ҚЫПШАҚ ХАНДЫҒЫ ХІ ғ.басы- ХІІІ ғ. басы •Қоныстанған жерлері және этникалық құрамы. 1.Қыпшақ тайпаларының тарихы тығыз байланысты: Қимақтармен 2. ХІ ғасырда жаңа құрылған Қпшақ хандығының қолына толығымен көшеді: Қимақтардың жері 3. ХІ ғасырда қыпшақтардың алып жатқан жері: шығыста Алтай мен Ертістен басталып, батысында Еділ мен Оңтүстік Оралға дейінгі жер.
* солтүстігінде Құланды даласынан оңтүстігінде Балқаш көлі мен Жоңғар Алатауына дейінгі кең- байтақ аймақ.
4. Дешті- Қыпшақ («Қыпшақтар даласы») аумағының қамтыған жерлері: Алтайдан Еділге дейін. * Қыпшақтардың тарихи қалыптасқан көшу бағыттары туралы жазған араб географы әл- Омари (ХІҮ ғ.)
5.Қыштардың этникалық құрамы құрыла бастаған кезең: ҮІІ- ҮІІІ ғғ. 6. Қыпшақтарждың этникалық бірлестігі екі бөліктен тұрды:
1. Батыс бірлестік- 11 тайпа: елбөрілі, дурут, тохсоба, иетитоба.
2. Шығыс бірлестік:-16 тайпа, 8 ірі, 8 кіші. 7. Қыпшақ тайпаларының ішіндегі ең беделдісі: Елбөрілі (тікелей хан осыдан шыққан) * Қыпшақ хандары осы тайпадан шығып отырған.
8. Шығыс және Батыс Қыпшақ бірлестігінің шартты шекарасы: Еділ өңірі. 9.Қыпшақ бірлестігіне енген ХІІ ғасырда Арал маңын жайлаған тайпалар: Қаңлы, қарлұқ 10. «Қаңлылар қыпшақша сөйледйі екен»- деп айтқан саяхатшы: Плано Карпини 11. Қыпшақ халқының қалыптасуына үлкен нұқсан келтерген: Моңғол шапқыншылығы.
•Қоғамдық құрылысы.
*Қыпшақ хандығының қоғамдық құрылысы тікелей Қимақ қағанатының қоғамдық құрылысының жалғасы болды.
12. Хандық биліктің берілу жүйесі:мұрагерлік 13. Тарихшы Жүзжанидің елбөрілі тайпасына берген атауы: әулеттік тайпа 14. Хандық биліктің орталығы- орда 15. Қыпшақ хандығы әскери басқару жүйесі бойынша бөлінді: 2 қанатқа * Оң қанаттың* ордасы- Сарайшық. * Сол қанаттың ордасы- Сығанақ. * Феодал- шонжарлардың баю жолындағы біршама табасы тұтқындарды Орта Азияның базарына сатудан түсетін еді.
16. Махмұд Қашқари қыпшақ тілінде «ялангук»- құлдарды.
•Қыпшақ хандығының саяси жағдайы.
17. ХІ ғасырдан бастап Қазақстанның Жетісудан басқа жерлерінің барлығына ие болған: Қыпшақтар 18. ХІ ғасырдың басында қыпшақтардың Қазақстанның оңтүстігіндегі қалаларға, Орта Азияның базарына, Орыс елінің оңтүстік аудандарына шығуына бөгет болған ел: оғыз. 19. ХІІІ ғасырдан бастап қыпшақтар билік жүргізген өңір: Арал маңы. 20. Орыс дерекетеріндегі қыпшақтардың атауы: половшылар («степняки») *Мадьяр- Еуропадағы ұрпақтары , Венгрлер 21. Дунай бойына жайғасқан қыпшақтарға венгрлердің берген атауы: комон, кун.
22. Отырар, Сығанақ, Арал аумағы үшін қыпшақтар ұзақ жылдар бойы соғысқан елі: Хорезм. * 1133 жылы Хорезм шахы Атсыз (1127-1156ж.) Дешті Қыпшаққа еніп, қыпшақтарды жеңеді. Осы жеңілістен кейін қыпшақтар екіге бөлініп, әлсірей бастаған.
* Хорезм билеушілері Текеш пен ІІ Мұхаммед(1200-1220) қыпшақ ханы Буке хан мен оның Алып Деректің арасындағы билік үшінталасты пайдаланып, Сығанақты басып алуды ойластырды.
* 1195 жылы Текеш(1172-1200) Отырардың билеушісі Алып- Дерекпен бірігіп, Қадыр- Буке басқарып отырған Сығанақты жаулап алады.
23. Қыпшақтар мен Хорезм елі арасындағы билік үшін шайқас біржола тынды: Моңғол шапқыншылығы.
