшекті және жүйелі анализ барысы: ортақ және топтық рреагенттер. Бөлшекті және жүйелі анализ процесі – қоспадағы компоненттерді анықтау үшін қолданылатын аналитикалық әдіс. Бөлшекті анализ қоспада белгілі бір компоненттің болуын анықтайды. Ол үшін қосылыстардың белгілі бір класстарымен арнайы әрекеттесетін ортақ реагенттер қолданады. Жүйелі анализ қоспаны зерттеу үшін ортақ және топтық реагенттерді дәйекті қолдануды қамтиды. Ортақ реагенттер қосылыстардың белгілі бір топтарын бөліп алу үшін қолданылады. Содан кейін топтық реагенттер әр топтағы нақты қосылыстарды дәлірек анықтау үшін пайдаланылады. Осылайша, Бөлшекті және жүйелі талдаубелгісіз қоспалардың құрамын анықтау үшін маңызды, және аналитикалық химияның негізгі әдістері болып табылады.
Тұнбаның түзілу және еру жағдайлары. Тұнбалардың түзілуі және олардың ерітінде еруі заттың ерігіштігі,температура ,концентрация және ерітіндінің pH сияқты бірқатар жағдайларға байланысты. Ерініштік:зат ерітіндіден қатты тұнба түрінде шыққанда түзіледі, себебі оның берілген ортада ерігіштігі асып кетеді. Егер ерітінділегі заттың концентрациясы тым жоғары болса ,ол ерітіндіден шығып, тұнба түзе алады. Температура:көптеген заттардың ерігіштігі температураға байланысты. Температураның өзгеруі тұнбаның пайда болуына да,еруіне де әкелуі мүмкін. Концентрация:ерітіндідегі зат концентрациясының жрғарылауы тұнбаның пайда болуына әкелуі мүмкін. Егер ерітіндіде зат тым көп болса , ол ерітіндіден шығып, тұнба түзуі мүмкін. pH : ерітіндінің pH мәнінің өзгеруі тұнбаның пайда болуына немесе еркіне әкелуі мүмкін.
Аналитикалық химия пәні және оның практикалық маңызы. Аналитикалық химия пәні әртүрлі заттардың соның ішінде органикалық және бейорганикалық қосылыстардың,металдардың,минералдардың және басқа да материалдардың құрамын талдау әдістерін зерттейді . Ол заттардың қүрамы мен құрылымын талдау ,анықтау әдістерін қамтиды, сонымен қатар заттардың физика химиялық қасиеттерін және олардың түрлену процесін зерттейді. Аналитикалық химияның практикалық маңыздылығы,оның химияның басқа да көптеген салалары мен ғылымдарының негізі болып табылатындылығы. Сонымен қатар, аналитикалық химияның қазіргі қоғам үшін маңызы зор , өйткені ол әртүрлі бұйымдар мен материалдардың сапасын талдау ме нбақылаудың сенімді әдістерін ұсынады,сонымен қатар ғылым мен техниканың дамуына ықпал етеді.
Судың иондық көбейтіндісі және сутектік көрсеткіш. Судың ионлық көбейтіндісі (Kw) сутегі [H^+] және гидроксид [OH^-] иондарына ыдырайтын су молекулаларының өзара әрекеттесуші процесінің тепе теңдік константасын сипаттайды.
