Аналитикалық ойлау

E) жұбайын

22. «Таным адам санасы мен қоршаған ортаны бейнелеуден басқа түк те емес. Бұл үдерісте сезім алғашқы, содан кейін заттар арқылы тəжірибе іске асады. Мəселен, эмпирик – құмырсқа сияқты, жинаған мəліметтері бойынша, рационалист – өрмекші тəрізді, өзінен өрнек тоқып шығарады, ал бал арасы – ортаңғы, бақшадан шикізат жинап, оны өздігінен өңдейді»,- деп қорытады Ф.Бэкон Ф.Бэкон бойынша шынайы ғалым адам қандай жəндікке ұқсауы тиіс екендігін анықтаңыз.

A) бал арасы

B) құмырсқа

C) қоңыз

D) шаян

24. Көлем элементінің санына қарай ұғымдарды бос жəне бос емес деп бөледі. Көлемдері нақты өмірде жоқ нəрселерді көрсететін ұғымдар нөлдік, бос деп аталады. Мəңгілік қозғалтқы, жезтырнақ – мұның бəрі бос ұғымның мысалдары. Берілген жауаптардың ішінен бос (нөлдік көлеммен) ұғымды табыңыз.

A) рокер

B) иероглиф

D) кесте

27. Материя – (лат. material – зат, нəрсе, материал) философиядағы заттардың түпкі тегі, белгілі бір бастапқы зат – «материя адамға оның өзінің түйсігі арқылы мəлім болатын, біздің түйсіктерімізге тəуелсіз бар бола тұрып, сол түйсіктеріміз арқылы көшірмесі, суреті түсетін обьективтік реалдылықты белгілеу үшін қолданылатын философиялық категория» (В.И. Ленин.) Материяның ғылыми философиялық түсінігін атаңыз?

A) материя дегеніміз - дүниенің өзгермейтін элементтері

B) материя дегеніміз - əлемді қабылдап, түсінуіміздің жиынтығы

C) материя дегеніміз - əлемнің белгісіз бір материялдық бастамасы

D) материя дегеніміз - сезімдік- нақты заттар, процессер, құбылыстар

E) материя дегеніміз - біздің санамыздан тыс өмір сүретін объективтік шындық

28. Сонымен, ғылым дегеніміз – арнаулы қоғамдық қызмет нəтижесінде алынып, дамыған жəне қолдану барысында қоғамның тікелей тəжірибелік күшіне айналған обьективті шындықтың динамикалық жүйесі. Ғылымибілімнің құрылымымен ғылым атқаратын функциялар тығыз байланысты. Олар бірнешеу. Ғылымның атқаратын функцияларына жатпайтынын анықтаңыз:

A) болжам жасау – дəл қазіргі кезде жүріп жатқан процестердің даму дəрежесін есепке ала отырып, болашаққа болжам жасау;

B) білім – адамзаттың əр қилы тіршілік ету аймағынан: қарапайым өмірден, саясаттан, экономикадан, өнерден тағы басқа жағдайлардан алу; C) түсіндіру-табиғат обьектілері мен табиғат қөбылыстарының мəнін ашу;

D) жүйелеу–жиналған фактілік материалдарды сұрыптап, бір жүйеге енгізу;

E) жаңалық ашу–табиғаттың жаңа заңдарын ашу, жаңа ғылыми гипотезалар шығару;

30. қожанасырдан əділ шешім есту үшін бір мəмлеге келе алмаған екі адам оған жүгініпті. Біріншісінің шағымын естіген қожанасыр: «Сенікі дұрыс» - деп тауыпты. Екіншісінің дəлелдемелерін естіген қожанасыр: «Сенікі дұрыс» - депті. Сонда келісе алмай тұрған екі адам: «Бұныңыз қалай?» - деп қосарлана таңданған кезде: «Екеуіңдікі де дұрыс»,- деген екен. Осы мысалда логиканың қай заңының талаптары сақталмаған.

A) төртіншісі жоң заңы