Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар
жүктеу/скачать 1,95 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2.1-сурет. Компьютер сұлбасы
Қазіргі заманғы ДК құрылымы: 1) аналық плата (Motherboard) – негізгі (Mainboard) немесе жүйелік плата; 2) орталық процессор (ағылш. Central Processing Unit – орталық процессор құрылғысы, СРU) және сопроцессор (ағылш. Floating Point Processing Unit – нақты сандарға орындалатын математикалық операцияларды орындайтын процессор бөлімі, сопроцессор, FРU); 3) қатқыл магнитті дискіге жинаушы немесе винчестер (ағылш. Hard Disc Drive – қатқыл магнитті дискіге жинаушы немесе винчестер, HDD); . Коллектив авторов. «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» 18 4) иілгіш магниттік дискілерге арналған дискжетек (ағылш. Floppy Disk Drive – иілгіш магниттік дискілерге арналған дискжетек, FDD); 5) оперативті есте сақтау құрылғысы (ағылш. Random Access Mеmоrу, RАM); 6) тұрақты есте сақтау құрылғысы (ағылш. Read Only Mеmоrу, RОM); 7) графикалық контроллер – графикалық операцияларды орындауға және видеоде- ректерді өңдеуге арналған құрылғы; видео бейне суреттерді өңдеуді жылдамдату үшін акселе- ратор деп аталатын процессор бар; 8) жазық кабельдер, өтпелі байланыстар, түйіндерді электрлі байланыстыру элементтері, тораптар мен құрастыру сымдары; 9) корпус (CASE, computer-aided software engineering – автоматтандырылған программа- лау), ДК компоненттерін сыртқы әсерлерден қорғауға арналған, ол қоректендіру блогын қам- тиды; 10) үздіксіз электрмен жабдықтау дереккөзі (ағылш. Uninterruptible Power Supply, UРS); 11) ақпаратты енгізу құрылғылары – пернетақта, тінтуір, джойстик, трекбол, сканер, дигитайзер; 12) ақпаратты шығару құрылғылары – монитор, плоттер, принтер; 13) мультимедиа (ағылш. Соmрасt Disс – Read Only Mеmоrу, СD-RОM), дыбыстық карта (ағылш. Digitаl Video Disс – Read Only Mеmоrу, DVD-RОM), кіріс-шығыс видео картасы; 14) байланыс үшін – желілік карта, модем. Заманауи дербес компьютерлердің архитектурасы магистральды-модульды қағидасына негізделген, яғни компьютерлерді ұйымдастыру модульді түрде және құрылғылар арасында ақпарат алмасу магистраль (шина) бойынша орындалады. Ішкі аппараттық қамтамасыздандыру. Жүйелік блок. Аналық плата (Motherboard). Ең үлкен плата және жүйелік блоктағы барлық басқа платаларды өзіне біріктіретін плата «Аналық» деп аталады, ол – компьютердің жүрегі. «Аналық плата» барлығын байланыстырып, құрылғылар арасында оған кіретін сигналдардың жіберілуін қамтамасыз етеді. Аналық платаның жоғарғы жағында құрылғыларды қосу үшін келесідей жалғағыштар орналасқан: сокеттер (sockets) – процессорлар үшін сокеттер; слоттар (slots) – кеңейту кар- точкалары және оперативті жады бойынша коннекторлар; контроллерлер (controller) енгізу/ шығару порттары. Процессор (СРU). Процессор компьютердің ми жұмысын атқарады десек те болады. Процессордың негізгі параметрлері: – [Hz, MHz, GHz] уақыт бірлігінде процессормен орындалатын операциялар санын аны- қтайтын, тактілік жиілік; – бір тактіде өзінің регистрінде қанша ақпаратты қабылдай алатынын және өңдей алаты- нын көрсететін санаттылық; – процессор жиілігіне жету үшін аналық платаның тактілік жиілігін көбейтуді құптайтын тактілік жиіліктің ішкі көбею коэффициенті; – жұмыс кернеуі; – КЭШ (ағылш. Cacher – «жасыру» жады мөлшері, КЭШ – бұл жиі пайдаланылатын деректер немесе командаларды сақтауға арналған тез әрекет ететін жады). Процессордың да жадысы бар, ол процессордың ішкі жадысы деп аталады. Өз кезегінде айтатын тағы бір жайт, ол процессор жадысының регистрлері бар. Процессор жұмыс кезінде регистрлерді уақытша сақтау құрылғысы ретінде пайдаланады. Ол жерде орындалатын коман- далар, жадының орналасу орындары, өңделетін деректер және т.б. процессордың ішкі деректері болуы мүмкін. Әрбір регистр өзінің функциясын атқарады: . Коллектив авторов. «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» 19 – командалардың санауышы (ағылш. Instruсtiоn Роintеr), процессор бұл жерге кезекті орындалатын программа командасының орналасқан жерін, яғни жадыдағы сол ұяшық адресін көрсетеді; – командалар регистрі (ағылш. Соdе Sеgmеnt – командалар регистрі, СS), бұл жерге орын- далып жатқан команда, орындалу уақытында орналасады; – индекстік регистрлер (ағылш. Dеstinаtiоn Indеx, Sоurсе Indеx, BаsеРоintеr, DI SI BР), көрсеткіштер қозғалысының сегменттерінде; – жалпы мақсаттағы регистрлер (Ассumulаtоr, Bаsе Rеgistеr, АX BX); – стек регистрлері (ағылш. Stасk Sеgmеnt, SS, Стек – бұл деректерді уақытша сақтау аймағы. Стек жеке сегменттерде болады); – деректер регистрі (Dаtа Sеgmеnt, DS). Процессор өнімділігі = разрядтылық × жиілік × бір тактідегі командалар саны. Intеl фирмасының процессорлар ұрпағын көрсетейік: 8088, 286, 386, 486, Реntium, Реntium II, Реntium III, Реntium IV, Сеlеrоn, Xеоn, Соrе және т.б. Процессорды суытуға арналған желдеткіш (Сооlеr). жүктеу/скачать 1,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|