КЕРЕЙІТТЕР
*Тайпаның аты Керлин (Керулен) өзенінің бойында қоныстағандықтан, керілер деп аталған.
14. ХІ- ХІІ ғасырларда Орхон, Керулен, Селенгі, Архун өзендерінің бойын мекендген тайпа: Керей.
15. Керейіттердің батысындағы көршілері: Наймандар.
* Шығысында- татарлар, солтүстігінде- меркіттер, оңтүстігінде- таңғұттар
16. Керейіт мемлекетінің орталығы: Битөбе
17. Керейіт мемлекетінің орталығы қазіргі: Улан Батор
18. ХІ ғасырдың ІІ жартысында Керейіттер хандығының құрамына кірген аймақ саны: 8
* Керей, жирқиы, қанқай, сақай, тутау, албат, тунхай, қыркун
•Саяси жағдайы.
19. ХІІ ғасырдың аяғы мен –ХІІІ ғасыр басында Керейіттер хандығы мен Соңғол хандығы арасында жақсы қарым- қатынас болғандығын баяндайтын тарихи шығарма: «Моңғолдардың құпия шежіресі»
20. Керейіт мемлекетінің шарықтау шегі: Маркус, Құршақұз;
* Билігінің алғашқы кезінде Құршақұз хан татарлардан жеңіліп, баласы Торы мен анасы Илма ханым тұтқынға түседі. Осы кезде Құршақұз ханның күйеу баласы Сарық хандықты қолына алып, билік жүргізді. Сарық керейіттерді шет аймақта отырған ханы Хажар ханнан көмек сұрап, татарларды жеңіп, тұтқындарды босатып алады. Құршақұз хан билікті өз қолына алған соң, хандықты оң, сол, орта бөліктерге бөліп, балаларына үйлестірді.
21. Құршақұз хан қаза болғаннан кейін құрылтайда хан сайланған: кенже баласы Торы (Ван хан, Тоғырыл)
22. Торы ханның жастығын пайдаланып билікті өз қолына алуды көздеген өгей әкесі: Элжидой (LGdoi)
* Торы ханның ордасында болашақ билеушілер мен көсемдер саяси және елшілік істерге тәрбиеленген(Темужін, Жамұқа)
23. Керейіт мемлекетінің екіге бөлінген уақыы: ХІІ ғ аяғы.
24. Шыңғысхан керейіттерді бағындырды: 1202 жылы;
* Торы хан найман қолбасшысы Көксу Сәуіріктің қолынан қаза тапты.
*« Моңғол жеріндегі ІХ- ХІІІ ғасырларда өмір сүрген керейлер- күшті дамыған ел... Олар тек Шыңғысхан... әсерінен әлсіреді. Олардың мәдениеті өте жоғары болып, көне түрік жазуларын пайдаланған»- деп жазған тарихшы:
Достарыңызбен бөлісу: |
