Қазақстан Республикасындағы саяси элиталардың қалыптасу ерекшеліктері.
Қазақстандағы саяси элитаның қалыптасуы бірнеше кезеңдерге бөлінеді. Бірінші кезеңі – XV ғасырдың ортасынан бастап XIX ғасырдың 20-шы жылдарына дейін, — дәстүрлі дала элитасының қалыптасу дәуірі деп аталады. Қазақтың көшпенді қоғамында билеуші элита құрастыру және оның қалыптасуы көшпенділердің тұңғыштың орны деген салт-дәстүрінен шыққан.
Саяси көшбасшылық түсінігі мен табиғаты, оның әлеуметтік функиялары.
Саяси көшбасшылық - саяси іс-әрекетті жүзеге асыруда халықтың немесе белгілі бір әлеуметтік топтың мүддесін толық сезініп, қорғай білетін, бойына саяси қайраткерге лайықты қасиеттерді жия білген адам жатады. Ол алға қойған мақсатқа жету үшін қаланың, аймақтың, мемлекеттің көлемінде адамдардың күш-жігерін біріктіріп, белсенді ықпал ете алады.
Саяси көшбасшылықтың табиғаты барынша күрделі және оның түп-тамыры ғалым-ойшылдардың, консульдар, императорлар, корольдер феноменін зерттеп білген алыс өткенде жатыр. Көшбасшылықтың феномені саяси психологиядағы ерекше мәселе. Оның ертеректегі теориясы «геройлар» теориясы деп аталады.
Саяси көшбасшылықтың қазіргі теориялары.
Көптеген көшбасшылық теориялар пайда болғанымен, көпшілігі сегіз негізгі түрлердің бірі ретінде жіктелуі мүмкін:1. «Ұлы адам» теориясы 2. Тұжырым теориясы 3. Төзімділік теориялары 4. Ситуациялық теория 5. Қабылдау теориясы 6.Қатысушы теория 7. Басқару теориялары 8. қатынас теориясы
Көптеген көшбасшылық теориялар пайда болғанымен, көпшілігі сегіз негізгі түрлердің бірі ретінде жіктелуі мүмкін:
1. «Ұлы адам» теориясы
2. Тұжырым теориясы
3. Төзімділік теориялары
4. Ситуациялық теория
5. Қабылдау теориясы
6. Қатысушы теория
7. Басқару теориялары
8. қатынас теориясы
Саяси көшбасшылықтың жіктелуі.
Саяси көшбасшылықтың жіктелуі - Неміс ойшылы М.Вебер саяси көш бастаушыларды топтастыруға алғаш қадам жасады. Ол саяси серкелерді "бедел" ұғымына негіздеп былай жіктеуді ұсынды:
1) билік әкеден балаға мирас ретінде қалатын әдет-ғұрып жетекшілігі;
2) ерекше қадір-қасиеті, қабілетіне (ақылдылығына, батырлығына, т.б.) байланысты билік басына келген харизматикалық топ бастар;
3) Конституция негізінде сайлау арқылы басшылық орынға келген саяси серкелер.
