Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар
жүктеу/скачать 1,95 Mb. Pdf көрінісі
|
А паратты -коммуникациялы технологиялар
| Жүйелік шина (магистраль).
Магистраль (сырт қарағанда сымдар түйіні тәрізді), олар көп сымды сызықты қамтитын, көп разрядты үш шинадан тұрады: – деректер шинасы (әртүрлі құрылғылар арасында деректермен алмасуға арналған шина); – адрес шинасы (шина бойынша құрылғыны немесе жады ұяшығын таңдау үшін деректер қайда жіберілуде және қайдан есептеледі); – басқару шинасы (магистраль бойынша ақпаратпен алмасу мінездемесін анықтайтын, сигналдарды жіберу үшін шиналар). Шиналардың өткізу қабілеті = шина жиілігі × шинаның разрядтылығы. Оперативті жады (RАM). Оперативті жады (RАM) – бұл энергиядан тәуелді жылдам жады (чипсет), мұнда деректі өңдеу кезінде процессор өзіне қажетті программалар мен өңделетін деректерді сақтайды, санайды, жазады. Жады ұяшығы – процессордың жеке командасымен өңдеуге арналған ақпараттан тұратын ішкі жадының бірнеше тізбектелген байты. Жады ұяшығының құрамы машиналық сөз болып табылады. Ішкі жадының байттары нөмірленген. Нөмірлеу 0-ден басталады. Байттың реттік нөмірі байт адресі деп аталады. Жадының адрестелу қағидасы: кез келген ақпарат жадыға енгізіледі және оның адресі бойынша алынады, яғни ақпаратты жады ұяшығынан алу немесе орналастыру үшін сіз осы ұяшықтың адресін нұсқауыңыз керек. Жады ұяшығының адресі ұяшыққа кіретін кіші байтқа тең. Ұяшықтар адресі машина- лық сөздегі байттар санына еселіболады. DRАM (ағылш. Dуnаmiс rаndоm ассеss mеmоrу – Динамикалық жады) мен SRАM (ағылш. Stаtiс rаndоm ассеss mеmоrу – Статикалық жады) физикалық әрекет етуі бойынша ажыратады. Жадының өткізу қабілеті = деректер шинасының разрядтылығы × жиілік. Тұрақты жады (RОM) . Тұрақты жады – энергияға тәуелсіз жады түрі, ДК іске қосылған кезде жүктеледі және енгізу-шығарудың базалық жүйесін (ағылш. Bаsiс Inрut Оutрut Sуstеm, BIОS) құрайды. Бұл программалардың негізгі мақсаты: жүйенің құрамы мен жұмысқа қабілеттілігін тексеру және пернетақтамен, монитормен, иілгіш және қатқыл магниттік тасығыштармен өзара әрекетін қамтамасыз ету. . Коллектив авторов. «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» 20 Винчестер (HDD) . Жинақтаушы қатқыл магниттік диск (HDD) – үлкен көлемді деректерді ұзақ уақытқа сақтауға арналған негізгі құрылғы (қатқыл диск немесе винчестер деп те аталады). Қатқыл дискінің (винчестер) жылдам жұмыс істеуіне әсер ететін параметрлерді атап өтейік: – дискілердің айналу жылдамдығы (минутына 4,5 айналымнан бастап 12000-ға дейін); – кэш-жады сыйымдылығы (64 Кбайттан бастап 128 Мбайтқа дейін). Дискілік жинақта- уыштарда деректер алмасуын жеделдету үшін Кэш-буфер бар. Кэш-буфер – Кэш-жадының үлкен сыйымдылығы, дискіден оқуға қажеті жоқ ақпаратты сақтауға мүмкіндік береді. Қатқыл дискінің сыйымдылығы 6000 Гбайтқа дейін; – орташа қолжеткізу уақыты (≈10-13 мс) – блок бастары бір цилиндрден екіншісіне ауы- сатын уақыт аралығы; – бөгелу уақыты – блоктың қажетті цилиндрге позициялау кезінен бастап нақты секторға позициялауға дейінгі уақыт аралығы (жаңа секторды іздеу уақыты); – алмасу жылдамдығы (секундына 30-216 Мбайт) – нақты уақыт аралығында жинақта- уыштан микропроцессорге және кері бағытта жіберілуі мүмкін деректер көлемін анықтайды. Бұл параметрдің максималды мәні дискілік интерфейстің өткізу қабілетіне тең және қандай режим қолданылып тұрғанына тәуелді. Дискжетек (Flорру). Иілгіш магниттік дискілердегі жинағыштар (флоппи-диск) жүйелік блокта орналасты- рылған, иілгіш жинағышқа сақтау үшін қолданылатын дискжетек. Дискжетектің негізгі параметрлері: өлшемі (3,5 және 5,25 дюйм), жазба тығыздығы (қара- пайым SD, екілік DD және жоғары HD) және толық сыйымдылығы (1,44 Мбайт). Дискжетек ( СD-RОM). СD-RОM жинақтағыштары – компакт-дискі негізіндегі тұрақты жады. Жұмыс істеу қағидасы: лазерлік сәуле диск бетіне сәуле түсіру арқылы сандық деректерді оқиды. Ақпарат тасушы СD-диск болып табылады (сыйымдылығы 650-700 Мбайт). Магниттік және компакт дискілердегі жазба жоғары тығыздығымен ерекшеленеді. СD-R (Rесоrd) – «алтын» (жоғары сенімділік) бір рет жазуға арналған диск. СD-RW – көп рет жазып-өшіруге арналған диск (жуық шамамен 1000 рет). Дискжетек ( DVD-RОM). DVD – сандық көп функциялы диск (ағылш. Digital Video Disc – цифрлық видеодиск; видео фильмдер, аудио, ойындар, энциклопедиялар және т.б.). Жазба шифрын ашайық: SS (single-sided) – бір бағытта, DS (double-sided) – екі жақты, SL (single-layer) – бір қабатты, DL (dual-layer) – екі қабатты. Flash-жады . Flash (флэш) жады – жартылай өткізгішті, энергияға тәуелсіз, қайта жазып-өшіруге болатын арнайы жады түрі. Қайта жазып-өшіру деректерді өзгертуге мүмкіндік береді. Энергияға тәуелсіздік деректерді сақтауға қосымша энергияны талап етпейді (энергия жазбаларды жазуға ғана қажет). . Коллектив авторов. «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» 21 Жартылай өткізгіштер интегралды микросұлбалар негізінде жасалған, механикалық қозғалмалы бөліктері болмайды (қатқыл дискілер сияқты, СD). Флэш-жады RОM-ға негізделген және RАM секілді жұмыс істейді. Бірақ RАM-нан айыр- машылығы энергияға тәуелсіз, яғни ток көзінен суырған кезде деректер жоғалмайды. Флеш- жадының ұяшығы бірнеше бит ақпараттарды сақтайтын арнайы архитектуралы транзистордан тұрады және конденсаторы болмайды. Графикалық контроллер (видеокарта/графикалық адаптер/ /видеотақташа). Контроллер (Controller – реттегіш, басқарушы құрылғы). Графикалық контроллердің жеке оперативті жадысы болады (128 Mb – 24 (12x2) Gb). Видеокарта экранда бейне құрамындағы нақты бір нүктелер санын орналастыруға қабілетті, яғни белгілі бір рұқсат беретін қабілетке ие. Экрандағы графикалық ақпараттың көптігіне, яғни экранға мейлінше көп нүкте орналасуына қарай бейне немесе сурет анығырақ, сапалы бола түседі. 2.1-кесте жүктеу/скачать 1,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|